Katastrofa lotnicza w Topolowie

Katastrofa lotnicza w Topolowie

Miejsce katastrofy
Państwo	Polska
Miejsce	Topolów
Data	5 lipca 2014
Godzina	16:18 czasu polskiego
Rodzaj	Zderzenie z ziemią
Przyczyna	Nieznana
Ofiary	11 osób
Ranni	1 osoba
Ocaleni	1 osoba
Statek powietrzny
Nazwa	Piper PA-31 Navajo
Użytkownik	Szkoła Spadochronowa Omega
Numer	N11WB
Start	Częstochowa
Cel lotu	(lot szkoleniowy)
Pasażerowie	11 osób
Załoga	1 osoba
Położenie na mapie gminy Mykanów miejsce zdarzenia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de miejsce zdarzenia
Położenie na mapie województwa śląskiego miejsce zdarzenia
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego miejsce zdarzenia
50°54′22,4″N 19°09′35,9″E/50,906222 19,159972

Katastrofa lotnicza w Topolowie wydarzyła się 5 lipca 2014 roku we wsi Topolów w województwie śląskim. W wyniku katastrofy samolotu Piper PA-31 Navajo, transportującego spadochroniarzy, śmierć poniosło 11 osób, a 1 została ranna.

Przed katastrofą

Samolot Piper PA-31 Navajo wystartował z lotniska w Rudnikach. Maszyna należała do szkoły spadochronowej Omega^[1]. Na jej pokładzie znajdowało się 12 osób: pilot, właściciel szkoły, trzech jej klientów, trzech instruktorów i czterech kursantów. Przed lotem zbiorniki paliwa uzupełnione o 50 l benzyny.

Przebieg lotu

Samolot Piper PA-31P Pressurized Navajo o znakach rozpoznawczych N11WB około godziny 16:00 wystartował do ósmego lotu tego samolotu w tym dniu. Start początkowo przebiegał normalnie. Po osiągnięciu wysokości około 100 m AGL wskutek spadku mocy zespołu napędowego i braku wznoszenia pilot podjął decyzję o lądowaniu awaryjnym w terenie przygodnym w odległości ok. 4,2 km w linii prostej od progu pasa. W jego końcowej fazie przeciągnięta maszyna wpadła w prawy korkociąg.

Katastrofa

Po wykonaniu około ¾ obrotu w prawo wokół swej osi podłużnej, przy znacznym kącie pochylenia „na nos” i przechyleniu samolot końcówką lewego skrzydła uderzył w drzewo, a potem w ziemię lewym silnikiem, przodem kadłuba i prawym silnikiem. Po upadku „na brzuch” samolot uległ rozbiciu (oderwały się śmigła z ich przekładniami, kadłub oderwał się od skrzydeł i przewrócił się na prawy bok, w wyniku czego drzwi wejściowe znalazły się „u góry”). Znaczny wyciek paliwa z uszkodzonych zbiorników skrzydłowych w kontakcie z rozgrzanymi elementami siników w trakcie spontanicznej akcji ratowniczej spowodował pożar, jaki objął lewe i prawe skrzydło w strefie zbiorników paliwa, lewy silnik, częściowo prawy silnik i kadłub prócz części tylnej. Samolot uległ katastrofie kilka minut po starcie, 3 kilometry od lotniska w Rudnikach^[2]. Maszyna rozbiła się w sadzie we wsi Topolów. Katastrofę przeżył jeden z pasażerów, którego z wraku wydobyli pobliscy mieszkańcy. Mężczyzna został śmigłowcem przetransportowany do szpitala w Częstochowie^[3].

Akcja ratunkowa na miejscu katastrofy

Samolot rozbił się na obszarze niezamieszkałym. Po upadku zapalił się. Akcję ratowniczą początkowo prowadzili świadkowie, mieszkańcy miejscowości Topolów, w tym były strażak. Z płonącego samolotu wydobyto trzy poważnie ranne (w tym dwie silnie poparzone) osoby, wśród których, znalazła się osoba która przeżyła katastrofę. Poparzonych osób nie udało się uratować. Straż pożarna informację o zdarzeniu otrzymała o godzinie 16:18. Strażacy po zabezpieczeniu terenu udzielili pomocy przedmedycznej rannemu, rozpoczęli gaszenie pożaru wraku oraz przygotowali miejsce lądowania śmigłowca Lotniczego Pogotowia Ratunkowego. Po ugaszeniu pożaru we wraku wydobyto zwęglone zwłoki dziewięciu osób. W akcji uczestniczyło 18 zastępów PSP, 2 jednostki OSP z KSRG oraz 7 jednostek spoza KSRG oraz ponad stu policjantów z oddziałów prewencji z Częstochowy i Katowic. Działania ratownicze zakończono 6 lipca o godz. 08.36^[4].

Przyczyny katastrofy

Przyczyny katastrofy badała prokuratura i Państwowa Komisja Badania Wypadków Lotniczych^[5]. Ustalenia PKBWL do lutego 2020 wskazywały, że w momencie uderzenia samolotu o ziemię lewy silnik nie pracował, maszyna zderzyła się z ziemią przy pochyleniu bliskim kąta 90° w lewym korkociągu, z przechyleniem ok. 70°. Samolot w momencie uderzenia o ziemię miał schowane podwozie^[6]. Samolot był zatankowany paliwem przeznaczonym dla samochodów^[7].

Przyczyny katastrofy w oparciu o raport PKBWL

• Bezpośrednią przyczyną katastrofy było powstanie asymetrii ciągu zespołu napędowego, jako całości, wskutek awarii prawego sinika, a następnie przeciągnięcie w ostatniej fazie lądowania awaryjnego.
• Zniszczeniu uległo sprzęgło kołkowe połączenia wału korbowego z wałkiem napędowym przekładni śmigła prawego silnika, co spowodowało wyłączenie z pracy prawego silnika samolotu i przerwanie pracy regulatora kąta natarcia jego łopat, powodując ich ustawienie w chorągiewkę, czego wynikiem stała się asymetria ciągu prowadząca do przeciągnięcia samolotu i utraty sterowności.
• Uszkodzenie to mogło być spowodowane uderzeniem śmigła w przeszkodę, w okolicznościach i czasie, których nie udało się ustalić lub długotrwałym procesem zmęczeniowym, wywołanym nierównomierną pracą silnika (w silniku tym wymieniono jeden z cylindrów).
• W trakcie badania PKBWL ustaliła, że samolot był użytkowany bez ważnego Świadectwa Zdatności do Lotu.

Okoliczności sprzyjające wypadkowi

• Niewłaściwa obsługa techniczna samolotu.
• Obniżenie mocy lewego silnika wskutek nieprawidłowej eksploatacji.
• Stosowanie paliwa niezgodnego z wymaganiami wytwórcy silników (paliwo samochodowe)
• Przeróbka samolotu z naruszeniem jego Certyfikatu Typu.
• Warunki meteorologiczne – wysoka temperatura otoczenia.
• Niewielki nalot pilota na typie.

Samolot

Był to wyprodukowany w 1976 roku, jako 8-miejscowa wersja dyspozycyjna. Egzemplarz kupiony w USA w 2014. Sprowadzony drogą lotnicza do Polski. W trakcie tego przelotu awaria w systemie prądotwórczym. Następnie kolejne zdarzenia związane z niesprawnościami silników. Naprawa doraźna sinika (wymiana cylindra. Samolot w maju 2014 r. dostosowany w Polsce do wywożenia skoczków spadochronowych. Pozostawiono jeden fotel pilota i zamiast pozostałych foteli zamontowano dwie ławeczki dla spadochroniarzy wzdłuż kadłuba. Drzwi ciśnieniowe zastąpione roletowymi, na zewnątrz kadłuba dodano deflektor przed przednią krawędzią drzwi oraz uchwyt, poręcz i stopień dla skoczków. W dniu wypadku rejestracja samolotu w USA była nieważna. Zauważalna zaawansowana i rozległa korozja podwozia. W ocenie komisji PKBWL z powodu dłuższego postoju samolotu w wodzie o głębokości ok. 0,5 m, na przykład na lotnisku dotkniętym powodzią.

Inne informacje

Analiza wypadków innych samolotów tego typu o zbliżonych okolicznościach wskakuje, że maszyna ta w przypadku awarii jednego silnika stwarza znaczne kłopoty nawet pilotom o dużym doświadczeniu. Próby lądowania w takiej konfiguracji podejmowane w deficycie czasu przez pilotów o przeciętnych umiejętnościach i doświadczeniu zazwyczaj kończą się katastrofą. Drastyczny spadek osiągów i znaczne pogorszenie właściwości pilotażowych w przypadku wystąpienia asymetrii ciągu prowadzi do utraty sterowności, a nawet przewrócenia samolotu „na plecy” w ostatniej fazie lotu.

Załoga

Dowódca statku powietrznego (lat 29) posiadał licencję pilota samolotowego zawodowego CPL(A) z ważnymi wpisami, w tym do prowadzenia korespondencji radiotelefonicznej w języku angielskim. Nalot ogólny na samolotach 996 godzin. Nalot na typie, na którym nastąpił wypadek prawdopodobnie ok. 40 godzin. Ważne orzeczenie lotniczo-lekarskie bez ograniczeń^[8].

Ofiary

W wypadku zginął pilot samolotu, współwłaściciel szkoły spadochronowej, jej instruktorzy, skoczkowie spadochronowi, uczniowie-skoczkowie oraz pasażerowie skoków tandemowych. Nazwiska ofiar podane do publicznej wiadomości:

1. Aleksander Dziąg (lat 21)
2. Rafał Grabowski^[4] (lat 35)
3. Damian Lesiak (lat 23)
4. Przemysław Matuszewski^[4] (lat 37)^[9]
5. st. kpr. Cezary Młyńczak^[4] (lat 35)
6. st. kpr. Andrzej Otręba^[4] (lat 32)
7. Kamil Stachura^[4] (lat 22)
8. Jakub Stożek^[10] (lat 30)
9. mł. chor. rez.^[11] Adam Strużyk^[4][10] (lat 40)
10. Paula Szymańska^[4] (lat 28)
11. st. szer. Bartłomiej/Bartosz^[10] Wójciak^[4] (lat 27)

Katastrofę przeżył Marek Haczyk, który odniósł obrażenia^[12].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Galeria zdjęć z miejsca katastrofy