Kataster Karoliński

Kataster Karoliński – kataster podatkowy sporządzony na zarządzenie cesarza Karola VI (1685-1740) celem zastąpienia nim starego katastru podatkowego z roku 1527.

Geneza

W 1705 roku podjęto próbę reformy przestarzałego systemu podatkowego na Śląsku i zastąpienie podatku od nieruchomości akcyzami (podatek pośredni nakładany na niektóre wyroby konsumpcyjne). Gdy to się w 1721 r. nie powiodło, zdecydowano się w Wiedniu na sporządzenie dokładnego spisu sytuacji i warunków do wprowadzenia nowego systemu podatkowego na Śląsku.

Zawartość rejestru

Komisje rektyfikacyjne założyły w pojedynczych śląskich księstwach nowe rejestry i tabele podatkowe. Dodatkowo dokonywały rewizji gospodarstw i ich zasobności. Tomy Katastru Karolińskiego zawierają tym samym spis poddanych z informacjami dotyczącymi ich sytuacji gospodarczej oraz protokoły rewizyjne dotyczące posiadanych nieruchomości, tabele podatkowe i spis podatników.

Tomy Katastru Karolińskiego, które przetrwały II Wojnę Światową, są przechowywane głównie w Archiwum Państwowym we Wrocławiu pod nazwą „499. Carolinischer Kataster / Kataster Karoliński 1722-1726“. Zasoby katastru liczą łącznie 194 akty podzielone w następujący sposób:

• Księstwo wrocławskie 1723–1725, 11 aktów
• Księstwo brzeskie 1723–1725, 26 aktów
• Księstwo głogowskie 1723–1725, 24 akty
• Księstwo legnickie 1723–1725, 10 aktów
• Głubczyce 1723–1725, 10 aktów
• Milicz 1723–1725, 10 aktów
• Księstwo ziębickie 1722–1725, 8 aktów
• Nysa 1723–1725, 8 aktów
• Księstwo oleśnickie 1722 –1725, 26 aktów
• Księstwo opolsko-raciborskie 1722 –1726, 43 akty
• Księstwo świdnicko-jaworskie 1722 –1726, 10 aktów
• Żmigród 1723 –1724, 2 akty
• Ujazd 1726, 1 akt
• Siedlisko (były powiat głogowski) 1723 –1725, 2 akty
• Pszczyna 1723 –1727, 7 aktów
• Powiat nyski 1724 –1725, 1 akt
• Bytom 1723 –1725, 1 akt.

Do tej pory zostały opublikowane jedynie tomy 29 i 30 (okrąg Głogówek na Górnym Śląsku) przez Komisję Historyczną Powiatu Prudnickiego^[1].

Przypisy