Katastrofa lotnicza pod Suścem

Katastrofa lotnicza pod Suścem
Ilustracja
Samolot Lockheed L-10 Electra
Państwo

 II Rzeczpospolita

Miejsce

Susiec

Data

28 grudnia 1936

Godzina

10.45 czasu polskiego

Rodzaj

Zderzenie samolotu z ziemią

Przyczyna

Oblodzenie urządzeń sterowniczych w czasie burzy śnieżnej

Ofiary

3 osoby

Ranni

3 osoby

Ocaleni

9 osób

Statek powietrzny
Typ

Lockheed L-10A Electra

Użytkownik

PLL LOT

Numer

SP-AYD

Start

Polska Lwów

Cel lotu

Polska Warszawa

Pasażerowie

10 osób

Załoga

2 osoby

Położenie na mapie gminy Susiec
Mapa konturowa gminy Susiec, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Polski w 1939 r.
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia50°24′49″N 23°12′28″E/50,413611 23,207778

Katastrofa lotnicza pod Suścem (określana też jako katastrofa pod Tomaszowem Lubelskim, pod Rawą Ruską lub pod Lwowem) – katastrofa 10-miejscowego samolotu pasażerskiego PLL LOT Lockheed Electra, która wydarzyła się 28 grudnia 1936 roku około godziny 10:45, w pobliżu wsi Susiec oraz Łuszczacz w powiecie tomaszowskim. Samolot należał do partii czterech egzemplarzy zakupionych przez LOT na początku 1936 roku[1]. Pilotowany był przez Mieczysława Jonikasa, leciał ze Lwowa do Warszawy.

Samolot wystartował w rejsie ze Lwowa do Warszawy[2] z półtoragodzinnym opóźnieniem z powodu złych warunków atmosferycznych. Na trasie pomiędzy Rawą Ruską a Suścem wpadł w burzę śnieżną i w obszar oblodzenia. Stosowana w tym czasie przeciwoblodzeniowa pasta „Killfrost” okazywała się mało skuteczna przy silniejszych oblodzeniach[3]. O 10:29 radiotelegrafista nadał depeszę radiową o zamarzaniu sterów. Pilot zdecydował się na próbę lądowania awaryjnego. Samolot utracił stateczność i na wysokości ok. 10 m obrócił się na lewe skrzydło, uderzył w ziemię w pozycji odwróconej (na plecach) i rozpadł się na dwie części. W wyniku uderzenia zapaliło się paliwo. Okoliczności katastrofy badała specjalna komisja państwowa.

W wyniku katastrofy śmierć na miejscu poniosło dwóch pasażerów: Józef Zimmerman, 36-letni właściciel firmy «Autopomoc» ze Lwowa oraz Zygmunt Łoś, 49-letni doktor praw, ziemianin, dyrektor Centrali Obrotu Nasionami Oleistymi w Warszawie, mąż Zofii z Rostworowskich, ojciec późniejszego matematyka Jerzego Łosia[4]. 4 osoby zostały ranne, w tym radiomechanik Józef Fronc, który zmarł następnego dnia w szpitalu w Tomaszowie Lubelskim w wyniku poparzeń. Ocaleni zostali ranni: pilot Mieczysław Jonikas, inż. Stefan Krzyczkowski, dyrektor techniczny PLL LOT i Stefan Ryniewicz konsul RP w Rydze[5][6]. Wśród ocalonych, którzy nie doznali uszczerbku znajdował się też dr Tadeusz Piszczkowski, świeżo mianowany konsul RP w Tel-Avivie, późniejszy wykładowca Uniwersytetu Polskiego w Londynie[7], autor książek historycznych[8], współpracownik Radia Wolna Europa.

Katastrofa pod Suścem była jedną z trzech katastrof samolotu Lockheed L-10 Electra w barwach PLL LOT[a]. Niedługo przedtem, 1 grudnia 1936, pod Malakasą w pobliżu Aten miała miejsce katastrofa samolotu pilotowanego przez Józefa Bargiela[1][9]. Następna katastrofa zdarzyła się 11 listopada 1937 pod Piasecznem w okolicach Warszawy. Zginęły w niej 4 osoby.

Uwagi

  1. ↑ Była jeszcze czwarta katastrofa „Electry” w barwach LOT – w Rumunii, w lipcu 1938 (14 ofiar), ale wziął w niej udział nie Lockheed L-10 Electra, tylko unowocześniony i większy Lockheed L-14 Super Electra; kolejny Super Electra LOT-u spłonął nieco później na lotnisku w Bukareszcie.

Przypisy

  1. ↑ a b Lockheed L-10 „Electra”, 1934. [dostęp 2013-06-07].
  2. ↑ Katastrofa lotnicza na linii Lwów–Warszawa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 297 z 29 grudnia 1936. 
  3. ↑ Aleksander Onoszko, Mimo wszystko latać, Altair, 1993.
  4. ↑ Jerzy Maria hr. Łoś z Grodkowa i Januszowic h. Dąbrowa. M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. [dostęp 2013-06-11].
  5. ↑ Poselstwo RP w Rydze. Polonika.lv. [dostęp 2013-06-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-24)].
  6. ↑ Echa katastrofy samolotowej pod Lwowem. Kto został ranny, a kto zabity. „Orędownik”. 66 (304), s. 1, 1936-12-31. (pol.). 
  7. ↑ Archiwum Korporacyjne - Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich. [dostęp 2013-06-06].
  8. ↑ Piszczkowski, Tadeusz. Virtual International Authority File. [dostęp 2013-06-06].
  9. ↑ Beata Żółkiewicz: Polskie ślady w ziemi greckiej. Kurier Ateński nr 699 (1083), 2009-10-29 – 2009-11-04. [dostęp 2014-12-28].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Susiec (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Poland (1939) location map.png
(c) Lukasb1992 z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Mapa lokalizacyjna Polski — 1939 (marzec – wrzesień).
Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Lockheed Y1C-36 (2).jpg
Lockheed Y1C-36. This type was later redesignated as C-36 and then again as UC-36. (U.S. Air Force photo)