Katastrofy górnicze w Polsce

Tablica pamiątkowa poświęcona zmarłym ratownikom górniczym przy Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu
Tablica pamiątkowa upamiętniająca katastrofę górniczą w KWK „Wałbrzych”, znajdująca się na cmentarzu przy ulicy Moniuszki w Wałbrzychu

Lista katastrof górniczych w Polsce – obejmuje zdarzenia na terenie dzisiejszej Polski, w których zginęło co najmniej 5 osób.

W 2007 w polskich kopalniach zginęło 15 osób, a Wyższy Urząd Górniczy odnotował ponad 2500 wypadków, z których 18 sklasyfikowano jako ciężkie[1]. W 2008 zginęło 22 górników, a 20 odniosło ciężkie obrażenia[2]. Do końca lipca 2009 w kopalniach śmierć poniosło 15 osób, a do końca czerwca w całym polskim górnictwie zdarzyło się 1696 wypadków, z czego 1355 w kopalniach węgla kamiennego; 15 górników, w tym 10 z kopalń węgla kamiennego, zostało ciężko rannych[3].

Dane Wyższego Urzędu Górniczego wskazują na ludzkie błędy jako główne przyczyny wypadków[2]. Powstają one w większości podczas transportu oraz obsługi maszyn i urządzeń[2]. Najczęstsze naturalne przyczyny katastrof to wybuchy pyłu węglowego, wybuchy metanu oraz pożary powstałe od zapalonego metanu[4].

Do XX wieku

RokKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
1565Pole górnicze "Złoty Osioł"
Złoty Stok
59[5]
1875Kopalnia soli Bochnia
Bochnia
12Pożar spowodowany błędem człowieka - operatora maszyny wyciągowej przy szybie.[6]
1881Kopalnia Węgla Kamiennego Ludmiła
Sosnowiec
ok. 20Osobny artykuł: Katastrofa w kopalni Ludmiła w Sosnowcu.

Zalanie wyrobiska przez kurzawkę

1896KWK Kleofas
Cesarstwo Niemieckie Załęże
105Pożar i zatrucie trującymi gazami.[7]

XX wiek

Do lat 50.

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
7 grudnia 1913KWK Emma
Radlin
17
Osobny artykuł: Katastrofa górnicza w kopalni Emma.
Zwarcie instalacji elektrycznej, pożar
[8]
3 sierpnia 1922KWK Artur
Siersza
28Wdarcie się wody z potoku Kozibród[9]
31 stycznia 1923KWK Heinitz
Rozbark
145

Wybuch pyłu węglowego na głębokości 600 m.

[7][10]
20 września 1923KWK Reden
Polska Dąbrowa Górnicza
39Pożar powstały na skutek zaniedbań bezpieczeństwa.[11][12]
29 lipca 1929KWK Victoria - Szyby Siostrzane
Sobięcin
33Obwał przodka, w wyniku tego wzrosło uwalnianie się metanu z odsłoniętej calizny.Zapalnikiem była niesprawna lampa z nieszczelną zewnętrzną siateczkę osłaniającą, w wyniku tego doszło do wybuchu metanu.[13]
16 sierpnia 1929KWK Wanda-Lech
Polska Nowy Bytom
16Wybuch pyłu węglowego.[11]
9 lipca 1930KWK Wenceslaus
Ludwikowice Kłodzkie
151Wstrząs spowodowany wyrzutem gazu na skutek którego nastąpiło wypchnięcie 35-metrowego bloku.[14][15]
10 maja 1941KWK Ruben
III Rzesza Nowa Ruda
187Wyrzut dwutlenku węgla[7][16]
10 czerwca 1945KWK Brzeszcze-Silesia
Brzeszcze
9Wybuch metanu[17]
14 marca 1946KWK Jan Kanty
Jaworzno
5Pożar[18]
24 czerwca 1946KWK Boże Dary
Kostuchna
7Tąpnięcie[18]
23 lipca 1946KWK Ludwik
Zabrze
5Tąpnięcie[18]
24 września 1946KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
5Wyrzut skał[18]
1947KWK Niwka-Modrzejów
Niwka
25Samozapłon węgla spowodowany wadliwą odbudową i niepodmuleniem wyrobisk.[11][19]
1947KWK Wieczorek
Nikiszowiec
12Pożar[11]
6 listopada 1947KWK Marcel
Radlin
5Wybuch metanu[18]

Lata 50. – lata 70.

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
4 maja 1950KWK Jankowice
Jankowice
29Wybuch metanu[11][17]
22 maja 1951KWK Łagiewniki
Bytom
21Pożar[11]
24 grudnia 1951KWK Mysłowice
Mysłowice
7Wybuch metanu i pyłu[18]
4 marca 1952KWK Pstrowski
Zabrze
9Pożar i wybuch[18]
4 marca 1953KWK Bolesław Chrobry
Wałbrzych
5Wybuch metanu[18]
22 lutego 1954KWK Dębieńsko
Dębieńsko
21Pożar[11][20]
21 marca 1954KWK Barbara-Wyzwolenie
Chorzów
80–120Pożar wywołany awarią systemu energetycznego[11][21][18]
26 sierpnia 1954KWK Komuna Paryska
Jaworzno
18Wdarcie się wody.[11]
30 maja 1955KWK Sośnica
Gliwice
42Zaprószenie ognia karbidówką lub papierosem.[11][22]
17 lutego 1956KWK Rokitnica
Zabrze
15Pożar na głębokości 575 m.[11]
18 lipca 1956KWK Boże Dary
Kostuchna
23Wybuch gazów pożarowych.[7][11]
25 sierpnia 1956KWK Chorzów
Chorzów
30Pożar i odwrócenie prądu powietrza.[11][23]
9 czerwca 1956KWK Siemianowice
Siemianowice Śląskie
5Wybuch gazów[18]
28 sierpnia 1958KWK Makoszowy
Zabrze
72

Pożar spowodowany cięciem stalowej stropnicy palnikiem acetylenowym.

[11][23]
1 września 1958KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
14Wybuch metanu oraz pyłu węglowego[11]
8 kwietnia 1959KWK Moszczenica
Moszczenica
9Wybuch metanu[18]
15 marca 1961KWK Makoszowy
Zabrze
12Opary z zapalonej gumowej taśmy przenośnika.[11][17]
12 września 1961KWK Zabrze
Zabrze
14Zerwanie się klatki w szybie.[11]
24 listopada 1961KWK Polska
Świętochłowice
9Wybuch gazu i pyłu[18]
17 kwietnia 1962KWK Klimontów
Klimontów
5Powódź.[18]
23 lipca 1968KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
5Wybuch metanu i pyłu.[17]

lata 70.–2000

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
23 marca 1971KWK Rokitnica
Zabrze
10
Zobacz też: Alojzy Piontek
Tąpnięcie.
[7][11]
21 lutego 1974KWK Szombierki
Bytom
8Tąpnięcie.[18]
28 czerwca 1974KWK Silesia
Czechowice-Dziedzice
34Wybuch metanu podczas rabowania ściany.[11][17]
8 listopada 1975KWK Mysłowice
Mysłowice
5Tąpnięcie.[18]
26 maja 1976KWK Miechowice
Bytom
7Pożar.[18]
7 września 1976KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
17-19Wyrzut skał i gazów.[11][24]
3 października 1979KWK Nowa Ruda
Nowa Ruda
7Wyrzut skał.[18]
10 października 1979KWK Dymitrow
Bytom
10Wybuch pyłu węglowego po źle wykonanych robotach strzałowych[25][23][26]
30 października 1979KWK Silesia
Czechowice-Dziedzice
21-22Pożar po zapaleniu się taśmy przenośnika.[11][23]
21 kwietnia 1980KWK Barbara-Chorzów
Chorzów
7Tąpnięcie.[18]
24 października 1981KWK Zabrze
Zabrze
8Wybuch metanu i pyłu.
28/29 listopada 1982KWK Dymitrow
Bytom
18Wybuch pyłu węglowego.[11][23]
8 listopada 1984KWK Powstańców Śląskich
Bytom
8Tąpnięcie.[27]
11 lutego 1985KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
5Wybuch metanu i pyłu.[18]
22 maja 1985KWK Siemianowice
Siemianowice Śląskie
6Tąpnięcie.[27]
11 września 1985KWK Thorez
Wałbrzych
5Wyrzut skał i dwutlenku węgla.[18]
22 grudnia 1985KWK Wałbrzych
Wałbrzych
18

Wybuch metanu.

[11][17]
25 czerwca 1986KWK Bobrek
Bytom
9Tąpnięcie.[27][28]
4 lutego 1987KWK Mysłowice
Mysłowice
17Wybuch metanu i pyłu węglowego.[18]
10 stycznia 1990KWK Halemba
Ruda Śląska
19

Wybuch metanu.

[7][11]
7 marca 1991KWK Halemba
Ruda Śląska
5Tąpnięcie.[27][29]
17 września 1993KWK Miechowice
Bytom
6Tąpnięcie na głębokości 720 m.[27][17][7]
11 września 1995KWK Nowy Wirek
Ruda Śląska
5Tąpnięcie. Po 5 dniach wydobyto 4 żywych górników.[27][17][29]
12 grudnia 1996KWK Bielszowice
Ruda Śląska
5Tąpnięcie i wybuch metanu.[27][7][17]
23/24 lutego 1998KWK Niwka-Modrzejów
Sosnowiec
6Penetracja nieużywanego i pozbawionego tlenu wyrobiska.[17][29]

XXI wiek

DataKopalniaLiczba ofiarOpisŹródła
6 lutego 2002KWK Jas-Mos
Jastrzębie-Zdrój
10

Wybuch pyłu węglowego na głębokości 700 m.

[7][11]
21 listopada 2006KWK Halemba
Ruda Śląska
23

Wybuch metanu i pyłu węglowego na głębokości 1030 m.

[7][11]
4 czerwca 2008KWK Borynia
Jastrzębie-Zdrój
6

Wybuch metanu.

[30][31]
18 września 2009KWK Wujek-Ruch Śląsk
Ruda Śląska
20

Zapłon i wybuch metanu na głębokości 1050 m.

[32][33][34]
6 października 2014KWK Mysłowice-Wesoła
Mysłowice
5Wybuch metanu[35]
29 listopada 2016Zakłady Górnicze „Rudna”
Polkowice
8Wstrząs naturalny[36]
5 maja 2018KWK Zofiówka
Jastrzębie-Zdrój
5

Tąpnięcie na głębokości 900 m pod ziemią.

[37][38][39][39]
20 kwietnia 2022KWK Pniówek
Pawłowice
9 + 7 zaginionych

Wybuchy metanu na głębokości 1000 m pod ziemią.

[40]
23 kwietnia 2022KWK Zofiówka
Jastrzębie-Zdrój
10

Wstrząs wysokoenergetyczny na głębokości 900 m i wyciek metanu.

Zobacz też

Przypisy

  1. PAP, IAR, TVN24: Ranni górnicy walczą o życie. tvn24.pl, 2008-06-05. [dostęp 2009-08-15].
  2. a b c Sławomir Cichy, Górnicy giną jak nigdy przez fikcyjne BHP, Dziennik.pl, 21 listopada 2008 [dostęp 2009-08-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-06-07].
  3. PAP: Dwóch górników nie żyje. tvn24.pl, 2009-07-30. [dostęp 2009-08-15].
  4. PAP: Metan przyczyną górniczych katastrof. wp.pl, 2006-11-21. [dostęp 2009-08-14].
  5. Złota ścieżka – "Złoty Osioł". zlotystok.pl. [dostęp 2009-09-20].
  6. Janusz Paprota: Pożar w bocheńskiej kopalni. [dostęp 2020-09-21].
  7. a b c d e f g h i j kbac: Święta Barbara i górnicze wypadki. rp.pl, 2009-06-22. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-27)]. (pol.).
  8. H. Rojek: 120 lat kopalni Marcel. 2003.
  9. E. Pietraszek: Ośrodek górniczy Siersza. Kraków: Art.-Graf., 1961.
  10. Barbara Klich-Kluczewska: Śrebrym był zwany Bytomiem i tak wszędy słynął. gazeta.pl, 2006-10-02. [dostęp 2009-06-22]. (pol.).
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Katastrofy górnicze w latach 1918–2007, które spowodowały śmierć co najmniej 10 osób. rp.pl. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  12. Lucyna Stępniewska: Zapomniana tragedia. naszemiasto.pl, 2001-05-15. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  13. mroczan: 80 rocznica katastrofy na kopalni „Szyby Siostrzane” /Schwesterschachte/ w Sobięcinie. Wratislaviae Amici, 2009-08-12 15:01:52. [dostęp 2015-01-05]. (pol.).
  14. Tablica poświęcona ofiarom katastrofy górniczej w kopalni „Wenceslaus”. dolny-slask.org.pl. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  15. Jerzy Jaros: Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich. Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984. ISBN 83-00-00648-6.
  16. gm: Górnicze tragedie. makbet.pl, 2009-04-08. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-10)]. (pol.).
  17. a b c d e f g h i j ef: Tragiczna statystyka. naszemiasto.pl, 2002-02-08. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  18. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Bogdan Ćwięk: Sukcesy i klęski w działaniach ratownictwa górniczego. Bytom: Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego, 2006. ISBN 83-924144-0-3.
  19. Marcin Rechłowicz: 10. rocznica tragedii w KWK „Niwka-Modrzejów”. sosnowiec.info.pl, 2008-02-22. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  20. Aleksander Żukowski: Pomniki kataklizmów. nowiny.rybnik.pl, 2003-07-16. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
  21. Piotr Purzyński: 50-lecie tragedii w kopalni Barbara-Wyzwolenie w Chorzowie. gazeta.pl, 2004-03-26. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  22. Wielkie katastrofy w kopalniach „Sośnica” i „Makoszowy”. silnet.pl. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-11-12)]. (pol.).
  23. a b c d e PAP, pd: Górnicza tragedia. polskieradio.pl, 2009-03-21. [dostęp 2009-08-13]. (pol.).
  24. Historia naszego miasta. um.nowaruda.pl, 2006-06-25. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-18)].
  25. www.teberia.pl: Trybuna Górnicza – W hołdzie poległym górnikom. Trybuna Górnicza. [dostęp 2009-10-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 stycznia 2012)]. (pol.).
  26. Inne źródła podają, że w 1979 roku w wyniku katastrofy na kopalni Dymitrow zginęło 34 górników Katastrofy górnicze w latach 1918–2007, które spowodowały śmierć co najmniej 10 osób. rp.pl. [dostęp 2009-10-28]. (pol.). i rp.pl: Święta Barbara i górnicze wypadki. [dostęp 2009-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 stycznia 2012)]. (pol.).
  27. a b c d e f g Zagrożenie tąpaniami. Wyższy Urząd Górniczy. s. 10. [dostęp 2018-05-15].
  28. Barbórka w Bytomiu, Gość Gliwicki, styczeń 2017 [dostęp 2018-05-15].
  29. a b c PAP: Katastrofy górnicze w polskich kopalniach węgla. wp.pl, 2006-11-21. [dostęp 2009-08-14].
  30. W „Boryni” nie zawinił człowiek. rmf.fm, 2008-07-08. [dostęp 2009-08-14].
  31. Tragedia w kopalni Borynia. kadra.org.pl, 2008-07-01. [dostęp 2009-08-14].
  32. PAP: „Wujek-Śląsk”: 12 górników nie żyje, 18 ciężko rannych. wp.pl, 2009-09-18. [dostęp 2009-09-18]. (pol.).
  33. dżek: Zmarł kolejny górnik z Rudy Śląskiej. Już 13 ofiar tragedii. gazeta.pl, 2009-09-19. [dostęp 2009-09-19].
  34. tan, IAR, TOK FM, PAP, Gazeta.pl: 14 ofiara wybuchu w „Wujku”. Dwóch w stanie krytycznym. gazeta.pl, 2009-09-21. [dostęp 2009-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-25)].
  35. Zmarło dwóch kolejnych górników leczonych po wypadku w kopalni Mysłowice-Wesoła. tvn24.pl, 21 października 2014.
  36. Koniec akcji w Polkowicach. Nie żyje ośmiu górników z kopalni Rudna. rmf24.pl, 30 listopada 2016. [dostęp 2016-11-30].
  37. Górnictwo: żałoba w spółkach Jastrzębskiej Spółki Węglowej - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  38. Zofiówka: ratownicy odnaleźli ciało drugiego górnika - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  39. a b Zofiówka: ciało górnika znaleziono w zalewisku - nettg.pl – portal górniczy [dostęp 2018-05-14].
  40. Rescue operation in KWK Pniówek: Under the best care, jsw.pl, 04.05.2022

Media użyte na tej stronie

Flag of Germany (1935–1945).svg
National flag and merchant ensign of Germany from 1935 to 1945.
Flag of the German Empire.svg
Bundesflagge und Handelsflagge des Norddeutschen Bundes (1866-1871) und Reichsflagge des Deutschen Reiches (1871-1918)
Bytom - Tablica pamiątkowa przy CSRG.jpg
Autor: Yarl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica pamiątkowa poświęcona zmarłym ratownikom górniczym przy Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu.
Wałbrzych cmentarz Moniuszki tablica poległym górnikom 27.07.2011 p.jpg
Autor: Przykuta, Licencja: CC BY-SA 3.0
Tablica upamiętniająca śmierć 18 górników KWK "Wałbrzych" na cmentarzu komunalnym w Wałbrzychu, ul. Moniuszki
Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg
Flaga Niemiec o proporcjach 3:2