Kasownik (urządzenie)

Kasowniki dwóch standardów w tramwaju w Amsterdamie: do tradycyjnych biletów kartonowych (po lewej, w głębi) oraz na karty zbliżeniowe (po prawej, przy wejściu)

(c) Wil z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 2.5

Kasownik obsługujący bilety z paskiem magnetycznym oraz karty zbliżeniowe ZTM Warszawa

Kasownik – urządzenie służące do potwierdzenia dokonania opłaty za przejazd transportem zbiorowym, poprzez trwałe naniesienie stosownej informacji na bilecie.

Historia

Pierwszy ręczny kasownik do biletów, którego zasada działania oraz budowa zbliżona była do tych używanych obecnie wynalazł na emigracji w 1848 roku polski wynalazca Jan Józef Baranowski^[1]. Za ten wynalazek otrzymał w 1849 roku na Wystawie Krajowej w Paryżu medal ministra robót publicznych Francji oraz medal francuskiego Towarzystwa Zachęty do Wynalazczości^[2].

Przed wprowadzeniem kasowników sprzedażą i kasowaniem biletów zajmowali się konduktorzy.

Kasowniki w Polsce

W większości miast w Polsce używane są kasowniki drukujące dzień i godzinę (najczęściej również nr boczny autobusu miejskiego i autobusu PKS oraz trolejbusu i tramwaju, czasami również inne treści) na bilecie papierowym. Wyklucza to ponowne użycie tego samego biletu albo wykorzystanie go w sposób niezgodny z jego typem (na przykład przekroczenie czasu przejazdu w przypadku biletów czasowych, przesiadki w przypadku biletów jednorazowych). Popularne do niedawna kasowniki w autobusach miejskich i autobusach PKS oraz trolejbusach i tramwajach dziurkujące bilet przy pomocy dobrze ułożonych bolców wychodzą już obecnie z użycia. W niektórych miastach w Polsce stosowane są kasowniki kodujące stosowne informacje na kartonowym bilecie z paskiem magnetycznym.

Coraz częstsze stają się w Polsce natomiast kasowniki współpracujące z plastikowymi kartami zbliżeniowymi. System ten funkcjonuje czasami równocześnie z tradycyjnymi biletami papierowymi albo biletami z paskiem magnetycznym, kasowniki biletowe obsługują wtedy obydwa standardy albo również – przejściowo – w autobusie miejskim i autobusie PKS oraz trolejbusie i tramwaju używane są kasowniki dwóch rodzajów. W autobusach miejskich i autobusach PKS, trolejbusach i tramwajach kasowniki instalowane są niedaleko drzwi wejściowych. W przypadku pociągów oraz metra kasowniki umieszcza się przeważnie przy wejściu na peron.

Przypisy