Kaszalot

Kaszalot
Physeter[1]
Linnaeus, 1758[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – kaszalot spermacetowy (P. macrocephalus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

Cetartiodactyla

Podrząd

Whippomorpha

Infrarząd

walenie

Parvordo

zębowce

Nadrodzina

Physteroidea

Rodzina

kaszalotowate

Rodzaj

kaszalot

Typ nomenklatoryczny

Physeter macrocephalus Linnaeus, 1758 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758)

Gatunki

zobacz opis w tekście

Kaszalot[15] (Physeter) – rodzaj ssaka z rodziny kaszalotowatych (Physeteridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden współcześnie żyjący gatunek występujący we wszystkich oceanach świata[16][17][18].

Morfologia

Długość ciała samic 1040–1250 cm, samców 1520–1920 cm; masa ciała samic do 24000 kg, samców do 70000 kg[17].

Systematyka

Etymologia

  • Physeter (Phiseter, Physeterus, Physeteres): gr. φυσητήρ physetēr „dmuchawa”, od φυσάω physao „dmuchać”[19].
  • Catodon : gr. κητος kētos „wieloryb, potwór morski”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[20]. Gatunek typowy: Physeter macrocephalus Linnaeus, 1758 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758).
  • Physalus: gr. φύσαλος physalos „wieloryb”[19]. Gatunek typowy: Physalus cylindricus Lacépède, 1804 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758).
  • Cetus: gr. κητος kētos „wieloryb, potwór morski”[21]. Gatunek typowy: Physalus cylindricus Lacépède, 1804 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758); młodszy homonim Cetus Brisson, 1762 (Delphinidae).
  • Tursio: łac. tursio „morświn”[22]. Gatunek typowy: Physeter tursio Linnaeus, 1758 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758).
  • Megistosaurus: gr. μέγιστος mēgistos „największy, najdłuższy”, forma wyższa od μακρος makros „długi”; σαυρος sauros „jaszczur, gad”[23]. Gatunek typowy: nie podany.
  • Cachalot: fr. cachalot „kaszalot”, od bask. cachou „ząb”[24]. Gatunek typowy: Physeter catodon Linnaeus, 1758.
  • Meganeuron: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē „wielki”; νευρον neuron „nerw”[25]. Gatunek typowy: Catodon (Meganeuron) krefftii J.E. Gray, 1865 (= Physeter catodon Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[16][15]:

oraz gatunek wymarły[26][27]:

Uwagi

  1. ↑ Nieuzasadniona poprawka Physeter Linnaeus, 1758.
  2. ↑ a b Niepoprawna późniejsza pisownia Physeter Linnaeus, 1758.
  3. ↑ Nieuzasadniona poprawka Physalus Lacépède, 1804.

Przypisy

  1. ↑ Physeter, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 76. (łac.).
  3. ↑ C. Linnaeus: Fauna svecica: sistens animalia sveciae regni: mammalia, aves, amphibia, pisces, insecta, vermes, distributa per classes & ordines, genera & species, cum differentiis specierum, synonymis auctorum, nominibus incolarum, locis natalium, descriptionibus insectorum. Wyd. 2. Holmiae: Sumtu & Literis Direct. Laurentii Salvii, 1761, s. 18. (łac.).
  4. ↑ J.P. Bonnaterre: Tableau encyclopédique et méthodique des trois regnes de la nature, Dédié et présenté a M. Necker, Ministre d’Etat, & Directeur Général des Finances. Cétologie. Paris: Chez Panckoucke, 1788, s. 12. (fr.).
  5. ↑ B.G. de Lacépède: Histoire naturelle des cétacées. Paris: Plassan, 1804, s. xl. (fr.).
  6. ↑ A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux: rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 28. (fr.).
  7. ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 60. (fr.).
  8. ↑ L. Oken: Lehrbuch der Naturgeschichte. T. 3. Cz. 2. Jena: August Schmid, 1816, s. xiii, 674. (niem.).
  9. ↑ J. Fleming: The philosophy of zoology; or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: A. Constable, 1822, s. 211. (ang.).
  10. ↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 1: Mammalia. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. 38. (łac.).
  11. ↑ R. Harlan. Note, from R. Harlan, M. D. on the Examination of the large bones disinterred at the mouth of the Mississippi River, and exhibited in the city of Baltimore, January 22d, 1828. „The American Journal of Science and Arts”. 14, s. 186, 1828. (ang.). 
  12. ↑ F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 59. Paris & Strasbourg: F. G. Levrault & Le Normant, 1829, s. 518. (fr.).
  13. ↑ R. Hamilton: Whales, etc. W: W. Jardine: The naturalist’s library. Cz. 154. Edinburgh: W. H. Lizars, 1837, s. 125. (ang.).
  14. ↑ J.E. Gray. Notice of a new species of Australian Sperm Whale (Catodon krefftii) in the Sydney Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1865, s. 439, 1865. (ang.). 
  15. ↑ a b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
  17. ↑ a b S. Mesnick: Family Physeteridae (Sperm Whale). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 316–317. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
  18. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Physeter. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-03-21]. (ang.).
  19. ↑ a b Palmer 1904 ↓, s. 536.
  20. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 164.
  21. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 175.
  22. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 697.
  23. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 407.
  24. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 149.
  25. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 406.
  26. ↑ P. Gervais. Sur la repartition des mammiferes fossiles entre les differents etages tertiaires qui concourent a former le sol de la France. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l'Académie des Sciences”. 28, s. 643-647, 1849. (fr.). 
  27. ↑ Physeter antiquus. The Paleobiology Database. [dostęp 2010-01-20]. (ang.).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Sperm whale mother with calf.jpg
Autor: Gabriel Barathieu / Réunion Underwater Photography, Licencja: CC BY-SA 2.0
A sperm whale mother with her calf, photographed off the coast of Mauritius.