Katalog Messiera

Grafika przedstawiająca wszystkie 110 obiektów z katalogu Messiera
Gromada kulista M80 w Skorpionie

Katalog Messiera – katalog astronomiczny zawierający obiekty na niebie, którego pierwsza wersja została opublikowana przez Charles’a Messiera w 1774. Pomysł skatalogowania obiektów nasunął się astronomowi podczas przygotowań do obserwacji powrotu komety Halleya w roku 1759. Messier natknął się przy tej okazji na Mgławicę Kraba (M1) i zauważył, że z wyglądu można ją pomylić z kometami. Wkrótce potem znalazł więcej mglistych obiektów (pełne zrozumienie ich właściwości nastąpiło dopiero w pierwszej połowie XX wieku). Ponumerował je, dodając z przodu literę M, co miało mu posłużyć do celów praktycznych[1]. Ostateczna wersja Messiera wydana w 1784 zawierała 103 obiekty, po czym dodano 6 innych obiektów, odkrytych później przez Messiera i jego przyjaciela Pierre’a Méchaina. Ostatni obiekt zostało dodanych do listy w 1966[2].

Katalog zawiera 57 gromad gwiazd, 40 galaktyk, 1 pozostałość po supernowej (Mgławica Kraba), 4 mgławice planetarne, 7 mgławic rozmytych i 1 gwiazdę podwójną. Osiem z tych obiektów leży w Wielkiej Niedźwiedzicy[3]. Każdy obiekt w katalogu jest oznaczony pierwszą literą nazwiska jego twórcy („M”) oraz kolejnym numerem[4]. Jako, że wszystkie obserwacje Messier prowadził w Paryżu, katalog obejmuje obiekty położone nie dalej niż 40 stopni deklinacji południowej.

Od czasów Messiera odkryto dziesiątki tysięcy innych podobnych obiektów na niebie. Jednak obiekty Messiera są wśród nich najjaśniejsze i najlepiej widoczne dlatego, że zostały odkryte w XVIII wieku dysponując prymitywnym jak na dzisiejsze czasy teleskopem. Z tego powodu obiekty Messiera są bardzo często obserwowane przez amatorów astronomii używających tanich i łatwo dostępnych teleskopów lub lornetek. W kilku przypadkach obiekty można zaobserwować nieuzbrojonym okiem. Dlatego też katalog ten jest wciąż popularny i każdy zawarty w nim obiekt, chociaż może mieć współcześnie inną nazwę systematyczną, jest powszechnie określany numerem z katalogu Messiera.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Michał Baranowski. Zjawy z katalogu Messiera. „Wiedza i Życie”. 960 (12), s. 22-23, 2014-12-01. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 0137-89292014-12-01. 
  2. ↑ Hartmut Frommert, Christine Kronberg: The Additional Messier Objects (ang.). Students for the Exploration and Development of Space (SEDS), 2005-03-31. [dostęp 2017-01-12].
  3. ↑ Encyklopedia Wszechświata. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 69. ISBN 978-83-01-14848-5.
  4. ↑ Milena Ratajczak: Kosmos. Mgławice planetarne. T. 8. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2010, s. 5. ISBN 978-83-252-1359-6.

Linki zewnętrzne

Katalog Messiera

Media użyte na tej stronie

All messier objects (numbered).jpg
Autor: Michael A. Phillips, Licencja: CC BY 4.0
Compilation of celestial objects Messier-1 up to Messier-110 made by an amateur astronomer.
A Swarm of Ancient Stars - GPN-2000-000930.jpg
This stellar swarm is M80 (NGC 6093), one of the densest of the 147 known globular star clusters in the Milky Way galaxy. Located about 28,000 light-years from Earth, M80 contains hundreds of thousands of stars, all held together by their mutual gravitational attraction. Globular clusters are particularly useful for studying stellar evolution, since all of the stars in the cluster have the same age (about 12 billion years), but cover a range of stellar masses. Every star visible in this image is either more highly evolved than, or in a few rare cases more massive than, our own Sun. Especially obvious are the bright red giants, which are stars similar to the Sun in mass that are nearing the ends of their lives.