Kaszczor

Kaszczor

wieś
Późnobarokowy kościół pw. św. Wojciecha z lat 1764–1775
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	wolsztyński
Gmina	Przemęt
Liczba ludności (2022)	1118[1]
Strefa numeracyjna	65
Kod pocztowy	64-234[2]
Tablice rejestracyjne	PWL
SIMC	0375384
Położenie na mapie gminy Przemęt Kaszczor
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kaszczor
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Kaszczor
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego Kaszczor
51°57′31″N 16°09′49″E/51,958611 16,163611

Kaszczor – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Przemęt nad strumieniem Młynówką Kaszczorską. Miejscowość leży na trasie szlaku cysterskiego.

Historia

W 1278 osiedli tutaj cystersi, którzy w 1300 przenieśli się do pobliskiego Wielenia. Prawdopodobnie pod koniec XIII wieku powstał też pierwszy drewniany kościół parafialny św. Wojciecha, zastąpiony w latach 1764–1775 murowanym, w stylu późnego baroku. Wieś duchowna Stary Klasztor, własność opata cystersów w Przemęcie pod koniec XVI wieku leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego^[3].

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Kaszczor (Alt Kloster) należała do ówczesnego powiatu babimojskiego^[4]. Kaszczor był siedzibą odrębnego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowił siedzibę rozległego majątku, który należał do rządu pruskiego w Berlinie^[4]. W skład majątku Kaszczor wchodziło łącznie 26 wsi, w tym jedna karczma (Kron), jedna kolonia (Wincentowo), jeden folwark (Nowy) i trzy osady. Według urzędowego spisu ludności z 1837 roku Kaszczor liczył 707 mieszkańców w 89 dymach (domostwach)^[4]. W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka 17 batalionu celnego, a potem komisariat Straży Granicznej „Kaszczor” i placówka Straży Granicznej I linii „Kaszczor”^[5].

W latach 1954–1971 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kaszczor, po jej zniesieniu w gromadzie Mochy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Zabytki

W miejscowości warto zobaczyć dwa wiatraki koźlaki (przy ul. Wiatracznej – największy tego typu w Wielkopolsce) oraz budynek przedszkola z XIX w. (1867), który był kiedyś pierwszym kościołem ewangelickim, a później szkołą ewangelicką.

W lesie w kierunku północnym znajduje się stary cmentarz poewangelicki. Przy Placu Wolności znajduje się kościół ewangelicki z początku XX wieku z wieżą widokową w kształcie pruskiego hełmu. Kaszczor posiada ciekawy układ urbanistyczny oraz wiele starych kamienic m.in. budynek starej szkoły katolickiej. Przy kościele katolickim znajduje się kamienna misa o średnicy ok. 1 m oraz pomnik św. Jana Nepomucena z 1745.

W Kaszczorze do 1939 znajdowało się polsko-niemieckie przejście graniczne (pozostałości słupa granicznego widoczne przy rowie granicznym na drodze do miejscowości Spokojna). W roku 2011 w 80. rocznicę odsłonięto odbudowany Pomnik Wolności zniszczony przez okupantów.

Galeria

• 

  Dawny kościół ewangelicki, zbudowany w latach 1908–1910 (stan w 2005)

• 

  Dawny kościół ewangelicki, po remoncie w latach 2010–2011 (stan w 2017)

• 

  Pomnik w centrum miejscowości

Przypisy

Bibliografia

• Martin Sprungala: Wsie na pograniczu głogowsko-wielkopolskim. Zarys dziejów wybranych miejscowości. Sława – Wijewo 2010, ISBN 978-83-932235-0-3.