Katastrofa lotu TAM Linhas Aéreas 3054
 Miejsce katastrofy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Miejsce | |
| Data | |
| Godzina | 18:50 czasu lokalnego |
| Rodzaj | Wypadnięcie samolotu z pasa startowego |
| Przyczyna | Błąd pilota[1] |
| Ofiary | 199 osób |
| Ranni | 13 osób |
| Ocaleni | 0 osób |
| Statek powietrzny | |
| Typ | |
| Użytkownik | TAM Linhas Aéreas |
| Numer | PR-MBK |
| Start | |
| Cel lotu | |
| Numer lotu | 3054 |
| Pasażerowie | 181 osób |
| Załoga | 6 osób |
Położenie na mapie São Paulo  | |
Położenie na mapie Brazylii  | |
Położenie na mapie São Paulo  | |
 23°37′11″S 46°39′44″W/-23,619722 -46,662222 | |
Katastrofa lotu TAM Linhas Aéreas 3054 − katastrofa lotnicza z 17 lipca 2007, z udziałem samolotu Airbus A320-233 (rejs JJ 3054, numer rejestracji PR-MBK) brazylijskiej linii lotniczej TAM Linhas Aéreas ze 187[2][3][4] osobami na pokładzie (181 pasażerów, w tym 19 pracowników TAM-u, i 6 członków załogi)[5], która miała miejsce naprzeciw portu lotniczego São Paulo-Congonhas w centrum São Paulo przy lądowaniu samolotu w czasie deszczu.
Lotniskowy zapis wideo lądującego samolotu pokazuje nieskuteczny dobieg na mokrej drodze startowej z większą prędkością niż wcześniejsze maszyny. Samolot, zbaczając w lewo przy końcu drogi startowej, przetoczył się przez trawę z dużą prędkością poza krawędź pola wzlotów, które leży na płaskowyżu o stromych skarpach względem otoczenia – gęstej zabudowy miasta. Następnie, samolot pokonał na ziemi niskie 38-centymetrowe murowane obrzeżenie pola wzlotów[6], a potem, w powietrzu, leżące 30 metrów poniżej ogrodzenie lotniska i ważną arterię drogową w godzinach szczytu, po czym uderzył z impetem w biurowiec i magazyn TAM Express, ulokowane przy stacji benzynowej[7]. W wyniku zderzenia nastąpiła eksplozja i pożar. 199 osób zginęło w wypadku, w tym wszyscy na pokładzie i 12 osób na ziemi[8].
Jest to dotychczas największa katastrofa lotnicza w historii Brazylii, która doświadczyła podobnie tragicznej katastrofy samolotu Boeing 737-800 SP linii lotniczej Gol Transportes Aéreos (katastrofa lotu Gol Transportes Aéreos 1907) wskutek kolizji powietrznej nad Amazonią w 2006 ze stratą wszystkich 154 osób na pokładzie. Po katastrofie lotu 3054 w Brazylii ogłoszono trzydniową żałobę narodową[9][10].
Chronologia lotu
Samolot odleciał z portu lotniczego Porto Alegre-Salgado Filho w Porto Alegre o 17:16 czasu miejscowego (19:16 UTC). Rozbił się lądując w porcie lotniczym São Paulo-Congonhas w São Paulo o 18:50 czasu miejscowego (21:50 UTC).
Szczególne okoliczności
Do szczególnych okoliczności należy zaliczyć start maszyny z niesprawnym odwracaczem ciągu silnika nr 2 (prawy silnik samolotu). Załoga o tej niesprawności wiedziała, procedury dopuszczały wykonanie lotu z niesprawnym jednym odwracaczem ciągu[11].
Przebieg
Istniało domniemanie, że pilot przerwał lądowanie i bezskutecznie usiłował poderwać samolot ponownie w powietrze. Droga startowa portu Congonhas na kierunku 35L ma 1939 metrów długości[12]. Jej nawierzchnia została wymieniona kilka tygodni przed wypadkiem, jednak prace nad jej rowkowaniem w celu skuteczniejszego odprowadzania wody deszczowej zostały odłożone na późniejszy termin[13]. Linia lotnicza TAM Linhas Aéreas ujawniła, że samolot lądował z zablokowanym odwracaczem ciągu w prawym silniku, który uległ awarii kilka dni wcześniej. Jednocześnie zgodnie z zapewnieniami TAM, eksploatacja z jednym nieczynnym odwracaczem ciągu jest dozwolona do 10 dni przez producenta samolotu, a jego brak nie ma większego wpływu na poprawne hamowanie. Niemniej, przekraczając limit drogi startowej, nadal przetaczając się z dużą prędkością, samolot zboczył w lewo, to jest w kierunku działającego odwracacza ciągu.
Zarówno cyfrowa czarna skrzynka (ang.: DFDR, Digital Flight Data Recorder) i rejestrator rozmów w kokpicie (ang.: CVR, Voice Cockpit Recorder) zostały odnalezione i poddane badaniu 20 lipca i 23 lipca 2007. W wyniku wstępnych ustaleń zawartości czarnej skrzynki, za zezwoleniem władz brazylijskich, w których gestii leży publikacja tych danych, firma Airbus wydała komunikat pouczający pilotów co do prawidłowych ustawień dźwigni ciągu podczas lądowania z jednym odwracaczem ciągu nieczynnym – ustawić wszystkie dźwignie na bieg jałowy (idle). To podstawowe pouczenie wywołało spekulacje w środowisku pilotów o zastosowaniu nieprawidłowych procedur przez pilota podczas lądowania lotu TAM Linhas Aéreas 3054[14].
Transkrypcja nagrania rejestratora rozmów w kokpicie (CVR) została ujawniona 1 sierpnia 2007[15]. Wykazuje, że piloci byli świadomi mokrej i śliskiej drogi startowej i wyłączonego prawego odwracacza ciągu[16]. Wypowiedzi pilotów sugerują, że spojlery się nie uniosły, i że nie byli w stanie zwolnić samolotu podczas dobiegu[16][17].
Przyczyny
Po zbadaniu zapisów z rejestratorów za przyczynę wypadku uznano nieprawidłowe działanie załogi, która po przyziemieniu nie cofnęła do minimum dźwigni ciągu silników, a zamiast włączenia rewersu w lewym (sprawnym) silniku załoga dała pomyłkowo pełny ciąg silnika prawego "do przodu". Z tego względu samolot nie mógł wytracić energii i prędkości na mokrym pasie, a duża asymetria sił od silników spowodowała zboczenie maszyny w lewo od osi pasa i jego rozbicie[11].
Przypisy
- ↑ A320 РАЗБИЛСЯ В БРАЗИЛИИ ПО ВИНЕ ПИЛОТОВ (ros.). aviaport.ru, 2007-07-29. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ "TAM potwierdza 187. osobę na pokładzie lotu 3054" (przekład tytułu portugalskiego), Globo, 20 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (port.)
- ↑ "Brazil president vows thorough probe of crash: Da Silva unveils new safety steps after latest aviation disaster killed 191", wiadomość Associated Press, umieszczona w serwisie MSNBC.com, 21 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ "Toll in Brazil plane crash could climb past 189: Runway length appears to be at issue in country’s latest aviation disaster", wiadomość Associated Press, umieszczona w serwisie MSNBC.com, 18 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ 17 July 2007 – TAM 3054 (ang.). tailstrike.com. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ Professional Pilots Rumour and News network (PPRuNe) forum, post #283, thread: TAM A320 crash at Congonhas 1745 local, PPRuNe.org, 20 lipca 2007 (ang.)
- ↑ Marina Lemutkina: Аэробус сжег свой офис (ros.). gazeta.ru, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ Lista ofiar (wyszczególnionych osobno jako: pasażerowie, pracownicy obecni na pokładzie, załoga, pracownicy na ziemi) autorstwa TAM-u wydana przez CNN (ang.)
- ↑ Катастрофа самолета А-320: в Бразилии объявлен трехдневный траур (ros.). korrespondent.net, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ ТРАУР ПО ПОГИБШИМ ОБЪЯВЛЕН В БРАЗИЛИИ (ros.). aviaport.ru, 2007-07-18. [dostęp 2013-07-28].
- ↑ a b Katastrofa w przestworzach. National Geographic Channel.
- ↑ TAM A320-233 PR-MBK (ang.). airdisaster.com. [dostęp 2013-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-11)].
- ↑ "Pilot in Brazilian crash tried to abort landing, official says". cnn.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-11)]., CNN.com, 18 lipca 2007, link sprawdzony 21 lipca 2007 (ang.)
- ↑ "Airbus cleared to release TAM accident flight recorder information"; Based from the preliminary analysis of the DFDR, and in agreement with the Brazilian investigation authorities, Airbus reminds all operators to strictly comply with the following procedures: During the flare at thrust reduction select ALL thrust levers to IDLE.. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-30)]., Flightglobal.com, 25 lipca 2007, link sprawdzony 26 lipca 2007 (ang.)
- ↑ Michael Targett: "TAM A320 crash – full transcript from cockpit voice recorder", Flight International, 2 sierpnia 2007, link sprawdzony 2 sierpnia 2007 (ang.)
- ↑ a b David Kaminksi-Morrow: "Full cockpit-voice transcript of TAM A320 reveals clues to crash", Flight International, 2 sierpnia 2007, link sprawdzony 2 sierpnia 2007 (ang.)
- ↑ Авиакатастрофа А-320 в Бразилии: обнародованы последние радиопереговоры пилотов (ros.). newsru.com, 2007-08-01. [dostęp 2013-07-28].
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Informacja o wypadku w bazie danych Aviation Safety Network (ang.)
- Przedwypadkowe zdjęcia samolotu w serwisie Airliners.net (ang.)
- Przedwypadkowe zdjęcia samolotu w serwisie JetPhotos.net (ang.)
- Zdjęcie dzienne końca drogi startowej 35L (progu drogi startowej 17R) i okolic, na 3 miesiące przed wypadkiem. Widoczny jest podobny samolot A320 TAM-u na drodze kołowania, a na krawędzi kadru po lewej, część biurowca i magazynu TAM Express i dach stacji benzynowej Shell (w okolicy rusztowań 3 afiszów reklamowych widzianych od tyłu). Samolot opuścił pole wzlotów szybko tocząc się na lewo od napisu "INFRAERO" widocznego na skarpie. (Z PPRuNE.com forum, post #450, [1])
Media użyte na tej stronie
Autor: Raphael Lorenzeto de Abreu, Licencja: CC BY 2.5
Location map of São Paulo state.
Equirectangular projection, N/S stretching 108 %. Geographic limits of the map:
- N: 19.67° S
- S: 25.45° S
- W: 53.20° W
- E: 44.01° W
Autor: Morio, Licencja: CC-BY-SA-3.0
TAM Linhas Aéreas, a Airbus A320-200 , at the Afonso Pena International Airport
Autor: Milton Mansilha, Licencja: CC BY 3.0 br
Firefighters try to extinguish a fire in a warehouse belonging to TAM where the accident involving one of the company's own aircraft (Flight JJ3054) occurred. The aircraft crashed and exploded on the build after an unsuccessful land at the Congonhas airport.