Kasper Straube

Kalendarz Straubego na rok 1474

Kasper Straube – pierwszy drukarz krakowski, pochodzący z Bawarii.

Życiorys

Straube do Polski przybył zapewne przez Lipsk i Drezno[1]. W Krakowie działał prawdopodobnie przy wsparciu klasztoru bernardynów na Stradomiu[1]. Po kilkuletniej pracy oficyna Straubego zakończyła działalność. Przypuszcza się, że Straube po zamknięciu drukarni wrócił do Drezna[1].

Drukarz walczył z trudnościami finansowymi, które uniemożliwiały mu zdobycie zapasu materiałów typograficznych. W drukach Straubego ujawniono 22 rodzaje różnego papieru.

Jego warsztat nie był zasobny w czcionki, co przy braku doświadczonych pracowników zecerów i niedoskonałości prasy było przyczyną licznych usterek technicznych w drukach. Straube korzystał z czcionek z oficyny drukarskiej, która była zlokalizowana w Augsburgu, gdzie praktykował. Nie wiadomo jednak, czy owe czcionki zostały przez niego wykradzione, czy dostał je w formie wynagrodzenia za swoją pracę.

Straube był też jednym z pierwszych drukarzy wykorzystujących sygnet wydawniczy[2]. Swój znak umieścił w kolofonie dzieła Opus restitutionum z 1475[2]. Znak Straubego wzorowany był na znaku inicjatorów sygnowania druków – Johanna Fusta i Petera Schöffera[3]. Sygnet Straubego składał się z dwóch tarcz herbowych (z umieszczonymi na nich nomina sacra), zawieszonych na pojedynczej gałązce[3].

Publikacje

W latach 1473–1477 wydał cztery (poczytywane za najstarsze w Polsce) druki łacińskie:

  • Almanach Cracoviense ad annum 1474 – almanach (kalendarz) na rok 1474 (uznawany za najstarszy polski druk); jednostronnie zadrukowana karta ściennego kalendarza, oprócz informacji astronomicznych zawierał wiadomości praktyczne z dziedziny medycyny domowej; wykonany w końcu 1473 roku, być może autorem treści był Piotr Gaszowiec[1]
  • Explanatio in Psalterium (Wykład psałterza) Juana de Torquemady – pierwsza w Polsce książka drukowana[4], wydana w dwóch wariantach w latach 1475 i 1476
  • Opus restitutionum (O odszkodowaniach, lichwie i klątwach kościelnych) Franciszka de Platea – opatrzone sygnetem drukarskim; z roku 1475
  • Opuscula (Dzieła Mniejsze) św. Augustyna – z lat 1476/1477.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Michałowska 2011 ↓, s. 416.
  2. ↑ a b Krzak-Weiss 2009 ↓, s. 9.
  3. ↑ a b Krzak-Weiss 2009 ↓, s. 14.
  4. ↑ Historia literatury w Krakowie: Kraków Miasto Literatury UNESCO, miastoliteratury.pl [dostęp 2018-10-28].

Bibliografia

  • Katarzyna Krzak-Weiss. Typologia sygnetów drukarskich (na przykładzie znaków stosowanych przez polskich impresorów od XV do połowy XVII wieku). „Biblioteka”. 13 (22), s. 7–18, 2009. 
  • Teresa Michałowska: Literatura polskiego średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011. ISBN 978-83-01-16675-5.
  • Szwejkowska H., Książka drukowana XV – XVIII wieku. Zarys historyczny, Wyd. 3 popr., PWN Wrocław; Warszawa 1980.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Kalendarz 1474.jpg
Inkunabuł - kalendarz na rok 1474, uznawany za najstarszy polski druk