Karwieńskie Błoto Drugie

Karwieńskie Błoto Drugie
	wieś
	; Karwieńskie Błoto Drugie, plaża
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	pucki
Gmina	Krokowa
Liczba ludności (2006)	223
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	84-105
Tablice rejestracyjne	GPU
SIMC	0165072
	Położenie na mapie gminy Krokowa Karwieńskie Błoto Drugie
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Karwieńskie Błoto Drugie
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Karwieńskie Błoto Drugie
	Położenie na mapie powiatu puckiego Karwieńskie Błoto Drugie
	54°49′20″N 18°11′45″E/54,822222 18,195833

Artykuł	54°49′20″N 18°11′45″E
- błąd	38 m
WD	54°49'19.9"N, 18°11'44.9"E
- błąd	14 m
Odległość	0 m

Karwieńskie Błoto Drugie (kaszb. Karwiańsczé Błoto lub też Holãdra, Holãdrë, Karwieńsczé Błoto, niem. Karwenbruch)^[1] – wieś w północnej Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa, nad Morzem Bałtyckim.

Karwieńskie Błoto Drugie to nadmorska miejscowość letniskowa. Posiada szeroką plażę o długości ponad 6 km.

Karwieńskie Błoto Drugie to jedna z ostatnich zachowanych osad typu holenderskiego w Polsce. Założenie ruralistyczne wsi (wraz z sąsiednią miejscowością Karwieńskim Błotem Pierwszym) w układzie rzędówki bagiennej jest prawnie chronione i zostało wpisane do rejestru zabytków 17.06.2005 pod nr A-1060.

Położenie

Karwieńskie Błoto Drugie leży na wschodnim krańcu Wybrzeża Słowińskiego, na zachód od Kanału Karwinka. Wieś graniczy: od wschodu z Karwią, z południa z miejscowością Karwieńskie Błoto Pierwsze, z zachodniej strony z osadą Dębki i od północy z Bałtykiem. Zabudowa wsi znajduje się w odległości około 1,3 km od morza^[2].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

Warunki przyrodnicze

Prawie całą miejscowość obejmuje Nadmorski Park Krajobrazowy, zaś tylko niewielka południowo-zachodnia część wsi leży w jego otulinie. Wody przybrzeżne Bałtyku w Karwieńskich Błotach Drugich w pasie o około 15 kilometrowej szerokości wchodzą w skład obszaru specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 o nazwie PLB990002 Przybrzeżne Wody Bałtyku. Zimują tu w znaczących ilościach nur czarnoszyi i rdzawoszyi. Szczególne znaczenie mają również populacje lodówki, nurnika i uhli. W faunie dominują drobne skorupiaki i rzadko foki szare i obrączkowane i morświny^[3]..

W odległości około 0,8 km w kierunku zachodnim od zabudowy miejscowości znajduje się nadmorsko-leśny rezerwat przyrody Widowo.

Historia

Pierwsza wzmianka dotycząca obszaru wsi Karwieńskie Błoto (obecnie to dwie wsie Karwieńskie Błoto Pierwsze i Karwieńskie Błoto Drugie) pojawia się w 1292 i określa go jako bagna nieprzydatne do osadnictwa. Do końca XVI wieku tereny te stanowiły Równinę Błot Przymorskich i pozostawały niezamieszkałe.

W 1599, kiedy były własnością królewską, starosta pucki Jan Jakub Wejher sprowadził osadników olęderskich (głównie mennonitów) specjalistów od melioracji w celu ich zagospodarowania. Osadnikom (między innymi: Gert Andes, Peter Dirksen, Thomas Eggets, Jochem Friesen, Clement Krueger) wydzierżawiono na 60 lat obszar około 936 ha i nadano szereg przywilejów. Prawo do zachowania odrębnego języka, kultury i wyznania, prawo do dziedziczenia, połowu ryb, warzenia piwa, drewno na budulec i opał. W 1601 starosta pucki określa ustrój wsi oparty o związek gminny, który przetrwał do 1863. Osadnicy zbudowali wieś w układzie rzędówki bagiennej. Na sztucznie usypanych groblach utworzyli dwie równoległe drogi I i II o długościach około 3 km, oddzielonych od siebie pasem łąk o szerokości około 1 km. Po obu stronach dróg na usypanych podwyższeniach, na dębowych palach lokalizowano budynki konstrukcji szkieletowej wypełnionej gliną, łączące część mieszkalną i gospodarczą. Grawitacyjny system melioracyjny składał się z głównego kanału o długości 2,3 km, dwóch rowów ściekowych oraz licznych rowów odwadniających o łącznej długości około 100 km.

W 1604 wieś postanawia wybudować szkołę. W 1660 kiedy przedłużono dzierżawę część mieszkańców zrezygnowała z gospodarowania ze względu na brak wody i częste powodzie wywoływane sztormami morskimi. Większe powodzie odnotowano w 1660 i 1785. Dlatego z czasem zaczęto zabezpieczać się przed żywiołem morskim obsadzając lasem i umacniając wydmy nadmorskie oraz budując tamy. W 1900 usypano równoległy do brzegu morskiego wał ziemny w odległości 30 m od plaży. Kolejne zabezpieczenia przed powodziami zrealizowano w latach 1922-25.

Umowy dzierżawne przedłużano w kolejnych latach 1671, 1677,1698, 1719, 1802. W 1772 na 36 włókach wieś liczy 37 właścicieli, 4 zagrodników i kowala. W 1820 Karwieńskie Błota podlegały Urzędowi Domenalnemu w Pucku, a w 1834 władze Pruskie dzierżawę czasową zastąpiły dokumentem własnościowym (uwłaszczenie). W 1882 Karwieńskie Błota liczyły 542 mieszkańców i miały 78 domów oraz powierzchnię 120 włók. 516 mieszkańców wieś miała w 1910.

W XIX wieku w wyniku germanizacyjnej polityki Prus ludność Karwieńskich Błot uległa znacznemu zniemczeniu. W połowie XIX wieku założono w południowej części wsi cmentarz ewangelicki^[4].

Po drugiej wojnie światowej większość zniemczonych Olędrów przesiedlono do Niemiec^[2].

Zabytki

XVII wieczny układ ruralistyczny wsi Karwieńskie Błoto Pierwsze i Karwieńskie Błoto Drugie. Miejscowości te wraz z obszarem powiązanych z nimi przestrzennie i krajobrazowo terenami otaczającymi stanowią spójny i jednorodny krajobraz kulturowy o charakterze rolniczym i osadniczym. Utrwalone zostały w nim typowe dla kultury osiedlonych na bagiennym polderze olędrów formy zagospodarowania terenu: grawitacyjny system rowów melioracyjnych, funkcjonalno-własnościowy rozłóg ziemi, zabudowa w układzie rzędówki bagiennej z charakterystyczną architekturą.^[5]
Dom z końca XVIII wieku, ul. Wczasowa 22 - reprezentuje typ budynku wypracowany przez pierwszych osadników i powielany przez następne pokolenia; parterowy, założony na planie mocno wydłużonego prostokąta, z połączonymi częściami; mieszkalną i gospodarczą, konstrukcji szkieletowej z pobiałą, z wysokim dachem^[4]^[5].
Budynki mieszkalne z początku XX wieku: ul. Wczasowa nr 111, 178 i 206 ujęte w Gminnej Ewidencji Zabytków^[6].

Galeria

Zdjęcia z 2016:

Bałtyk
Ujście Kanału Karwinka do morza
Bałtyk
Plaża środkowa
Przy wejściu nr 1 na plażę
Plaża zachodnia
Zabudowa letniskowa
Kapliczka promyczkowa z 2007
Zabudowa letniskowa

Inne

Od 1986 na „Słonecznej Polanie” nieopodal zabudowy wsi funkcjonuje wakacyjny obóz harcerski ZHP. W 2013 zorganizowano letnie kąpielisko morskie przy wejściu nr 11, obejmujące 100 m linii brzegowej i określono sezon kąpielowy w okresie od 1 lipca do 31 sierpnia^[7].

Przypisy

↑ Fryderyk Lorentz, „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
↑ ^a ^b Karwieńskie Błota I i II – strona gminy Krokowa. [dostęp 2016-07-13].
↑ Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski) – obszary Natura 2000. [dostęp 2016-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)].
↑ ^a ^b Joanna Małuj z zespołem, Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2015-2018 – Urząd Wojewódzki Gdańsk. [dostęp 2016-07-18].
↑ ^a ^b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2016-06-03] .
↑ Krokowa:Gminna Ewidencja Zabytków – strona BIP gminy. [dostęp 2016-07-19].
↑ Uchwała Nr XXXIV/374/2013 Rady Gminy Krokowa z dnia 28 maja 2013 r. ws. określenia wykazu kąpielisk

Zobacz też

[1] Fryderyk Lorentz, „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)

[Karwieńskie_Błota_I_i_II-2] Karwieńskie Błota I i II – strona gminy Krokowa. [dostęp 2016-07-13].

[Przybrzeżne_wody_Bałtyku_(obszar_morski)-3] Przybrzeżne wody Bałtyku (obszar morski) – obszary Natura 2000. [dostęp 2016-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-06)].

[UW_Gdańsk-4] Joanna Małuj z zespołem, Gminny Program opieki nad zabytkami na lata 2015-2018 – Urząd Wojewódzki Gdańsk. [dostęp 2016-07-18].

[zabytek-5] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2016-06-03] .

[6] Krokowa:Gminna Ewidencja Zabytków – strona BIP gminy. [dostęp 2016-07-19].

[7] Uchwała Nr XXXIV/374/2013 Rady Gminy Krokowa z dnia 28 maja 2013 r. ws. określenia wykazu kąpielisk

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Wsie	Białogóra Brzyno Goszczyno Jeldzino Karlikowo Kartoszyno Karwieńskie Błoto Drugie Karwieńskie Błoto Pierwsze Kłanino Krokowa Lisewo Lubkowo Lubocino Minkowice Odargowo Parszczyce Sławoszyno Słuchowo Sobieńczyce Sulicice Świecino Tyłowo Wierzchucino Żarnowiec
Kolonia	Porąb
Osady	Dąbrowa Dębki Dmuchowo Glinki Łętowice Parszkowo Połchówko Prusewo Robakowski Młyn Szary Dwór Zielony Dwór
Osada leśna	Górczyn
Integralne części wsi	Ameryka Czechy Goszczyno-Wybudowanie Lisewski Młyn Myśliwka Pustki Sapała Sławoszynko Sulicice-Wybudowanie
Nieoficjalne części wsi	Kolonia Odargowo
Nieistniejące	Piaśnica

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne