Kasza jaglana

(c) Luděk Kovář, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Jagły – łuskane ziarno prosa

Kasza jaglana, jagłykasza z łuskanego ziarna prosa zwyczajnego. Słowo pochodzi od prasłowiańskiego wyrazu *jagъla (częściej w liczbie mnogiej *jagъly), który oznacza „proso”.

Kasza jaglana nie nadaje się do zbyt długiego przechowywania – ze względu na wysoką zawartość tłuszczów, które łatwo jełczeją, nadając jej gorzki smak[1]. Ponadto łatwo chłonie wilgoć oraz obce zapachy.

Wartości odżywcze

Jest dobrym źródłem energii. Według danych USDA z 2015 roku, 100 gramów (surowej) kaszy jaglanej dostarcza 378 kcal, 11,0 gramów białka, 4,2 grama tłuszczów, 72,9 grama całkowitej sumy węglowodanów – a w niej 8,5 grama błonnika[2]. Nie zawiera glutenu.

Jest zalecana w diecie bezglutenowej[3]. Jest zabroniona w dietach beztłuszczowej (niskotłuszczowej z ograniczeniem błonnika) i wątrobowej (łatwostrawnej z ograniczeniem tłuszczu)[4][5].

Wartość odżywcza
Kasza jaglana (Panicum miliaceum L.), surowa
(100 g)
Wartość energetyczna1582 kJ (378 kcal)
Białka11,02 g
Węglowodany72,85 g
Tłuszcze4,22 g
Woda8,67 g
Dane liczbowe na podstawie: USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 28[2]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7]

Sztuka kulinarna

Kaszę jaglaną często gotuje się w wodzie wymieszanej pół na pół z mlekiem – zyskuje wtedy delikatniejszy smak[8]. Ugotowana na sypko, jest dodatkiem do duszonych mięs. Smakuje na słodko z owocami – nadaje się jako podstawa kisieli mlecznych i kleików. Wykorzystywana jest do wytrawnych i słodkich zapiekanek, budyniów, zagęszczania zup, potrawek i potraw typu ragoût (zob. bujta repa, czulent). Bywa także składnikiem farszy do pierogów i gołąbków. Grubo zmieloną dodaje się do ciasta na płaskie chlebki.

Kasza jaglana po ugotowaniu zwiększa swoją masę i objętość w następujący sposób:

  • uzyskana konsystencja sypka: przyrost 170% objętości i 150% masy – gdy 1 kg kaszy i 25 g soli wchłonie 1,5 kg wody[9];
  • uzyskana konsystencja gęsta rozklejona: przyrost 270% objętości i 200% masy – gdy 1 kg kaszy i 35 g soli wchłonie 2 kg wody[9].

Zobacz też

  • mąka jaglana
  • płatki jaglane

Przypisy

  1. Jadwiga Celczyńska: „Potrawy z mąki, kasz i suchych nasion strączkowych”, podrozdział „Potrawy z kasz”: „Wartość odżywcza kasz”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 300.
  2. a b 20031, Millet, raw [Scientific Name: Panicum miliaceum L.]. „USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 28, full version”, wrzesień 2015, wersja poprawiona maj 2016. Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych (USDA). (ang.).  (zob. zarchiwizowany wyciąg HTML).
  3. Dieta bezglutenowa, [w:] Dla pacjenta / Zalecenia Dietetyczne [online], Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu [dostęp 2015-08-24].
  4. Dieta beztłuszczowa, [w:] Dla pacjenta / Zalecenia Dietetyczne [online], Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu [dostęp 2015-08-24].
  5. Dieta wątrobowa, [w:] Dla pacjenta / Zalecenia Dietetyczne [online], Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu [dostęp 2015-08-24].
  6. a b (na podstawie USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 21), Millet, raw Nutrition Facts & Calories, [w:] Self Nutrition Data [online], Condé Nast. [dostęp 2016-08-13].
  7. Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
  8. Kasza jaglana, [w:] Przyślijprzepis.pl [online], Burda Media Polska Sp. z o.o / Treehouse Sp. z o.o. [dostęp 2015-01-08].
  9. a b III.4. „Zastosowanie kasz w produkcji potraw”, Tabela 8 „Ilość wody i soli na 1 kg kaszy oraz wydajność kasz ugotowanych o rozmaitej konsystencji”. W: Krystyna Flis, Aleksandra Procner: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik dla technikum. Część 2. Wyd. XVIII. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2009, s. 96. ISBN 978-83-02-02862-5 (część 2), ISBN 978-83-02-03170-0 (całość).

Media użyte na tej stronie

Proso pseno.jpg
(c) Luděk Kovář, Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Peeled proso millet (close-up shot)
Jáhlová kaše.jpg
Autor: Dezidor, Licencja: CC BY 3.0
Millet porridge