Kartuzja

Kartuzja w Bosserville (widać oddzielne domki dla mnichów, każdy z małym ogródkiem)

Kartuzja – nazwa nadana zwyczajowo klasztorowi zakonu kartuzów.

W skład zabudowań kartuzji wchodził kościół i eremy (domki dla mnichów). Jako pierwsza powstała La Grande Chartreuse we Francji w 1084 roku (stąd nazwa). Kolejne były na niej wzorowane.

Budowle

Jednolity styl budowli kartuzów nie wykształcił się. Architektura budowli odpowiadała panującemu w epoce stylowi i miejscowym warunkom. Dla wszystkich jednak budowli charakterystyczny jest ogromny krużganek oraz przylegające do niego cele. Cele mnichów stanowią oddzielone od siebie domki, każdy z ogródkiem. Zawierają one przedsionek zwany Ave Maria, pokój dzienny i sypialnię zwane Cubiculum z klęcznikiem Oratorium oraz warsztat – Laboratorium. Domki są często piętrowe, ale w nowszych założeniach (np. kartuzja Marienau koło Bad Wurzach) – parterowe. W późnym średniowieczu były często bogato wyposażane przez fundatorów. Później preferowano ubóstwo i prostotę.

Przykłady

  • Kartuzja w Buxheim.

  • Plan byłej kartuzji Port-Sainte-Marie koło Clermont-Ferrand.

  • Szkic celi mnicha w kartuzji Marienau.

  • Przekrój celi mnicha w Grande Chartreuse.

  • Cela klasztorna w byłej kartuzji.

  • Cela klasztorna w Chartreuse de Bonnefoy.

W Polsce zakon został ufundowany na terenie miejscowości obecnie nazywanej Kartuzy (nazwa pochodzi od zakonu) w 1380 roku.

Kartuzje dzisiaj

Z biegiem czasu powstało 272 kartuzji, z czego dzisiaj istnieje 24. W tym 18 klasztorów męskich i 6 żeńskich. Najmłodszą jest dzisiaj kartuzja Sudowon w Korei Południowej. Istnieje od 2004. Ostatnia likwidacja nastąpiła w Portugalii w 2011 (Cartuxa Santa María Scala Cœli in Évora). Kartuzję w Sélignac zamieszkują jeszcze bracia świeccy. Obecnie planuje się przeniesienie kartuzji Aula Dei, ponieważ istnieje nacisk społeczny, by skarby sztuki starego kompleksu klasztornego udostępnić publiczności. Podobna sytuacja doprowadziła w 1956 do likwidacji kartuzji we Florencji.

Literatura

  • Nancy Klein Maguire: In der Stille vieler kleiner Stunden. Fünf Kartäuser-Novizen auf der Suche nach Gott. Goldmann, München 2007, ​ISBN 3-442-33776-3​.

Linki zewnętrzne

  • Website des Kartäuserordens. Hier finden sich die Anschriften den einzelnen Kartausen sowie Bilder der verschiedenen Niederlassungen. Teilweise sind auch Informationen zu den einzelnen Häusern (in der Landessprache) verfügbar.
  • http://www.kartause.net – Die Internet-Präsenz des Vereins der Freunde der Kartause Aggsbach mit umfangreichen Informationen über das Wirken des Kartäuserordens.

Media użyte na tej stronie

Carthusian cloister monks cell (Marienau) 2006-01-06.png
cell of a Carthusian cloister monk in the German Charterhouse of Marienau
Cellule de chartreux.jpg
Confort rudimentaire d'une cellule de chartreux
Bosserville Chartreuse.jpg
Chartreuse de Bosserville (Meurthe-et-Moselle)
KlosterBuxheimGrundriss.png
Autor: unbekannt, converted and massive rework by Johannes Böckh, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grundriß der ehemaligen Reichskartause im oberschwäbischen Buxheim
Chartreuse-de-la-Verne-Unterkunft.JPG
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Chartreuse de la Verne - A frias housing inside
Plan.chartreuse.Clermont.png
Projet de restauration - plan de la chartreuse dite de Clermont.
Nous devons ce plan à l’obligeance de M. Mallay, architecte diocésain de Clermont-Ferrand, qui a bien voulu nous envoyer un calque de l’original. La grande chartreuse de Clermont est située à 50 kilom. de cette ville du côté de Bourg-Lastic ; le plan que nous présentons est un projet de restauration qui n’a pas été entièrement exécuté, mais il a pour nous cet avantage de fournir un ensemble complet, dans lequel les services sont étudiés et disposés avec soin.