Katastrofa lotu Lauda Air 004

Katastrofa lotu Lauda Air 004

Boeing 767-3Z9-ER Lauda Air (OE-LAV), który uległ katastrofie.
Państwo	Tajlandia
Miejsce	Park Narodowy Phu Toei
Data	26 maja 1991
Godzina	23:17 czasu lokalnego 18:17 czasu polskiego
Rodzaj	Zderzenie z ziemią
Przyczyna	Niekontrolowane włączenie się odwracacza ciągu podczas lotu
Ofiary	223 osoby
Ocaleni	0 osób
Statek powietrzny
Typ	Boeing 767-3Z9ER
Nazwa	Wolfgang Amadeus Mozart
Użytkownik	Lauda Air
Numer	OE-LAV
Start	Bangkok
Cel lotu	Wiedeń
Numer lotu	004
Pasażerowie	213 osób
Załoga	10 osób
Położenie na mapie Tajlandii miejsce zdarzenia
14°44′N 99°27′E/14,733333 99,450000

Katastrofa lotu Lauda Air 004 wydarzyła się 26 maja 1991 roku o godzinie 23:17 w prowincji Suphanburi w Tajlandii. Boeing 767 austriackich linii Lauda Air rozbił się podczas planowego lotu z Bangkoku do Wiednia. W wypadku zginęło wszystkich 213 pasażerów i 10 członków załogi.

Dochodzenie wykazało, że do katastrofy doszło poprzez samoistne uruchomienie się odwracacza ciągu silnika nr 1 podczas lotu. Przyczyną było zwarcie.

Katastrofa pozostaje najtragiczniejszą w historii Tajlandii i największą pod względem liczby ofiar katastrofą Boeinga 767^[1].

Samolot

Maszyna, która uległa katastrofie, to Boeing 767-3Z9ER o numerze seryjnym 24628. Był to 283. wyprodukowany samolot tego typu. Dostarczony do Lauda Air 16 października 1989 roku, otrzymał numer rejestracyjny OE-LAV. Samolot napędzany był dwoma silnikami Pratt & Whitney 4060 (prawy s/n: P724130, lewy s/n: P724134). W momencie katastrofy samolot miał rok i 8 miesięcy, w tym czasie w powietrzu spędził 7444 godziny (1135 cykli start-lądowanie)^[2].

Załoga i pasażerowie

Załogę lotu 004 Lauda Air dnia 26 maja 1991 roku stanowiło 10 osób:

• Thomas John Welch (48 lat) – kapitan, posiadał licencję na samoloty typu Boeing 727, Boeing 757 i Boeing 767. Do momentu katastrofy spędził w powietrzu około 11 750 godzin.
• Josef Thumer (41 lat) – pierwszy oficer, miał na swoim koncie około 6500 godzin lotu^[2].

Ponadto na pokładzie znajdowało się 8 członków załogi, obsługujących kabinę pasażerską, a także 213 pasażerów^[1].

Narodowość	Pasażerowie	Załoga	Razem
Austria	74	9	83
Chiny	58	-	58
Tajlandia	39	-	39
Włochy	10	-	10
Szwajcaria	7	-	7
Niemcy	4	-	4
Jugosławia	3	-	3
Portugalia	3	-	3
Tajwan	3	-	3
Stany Zjednoczone	2	1	3
Filipiny	2	-	2
Węgry	2	-	2
Wielka Brytania	2	-	2
Australia	1	-	1
Brazylia	1	-	1
Polska	1	-	1
Turcja	1	-	1
Razem	213	10	223

Przebieg lotu

Lot 004 linii Lauda Air był planowym lotem z Hongkongu do Wiednia, z międzylądowaniem w Bangkoku. O godzinie 23:02 czasu lokalnego, samolot wystartował z lotniska Don Muang i miał do pokonania mierzący około 8500 km drugi odcinek trasy do stolicy Austrii, Wiednia.

O 23:08 załoga dostrzegła ostrzeżenie o błędzie w systemie, który może doprowadzić do uruchomienia odwracacza ciągu silnika w trakcie trwania lotu. Taka sytuacja zwykle się nie zdarza, jako że silniki wyposażone są w szereg zabezpieczeń, które uniemożliwiają włączenie mechanizmu, kiedy samolot nie znajduje się na pasie startowym. Piloci po skonsultowaniu sytuacji pomiędzy sobą i sprawdzeniu roli alarmu w podręczniku (Quick Reference Handbook) nie podjęli żadnych działań, również procedury ich nie przewidywały.

O 23:17 odwracacz ciągu silnika nr 1 uruchomił się samoistnie, co zaskoczyło pilotów. W tym czasie samolot znajdował się nad górzystym terenem pokrytym dżunglą, pomiędzy prowincjami Uthai Thani a Suphanburi. Ostatnie zarejestrowane słowa Thumera brzmiały: Oh, reverser's deployed! („Och, odwracacz ciągu włączony!”). 26 sekund później rejestrator głosów w kabinie zakończył nagrywanie^[2].

Samolot w wyniku gwałtownego zmniejszenia prędkości utracił siłę nośną na lewym skrzydle, co doprowadziło do przechyłu maszyny na lewe skrzydło i przejście na plecach do lotu nurkowego z rotacją. Lot 004 rozpadł się w powietrzu z powodu ogromnej prędkości. Jego szczątki spadły do dżungli, 180 km od Bangkoku.

Śledztwo

Śledztwo w sprawie katastrofy lotu 004 linii Lauda Air prowadziła Komisja Badania Wypadków Lotniczych (Aircraft Accident Investigation Committee) przy Ministerstwie Transportu i Komunikacji Tajlandii. Udział wzięli również przedstawiciele Boeinga (producenta samolotu), amerykańskiej Narodowej Rady Bezpieczeństwa Transportu (NTSB) oraz FAA (Federal Aviation Administration)^[2].

Części maszyny znajdowały się na powierzchni 1 km², co świadczyło o tym, że rozpad nastąpił na małej wysokości. Lżejsze kawałki samolotu odnaleziono do 2 km od miejsca uderzenia w ziemię. Na miejscu odnaleziono czarne skrzynki, które przesłano do siedziby NTSB w Waszyngtonie. Analiza wykazała, że odtworzenie danych z rejestratora parametrów lotu (FDR Flight Data Recorder) jest niemożliwe, pożar i wysoka temperatura wpłynęły negatywnie na jakość zapisów. Rejestrator rozmów w kokpicie (CVR Cockpit Voice Recorder) został przeanalizowany, a zapisy dostarczyły informacji o prawdopodobnych przyczynach katastrofy^[2].

Odwracacz ciągu lewego silnika był wysunięty, co od razu skupiło uwagę śledczych. Rozważano różne możliwości: działanie załogi (celowe bądź nie), awarię instalacji hydraulicznej, awarię instalacji elektrycznej lub wadliwą naprawę. Na żadną z tych hipotez nie znaleziono dowodów^[2].

Badania skutków włączenia się odwracacza ciągu przeprowadzono na symulatorze samolotu Boeing 767. Przy parametrach lotu 004 opanowanie maszyny okazało się niemożliwe. Przeprowadzono też test z samolotem Douglas DC-8. Symulowana awaria odwracacza jednego silnika (25% ciągu- samolot czterosilnikowy) wykazała niemożność utrzymania kontroli (sterowności i lotu horyzontalnego) samolotu^[3].

Przyczyny

Za przyczynę katastrofy uznano samoistne włączenie się odwracacza ciągu podczas lotu^[1].

Następstwa

W wyniku katastrofy FAA nakazała producentowi samolotu zamontowanie dodatkowych zabezpieczeń we wszystkich maszynach wyposażonych w silniki Pratt & Whitney serii PW4000^[2].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcie samolotu OE-LAV