Katastrofa górnicza w kopalni Kleofas

Katastrofa górnicza w kopalni Kleofas

Pomnik na zbiorowym grobie ofiar katastrofy na cmentarzu przy ul. Brackiej w Katowicach
Państwo	Cesarstwo Niemieckie
Miejsce	Załęże
Rodzaj zdarzenia	pożar
Data	3 marca 1896
Godzina	ok. 21.30
Ofiary śmiertelne	105 osób
Położenie na mapie Katowic miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de miejsce zdarzenia
Położenie na mapie województwa śląskiego miejsce zdarzenia
50°16′06,3394″N 18°58′01,2565″E/50,268428 18,967016

Katastrofa górnicza w kopalni Kleofas – katastrofa, do której doszło w nocy z 3 na 4 marca 1896 roku w kopalni Cleophas (obecnie Kleofas) w Załężu (obecnie część Katowic).

Opis wydarzeń

Kościół wotywny św. Józefa w katowickiej dzielnicy Załęże

Miejscem katastrofy był szyb Frankenberg, położony na terenie odsady Załęża – Obroki. Szyb głęboki na 450 metrów był drążony od dołu kopalni i nie wychodził na powierzchnię, do której pozostało około 120 metrów^[1]. Na dnie szybu ustawiono maszynę parową do pompowania wody, której później użyto do gaszenia pożaru^[1]. Przyczyną pożaru była nieostrożność maszynisty – Karola Kotta, który podczas przelewania nafty do płonącej lampy, spowodował pożar. Płomienie ogarnęły drewnianą obudowę, a pożar rozprzestrzenił się w rejony pozostałych szybów kopalni. W rejonie katastrofy znajdowało się 144 górników^[2], z czego zginęło 105 z nich^[3].

Górnicy do kopalni zjechali szybem Recke (70 z nich; im udało się uratować) i Walthera (144, spośród nich zginęło 105)^[1]. Ponieważ dojście do szybu Walthera prowadziło przez palący się szyb Frankenberg, górnicy uciekali w kierunku szybów Szwarzenfeld i Cezar, ale nie miały one żadnych urządzeń do wyciągania ludzi z kopalni poza kubłem na linie (szyb Szwarzenfeld służył do spuszczania drewna do kopalni). Akcja ratownicza trwała do wieczora 5 marca^[2]. Ofiary katastrofy zostały pochowane w zbiorowych mogiłach w Chorzowie, Dębie i Bogucicach^[1].

Upamiętnienie ofiar

Podczas pogrzebu, odbywającego się na bogucickim cmentarzu, ks. Ludwik Skowronek w imieniu wiernych z Załęża ślubował wystawienie w Załężu kościoła wotywnego pod wezwaniem świętego Józefa – patrona dobrej śmierci. Ślubowanie zostało wypełnione – kościół św. Józefa powstał w latach 1898–1900. W jego bocznym ołtarzu pw. św. Barbary znajdują się tablice z nazwiskami ofiar katastrofy. Ponadto katowickie ulice w tej dzielnicy noszą imiona niektórych ofiar katastrofy: Szymona Badury, Szymona Borysa, Jerzego Cholewy, Józefa Ciemały, Leopolda Czoika, Franciszka Dudka, Jakuba Grządziela, Rafała Kempki, Jana Koczeby, Macieja Mamoka, Piotra Musialika oraz Jana Piechy^[4].

Zobacz też

• Katastrofy górnicze w Polsce
• Ratownictwo górnicze

Przypisy