Katarzyna Zaborowska

Katarzyna Zaborowska (z domu Borycka; pseud. Kaśka spod Łysicy; ur. 25 grudnia 1879 w Wilkowie, zm. 5 maja 1967 tamże)[1] – polska poetka ludowa, tworząca w gwarze świętokrzyskiej, przedstawicielka ustnej twórczości ludowej.

Utwory Zaborowskiej kontynuują tradycje ludowej pieśni, zwłaszcza pieśni religijnej (bliskie sąsiedztwo klasztoru w Świętej Katarzynie). Ponadto sławią świętokrzyską przyrodę i lokalnych bohaterów (M. Langiewicz, S. Żeromski), a także mają charakter patriotyczny, satyryczny i okolicznościowy[2].

Katarzyna Zaborowska pochodziła z rodziny małorolnych chłopów, całe życie pracowała na roli. Z powodu trudnej sytuacji materialnej rodziny, od siódmego roku życia była na tzw. „wychowku” u bezdzietnego małżeństwa z Wilkowa. Do szkoły nigdy nie chodziła, sama nauczyła się czytać. Pisać nie umiała. W wieku 23 lat wyszła za mąż za chłopa z Wilkowa Jana Zaborowskiego. Miała ośmioro dzieci, z których wychowało się czworo.

Wiersze układała od piętnastego roku życia. W czasie II wojny światowej, pierwszą próbę spisania patriotycznych utworów Zaborowskiej podjęła jej córka - Józefa. Wiersze te nie były przechowywane w domu, zostały ukryte w jednym z uli przydomowej pasieki. Wkrótce jednak ul został obrabowany – wraz z miodem zginął również szkolny zeszyt z poezją Zaborowskiej[3].

Po raz pierwszy utwory Zaborowskiej zostały wydrukowane w czasopiśmie Literatura Ludowa w 1957 w artykule Wandy Pomianowskiej zatytułowanym Pieśń spod Łysicy, następnie w Tygodniku Kulturalnym i Zielonym Sztandarze. Poezja Zaborowskiej została włączona również do antologii: Wiersze proste jak życie (1966, w oprac. R. Rosiaka), Antologia współczesnej poezji ludowej (1967, 1972, w oprac. J. Szczawieja), Wieś tworząca (1968, w oprac. E. i R. Rosiaków)[2].

Twórczości poetki został także poświęcony film produkcji Telewizji Polskiej w reżyserii Krystyny Widerman pt. Echa spod Łysicy (1969)[4].

W 1978 nakładem Ludowej Spółdzielni Wydawniczej wydano tom poezji Katarzyny Zaborowskiej pn. O ojczyznę troska, w opracowaniu W. Pomianowskiej.

Katarzyna Zaborowska wraz z Marią Cedro-Biskupową, Janem Cedro oraz Rozalią i Wojciechem Grzegorczykami zaliczana jest do patronów Szkoły im. Poetów Doliny Wilkowskiej w Świętej Katarzynie[5].

Przypisy

  1. ↑ O ojczyznę troska, K. Zaborowska, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1978, s. 6.
  2. ↑ a b Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny t.II (N-Ż), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984
  3. ↑ O ojczyznę troska, K. Zaborowska, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1978
  4. ↑ FilmPolski.Pl – Internetowa Baza Filmu Polskiego
  5. ↑ Strona internetowa Szkoły Podstawowej im. Poetów Doliny Wilkowskiej w Świętej Katarzynie