Kasparus
| Artykuł | 53°44′27″N 18°21′39″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°44'26.9"N, 18°21'38.9"E, 53°46'N, 18°23'E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 0 m |
| wieś | |
 Kościół pw. św. Józefa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) | 180 |
| Strefa numeracyjna | 58 |
| Kod pocztowy | 83-223 |
| Tablice rejestracyjne | GST |
| SIMC | 0168478 |
Położenie na mapie gminy Osiek _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Osiek") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu starogardzkiego  | |
 53°44′27″N 18°21′39″E/53,740833 18,360833 | |
Kasparus – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Osiek na obszarze Borów Tucholskich, u zbiegu dwóch dopływów Wdy: Brzezianki i Św. Strugi.
Historia
Pierwsze wzmianki na temat Kasparusa pochodzą z 1664. W okresie zaboru pruskiego wieś nosiła nazwę Kasperhausen, a w okresie okupacji hitlerowskiej Langenwalde[1].
Rozgłos przyniósł Kasparusowi dramatyczny w skutkach strajk szkolny, rozpoczęty 8 stycznia 1907. Po wprowadzeniu w tamtejszej szkole zajęć religii w języku niemieckim, doszło do starć rodziców z pruskimi nauczycielami oraz żandarmerią. Wielu mieszkańców zostało ukaranych więzieniem lub wysokimi grzywnami, co doprowadziło wiele rodzin do ubóstwa. W 55. rocznicę strajku został postawiony we wsi pomnik ku czci Obrońców Mowy Polskiej. W okresie międzywojennym rozwój wsi był związany głównie z przemysłem drzewnym[2].
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kasparus, po jej zniesieniu w gromadzie Osiek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.
Najstarsze budynki znajdujące się do tej pory we wsi mają około dwustu lat. Do najbardziej znanych należy parterowa plebania z połowy XIX wieku i neogotycki, drewniano-ceglany kościół pod wezwaniem św. Józefa z 1926, konstrukcji ryglowej (wpisany do rejestru zabytków pod numerem 1070 decyzją z 06.11.1989)[3]. Kościół w dużej części spłonął w nocy z 30 na 31 grudnia 2020[4]; przyczyny pożaru nie są znane. Trwa odbudowa kościoła[5].
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[6] na listę zabytków wpisane są:
- kościół parafialny pw. św. Józefa, 1926-1927, nr rej.: A-1339 z 06.11.1989
- cmentarz, nr rej.: j.w.
- cmentarz rzymskokatolicki, 1926, nr rej.: A-1291 z 06.11.1989.
Zobacz też
- Rąty - miejsce strajku szkolnego na Kaszubach
- Rezerwat przyrody Krzywe Koło w Pętli Wdy
- Kasparus - osada leśna
Linki zewnętrzne
- Kasparus, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 895.
Przypisy
- ↑ Ochotnicza Straż Pożarna w Kasparusie 1932-2007. [dostęp 2016-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-22)].
- ↑ GMINA OSIEK - EUGENIUSZ CHEREK. 110. rocznica strajku szkolnego w Kasparusie, kociewiacy.pl [dostęp 2017-12-24] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-25].
- ↑ Wikiprojekt:Wiki Lubi Zabytki/wykazy/województwo pomorskie/powiat starogardzki/Gmina Osiek/NID
- ↑ Pożar zabytkowego kościoła 31.12.2020 r. w Kasparusie. W akcji 16 zastępów straży pożarnej | Dziennik Bałtycki, dziennikbaltycki.pl [dostęp 2020-12-31] (pol.).
- ↑ Odbudujmy kościół św. Józefa w Kasparusie. [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2022-01-04].
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
_COA.jpg)
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.92 N
- S: 53.40 N
- W: 16.65 E
- E: 19.75 E
Autor:
Mapa powiatu starogardzkiego, Polska
Herb gminy Osiek, powiat starogardzki • Coat of arms of gmina Osiek (Starogard county)
Autor:
Mapa gminy Osiek, Polska