Kasjopeja (roślina)

Kasjopeja
Ilustracja
Cassiope tetragona
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządastropodobne
Rządwrzosowce
Rodzinawrzosowate
Rodzajkasjopeja
Nazwa systematyczna
Cassiope D. Don
Edinburgh New Philos. J. 17: 157. Jul 1834[3]
Typ nomenklatoryczny

C. tetragona (Linnaeus) D. Don[3]

Cassiope mertensiana
Cassiope selaginoides

Kasjopeja (Cassiope D.Don.) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych. Obejmuje 17[4][5]–18[6] gatunków. Występują one w Arktyce (w Europie, Azji i Ameryce Północnej)[7], poza tym w górach Japonii, w zachodniej części Ameryki Północnej (od Alaski po Kalifornię[7]) oraz w Himalajach[5]. Rosną w tundrze, na piaszczystych wrzosowiskach, w miejscach wilgotnych i mszystych oraz na skałach węglanowych. Nazwa rodzaju pochodzi od Kasjopei – mitycznej matki Andromedy i nadana została ze względu na pokrewieństwo tych roślin w obrębie rodziny wrzosowatych z rodzajem modrzewnica o naukowej nazwie Andromeda[7]. Niektóre gatunki z rodzaju kasjopeja uprawiane są w alpinariach[7].

Morfologia

Pokrój
Karłowe, zimozielone krzewinki o wysokości do 30 cm[7]. Pędy płożące i podnoszące się, czasem prosto wzniesione, nagie lub owłosione[6].
Liście
Skrętoległe lub naprzeciwległe, siedzące, gęsto ułożone[7], często w czterech rzędach[5]. Blaszka liściowa drobna[5], gruczołowata, owłosiona lub naga, czółnowata – z brzegami wzniesionymi ku górze[6].
Kwiaty
Pojedyncze, zwykle 5-krotne, wyrastają na cienkich szypułkach z kątów liści[5], wzniesionych ale zwieszonych na końcach podczas kwitnienia (podczas owocowania prostują się)[6]. Działek kielicha pięć. Korona dzwonkowata lub kubeczkowata utworzona jest w wyniku zrośnięcia pięciu płatków; ma kolor biały, czasem z odcieniem kremowym lub różowym[5][7]. Wolne końce płatów zwykle odgięte[5]. Pręcików jest 10[7]. Ich nitki są proste i spłaszczone, pylniki jajowate, na końcach z dwoma odgiętymi pazurkami[5]. Pyłek wysypuje się przez duże pory[8]. Zalążnia górna, owłosiona[7] lub naga[5], powstaje z pięciu owocolistków. Zawiera liczne zalążki[5]. Zwieńczona jest pojedynczą szyjką słupka[7]. Znamię główkowate[6].
Owoce
Pięcio- lub czterokomorowa, kulista torebka[8] zawierająca liczne, drobne nasiona[7].

Systematyka

Rodzaj należy do monotypowej podrodziny Cassiopoideae w rodzinie wrzosowatych Ericaceae[9].

Wykaz gatunków[4][8]
  • Cassiope abbreviata Hand.-Mazz.
  • Cassiope × anadyrensis Jurtzev
  • Cassiope argyrotricha T.Z.Hsu
  • Cassiope ericoides (Pall.) D.Don
  • Cassiope fastigiata (Wall.) D.Don
  • Cassiope fujianensis L.K.Ling & G.Hoo
  • Cassiope lycopodioides (Pall.) D.Don – kasjopeja widłakowata
  • Cassiope membranifolia R.C.Fang
  • Cassiope mertensiana (Bong.) G.Don
  • Cassiope myosuroides W.W.Sm.
  • Cassiope nana T.Z.Hsu
  • Cassiope palpebrata W.W.Sm.
  • Cassiope pectinata Stapf
  • Cassiope redowskii (Cham. & Schltdl.) G.Don
  • Cassiope selaginoides Hook.f. & Thomson
  • Cassiope tetragona (L.) D.Don – kasjopeja czworogroniasta
  • Cassiope wardii Marquand

Zastosowanie

Uprawa tych roślin możliwa jest na obszarach o lecie chłodnym i wilgotnym. Uprawia się niektóre gatunki (C. fastigiata, C. lycopodioides, i C. mertensiana) oraz odmiany uprawne pochodzenia mieszańcowego 'Edynburgh' (C. fastigiata × C. lycopodioides) i 'Muirhead' (C. lycopodioides × C. wardii)[10].

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-22] (ang.).
  3. a b Cassiope. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
  4. a b Cassiope. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
  5. a b c d e f g h i j Fang Ruizheng, Peter F. Stevens: Cassiope D. Don. W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-23].
  6. a b c d e Gary D. Wallace: Cassiope D. Don. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-01-23].
  7. a b c d e f g h i j k Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 189. ISBN 0-333-74890-5.
  8. a b c Mieczysław Czekalski: Wrzosy, wrzośce i inne rośliny wrzosowate. Poznań: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2008, s. 179. ISBN 978-83-09-01032-6.
  9. Genus: Cassiope D. Don. W: U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-01-23].
  10. Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 196–197, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.

Media użyte na tej stronie

Cassiope mertensiana - White heather.jpg
Autor: Dcrjsr, Licencja: CC BY 3.0
White heather (Cassiope mertensiana).
  • Between Summit Pass and Summit Lake, Hoover Wilderness, Sierra Nevada, California.
Petites cloches arctique.jpg
Autor: Géologue, Licencja: CC BY 2.0
Petites cloches arctique (Cassiope tetragona) in Kangirsuk, Quebec, Canada.