Katastrofa lotu Ethiopian Airlines 961

Katastrofa lotu Ethiopian Airlines 961

Boeing 767, który uległ katastrofie (nr. rej. ET-AIZ). Zdjęcie wykonano na lotnisku Gatwick w Londynie w lipcu 1991 roku.
Państwo	Komory
Miejsce	Ocean Indyjski / wybrzeże Komorów
Data	23 listopada 1996
Godzina	12:15 czasu lokalnego 14:15 czasu polskiego
Rodzaj	zderzenie z taflą wody (wodowanie)
Przyczyna	porwanie, wyczerpanie paliwa
Ofiary	125 osób
Ranni	46 osób
Ocaleni	50 osób
Statek powietrzny
Typ	Boeing 767-260ER
Nazwa	Zulu
Użytkownik	Ethiopian Airlines
Numer	ET-AIZ
Start	Addis Abeba
Cel lotu	Nairobi
Numer lotu	961
Pasażerowie	163 osoby
Załoga	12 osób
Położenie na mapie Komorów miejsce zdarzenia
11°32′11″S 43°16′05″E/-11,536389 43,268056

Katastrofa lotu Ethiopian Airlines 961 – katastrofa lotnicza samolotu Boeing 767-260ER, należącego do linii lotniczych Ethiopian Airlines, do której doszło 23 listopada 1996 u wybrzeży Komorów. Samolot leciał na trasie Bombaj-Addis Abeba-Nairobi-Brazzaville-Lagos-Abidżan i został uprowadzony przez trzech etiopskich terrorystów, którzy zażądali lotu do Australii. Samolot niedługo później wpadł do Oceanu Indyjskiego przy awaryjnym lądowaniu spowodowanym brakiem paliwa. Zginęło 125 osób ze 175 obecnych na pokładzie^[1].

Statek powietrzny

Odrzutowy samolot Boeing 767-200ER został wyprodukowany w 1987 i wszedł do służby w Ethiopian Airlines w tym samym roku. 22 października 1987 otrzymał znak rejestracyjny ET-AIZ. Nalot samolotu wyniósł 32353 godzin do momentu katastrofy. Samolot był wyposażony w dwa silniki Pratt & Whitney JT9D-7R4E^[2].

Maszyna przed lotem posiadała wszystkie potrzebne przeglądy technicznie zgodne z wytycznymi Ethiopian Airlines, zaaprobowanymi Ethiopian Civil Aviation Authority (ECAA)^[3].

W chwili katastrofy był to drugi najgorszy (pod względem liczby ofiar) wypadek Boeinga 767^[4].

Załoga

Skład załogi

Załogę samolotu Boeing 767-260ER w jego ostatnim locie stanowili^[5]:

Wszyscy członkowie załogi byli narodowości etiopskiej^[5].

Kapitan

Kapitan Leul Abate posiadał około 11 525 godzin nalotu, w tym około 4067 godzin na samolotach typu Boeing 757/Boeing 767, z czego około 686 godzin spędził jako dowódca^[6].

Pierwszy oficer

Pierwszy oficer Yonas Mekuria posiadał około 6570 godzin nalotu, w tym około 3042 godzin na samolotach typu Boeing 757/Boeing 767, przy czym nigdy nie pełnił roli dowódcy^[7].

Przebieg katastrofy

Przebieg lotu przed porwaniem

Procedura startu lotu nr ET 961 rozpoczęła się o godzinie 8:09 UTC^[4]. Maszyna miała wykonać rutynowy lot międzynarodowy z Addis Abeby do Abidżanu z międzylądowaniami w Nairobi, Brazzaville i Lagos^[8]. Na pokładzie znajdowało się 163 pasażerów i 12 członków załogi^[9].

Porwanie

Dwadzieścia minut po starcie samolotu, około 8:29 UTC trzech mężczyzn wstało z foteli i pobiegło do kabiny pilotów. Jeden z porywaczy miał wtedy stwierdzić, że na pokładzie samolotu znajduje się bomba i wszyscy pozostali pasażerowie powinni pozostać na swoich miejscach^[8][4]. Następnie, porywacze wbiegli do kabiny pilotów, pobili pierwszego oficera i zmusili go do opuszczenia kabiny, po czym zażądali lotu do Australii^[10].

Przebieg lotu po porwaniu

Po usłyszeniu żądań porywaczy, kapitan bezskutecznie próbował im wyjaśnić, że nie dolecą do Australii bez międzylądowania celem uzupełnienia paliwa^[10][4]. Porywacze natomiast byli przekonani, że uzupełnienie paliwa nie jest potrzebne, ponieważ w magazynie pokładowym znajdowała się informacja, że samolot tego typu może lecieć aż 11 godzin bez tankowania^[10][4]. Pilot podjął próbę wyjaśnienia, że samolot nie został zatankowany do pełna, w związku z czym jego lot nie może trwać tak długo, jak zostało to opisane w magazynie. Pomimo tego, porywacze zagrozili, że zdetonują bombę jeżeli ich żądania nie zostaną spełnione^[10]. Finalnie, kapitan skierował samolot w kierunku Komorów^[4].

Porywacze poinformowali pasażerów w trzech językach (amharskim, angielskim i francuskim), że przejęli władzę nad samolotem, cel lotu uległ zmianie oraz że na pokładzie znajdowała się bomba^[11].

W czasie lotu, przywódca grupy porywaczy siedział na miejscu drugiego pilota bawiąc się przyrządami odpowiedzialnymi za manewrowanie samolotem i pijąc alkohol^[12]. Dwaj pozostali porywacze przebywali poza kokpitem^[11].

Gdy samolot zbliżył się do archipelagu Komorów, kapitan zauważył port lotniczy Moroni i zaczął krążyć w jego okolicach^[4]. W pewnym momencie w kabinie pojawiło się ostrzeżenie o niskim poziomie paliwa. Kapitan ponownie poprosił porywaczy, by pozwolili mu wylądować, lecz ci się nie zgodzili^[13].

W pewnym momencie przywódca grupy opuścił kokpit, by porozmawiać z resztą porywaczy. Pilot, uświadomiwszy sobie, że porywacze nie są uzbrojeni, postanowił poinformować pasażerów o powadze sytuacji w której się znajdują i poprosić o siłowe powstrzymanie porywaczy. Ogłoszenie to zostało jednak wygłoszone tylko w języku angielskim i przerwane przez przywódcę grupy, przez co większość pasażerów nie zrozumiała intencji kapitana^[14].

Symulacja komputerowa katastrofy, przedstawiająca samolot na chwilę przed uderzeniem w wodę

Na skutek ustania pracy przez oba silniki, samolot zaczął tracić wysokość. Widząc co się dzieje, drugi pilot poprosił porywaczy, by pozwolili mu powrócić do kabiny i pomóc kapitanowi^[15]. Gdy samolot znajdował się na wysokości 150 stóp, porywacze opuścili już kabinę samolotu^[4]. Następnie maszyna zahaczyła lewym skrzydłem o taflę wody, co spowodowało złamanie się kadłuba na 4 części^[15][4].

Porywacze

Porywacze zostali zidentyfikowani jako Alemayehu Bekeli Belayneh, Mathias Solomon Belay oraz Sultan Ali Hussein^[16]. W czasie porwania ogłosili przez interkom, że występują przeciw rządowi etiopskiemu i celem lotu ma być Australia^[4]. Poinformowali również, że jest ich na pokładzie jedenastu^[10][4]. W rzeczywistości okazało się, że było ich tylko trzech, a rzekoma bomba była butelką alkoholu^[4].

Ofiary

Zestawienie ofiar

W samolocie znajdowało się 12 członków załogi i 163 pasażerów, z czego przeżyło 6 członków załogi i 44 pasażerów^[15]. Wypadku nie przeżył żaden z porywaczy^[16]. Wśród ocalonych znaleźli się obaj piloci^[5].

Pasażerowie lotu Ethiopian Airlines 961^[17]

Kraj	Liczba osób na pokładzie ogółem	Ofiary śmiertelne	Ocaleni
Etiopia	31	22	9
Nigeria	23	19	4
Indie	20	14	6
Kenia	14	8	6
Mali	12	9	3
Sri Lanka	9	9	-
Izrael	8	7	1
Wielka Brytania	7	5	2
Kongo	5	3	2
Stany Zjednoczone	5	2	3
Francja	4	2	2
Ukraina	4	1	3
Włochy	4	-	4
Benin	2	2	-
Dżibuti	2	-	2
Japonia	2	1	1
Kamerun	2	2	-
Liberia	2	2	-
Szwecja	2	2	-
Austria	1	1	-
Belgia	1	1	-
Czad	1	1	-
Egipt	1	1	-
Jemen	1	1	-
Kanada	1	1	-
Korea Południowa	1	1	-
Lesotho	1	-	1
Niemcy	1	1	-
Pakistan	1	1	-
Sierra Leone	1	1	-
Somalia	1	1	-
Szwajcaria	1	1	-
Uganda	1	1	-
Węgry	1	1	-
Wybrzeże Kości Słoniowej	1	1	-
Zair	1	1	-
Razem	175	125	50

Ważni pasażerowie

Jedną z ofiar był kenijski korespondent telewizyjny – Mohamed Amin, który rozpowszechnił na świecie zdjęcia głodu w Etiopii^[18]. Wśród ofiar katastrofy znaleźli się również ambasador Węgier w Kenii Antal Annus^[19] oraz pracownik MSZ Francji^[20].

Wypadek przeżył ówczesny amerykański konsul generalny w Bombaju Franklin Huddle oraz jego żona^[21].

Przyczyny śmierci pasażerów i członków załogi

Ilustracja przedstawiająca stopień odniesionych obrażeń przez pasażerów i członków załogi w zależności od miejsca, które zajmowali w samolocie

Najczęstszą przyczyną zgonów poniesionych przez osoby znajdujące się na pokładzie samolotu były uderzenie podczas wodowania i utonięcie^[22].

Część z osób które utonęły, utonęła na skutek napełnienia powietrzem kamizelek ratunkowych wewnątrz samolotu, przez co nie mogły później się wydostać.

Nagranie katastrofy

Uderzenie samolotu o wodę zostało nagrane przez parę turystów, którzy myśleli, że nisko lecąca maszyna stanowi pokaz lotniczy przewidziany dla odwiedzających wyspę^[23].

Akcja ratunkowa

Przed przybyciem na miejsce zdarzenia służb ratunkowych, pomocy zaczął udzielać między innymi personel pobliskiego hotelu i mieszkańcy pobliskich wiosek^[24].

Zobacz też

• Katastrofa lotu Yemenia 626
• Katastrofy samolotów cywilnych

Przypisy

Bibliografia

• Mesfin Fikru, Gobena Guangul, Tefena Haile, Alemayehu Asfaw: Final Report on Ethiopian Airlines 6767-260ER (ET-AIZ) Aircraft Accident (ang.). 1998-05-04. [dostęp 2021-05-28].

Linki zewnętrzne

• Nagranie video z momentu katastrofy