Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie

Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie

Kathedrale Ss. Trinitatis

katedra
Front katedry nocą
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Saksonia
Miejscowość	Drezno
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Diecezja	drezdeńsko-miśnieńska
Wezwanie	Świętej Trójcy
Historia Data rozpoczęcia budowy 1739 Data zakończenia budowy 1751 Data poświęcenia 29 czerwca 1751 Data zniszczenia • przez 13–15 lutego 1945 bombardowanie Data odbudowy do 1965
Dane świątyni Styl późnobarokowy Architekt Gaetano Chiaveri Świątynia • długość • szerokość 92 m 54 m Wieża kościelna • wysokość wież 86 m Liczba naw 3 Nawa główna • szerokość • wysokość 17,56 m 32,20 m Nawa boczna • szerokość • wysokość 9,52 m 15,95 m
Położenie na mapie Drezna Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie
Położenie na mapie Niemiec Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie
Położenie na mapie Saksonii Katedra Świętej Trójcy w Dreźnie
51°03′13″N 13°44′15″E/51,053611 13,737500

Katedra św. Trójcy (niem. Kathedrale Ss. Trinitatis) – świątynia katolicka usytuowana nieopodal rezydencji Wettynów na Starym Mieście w centrum Drezna; znana również w literaturze jako Kościół Dworski (niem. Hofkirche).

Historia

Kościół Dworski na rys. z ok. 1850 r.

Kościół Dworski jest jedną z największych nowożytnych budowli sakralnych wzniesionych na terenie Saksonii. Świątynia w stylu późnego baroku została wzniesiona na zlecenie Augusta III Sasa przez włoskiego architekta Gaetano Chiaveriego w latach 1739-1751. Pomocnikami Chiaveriego byli m.in. działający w Krakowie Francesco Placidi i Antonio Zucchi. Świadkiem budowy kościoła był Bernardo Bellotto, który w swoich widokach miasta ukazywał dopiero co powstający kościół. Kościół dedykowano Trójcy Przenajświętszej (Sanctissimae Trinitatis). Uroczysta msza święta z okazji konsekracji miała miejsce 29 czerwca 1751. Muzyczną oprawą tej mszy były dzieła Johanna Adolpha Hassego Messe in d-moll oraz Te Deum in D-dur. Konsekracji dokonał nuncjusz apostolski Polski i Toskanii, arcybiskup Albert von Archinto.

Podczas nalotu na Drezno 13 – 15 lutego 1945 kościół został zniszczony, w wyniku runięcia większości dachów do wnętrza. Ocalała wieża i większa część dekoracji rzeźbiarskiej elewacji zewnętrznych. W czerwcu 1945 odprawiono pierwszą mszę świętą. Odbudowa trwała do 1965. W 1980 dawny kościół dworski został podniesiony do godności katedry diecezji drezdeńsko-miśnieńskiej. Jest on jednocześnie siedzibą parafii na Starym Mieście.

Architektura

Kartusz z herbem Rzeczypospolitej

Kościół powstał na planie zbliżonym do owalu. Składa się z trzech naw, przy czym nawy boczne są dwukondygnacyjne; wyższą kondygnację tworzą empory. Podobną strukturę mają ambity, dzięki czemu można nawę główną obejść zarówno idąc emporami, jak i dolną kondygnacją, pełniącą rolę obejścia procesyjnego. Nakryta sklepieniem kolebkowym z lunetami nawa główna zamknięta jest półkoliście zarówno po stronie ołtarzowej, jak chórowej. Nawy boczne są zakończone kaplicami; Najświętszego Sakramentu i Św. Krzyża oraz Św. Jana Nepomucena i Św. Benona.

Chociaż kościół ten jest świątynią katolicką, jego wygląd, zwłaszcza wewnątrz, nacechowany jest wpływami tradycji saskiej architektury protestanckiej. Także z zewnątrz podziały na kondygnacje i liczba ciągów okien przypominają świątynię luterańską. Od zewnątrz architektura kościoła jest silnie zintegrowana z bogatymi rzeźbionymi dekoracjami, których część stanowi zespół 78 monumentalnych pełnoplastycznych figur świętych umieszczonych na balustradach wieńczących nawy i obejście. Na ażurowej wieży, której dwie górne kondygnacje złożone są z samych kolumn znajdują się m.in. 4 figury przedstawiające alegorie Wiary, Nadziei, Miłości, oraz Sprawiedliwości. Rzeźby są dziełem Włocha Lorenza Mattiellego.

Fasadę kościoła zdobi kartusz z polsko-litewsko-saskim herbem Rzeczypospolitej, zwieńczony polską koroną królewską.

• Przykładowe figury
• 

  Królewicz Kazimierz Jagiellończyk

• 

  Biskup krakowski Stanisław ze Szczepanowa

• 

  Stanisław Kostka

• 

  Jan Nepomucen

• 

  Książę Czech Wacław I Święty

• 

  Biskup miśnieński Benon z Miśni

• 

  Ignacy Loyola

• 

  Król Francji Ludwik IX Święty

Katedra widziana z Placu Teatralnego

Wymiary

• Nawa główna: dł. – 52,36 m, szer. – 17,56 m, wys. – 32,20 m.
• Nawy boczne: dł. – 39,20 m, szer. – 9,52, wys. – 15,95 m.
• Całkowita długość: 92 m.
• Całkowita szerokość: 54 m.
• Wysokość wieży: 86 m.
• Powierzchnia wnętrza: 4800 m².

Wystrój wnętrza

Wnętrza katedry

Wnętrze kościoła, z widokiem na ołtarz główny i ambonę B. Permosera

Ołtarz główny – obraz A.R. Mengsa – Wniebowstąpienie

Organy G. Silbermanna

Monumentalny ołtarz główny wykonany jest z białego marmuru, wzbogacony brązową ornamentyką nawiązującą do stylu regencji. Wielki obraz przedstawiający scenę Wniebowstąpienia Chrystusa wykonał w latach 1752-1761 Anton Rafael Mengs. Ambonę wykonał Balthasar Permoser. Zdobią ją m.in. rzeźby na zwieńczeniu baldachimu przedstawiające Trójcę Świętą. Część chórową zdobią organy wykonane przez Gottfrieda Silbermanna (47 rejestrów w 4 klawiaturach: 3 manuałach i pedale) z 1755. Autorstwo prospektu organowego przypisywane jest Josephowi Hacklowi.

Dzwony

Obecnie na wieży kościelnej zawieszonych jest 5 dzwonów.

Krypty Wettynów

Sarkofagi króla Augusta III i królowej Marii Józefy oraz urna z sercem króla Augusta II

Sarkofag Fryderyka Augusta I

W kryptach pod kościołem znajdują się sarkofagi członków dynastii Wettynów, królów Saksonii i Polski. Polscy monarchowie spoczywają w Starej Krypcie, a polscy królewicze i królewny w Starej oraz Wielkie Krypcie.

Stara Krypta

Sarkofagi królewiczów Fryderyka Augusta i Józefa Augusta

Sarkofag królewny Marii Małgorzaty

• Fryderyk August Wettyn, królewicz polski (zm. 1721)
• Józef August Wettyn, królewicz polski (zm. 1728)
• urna z sercem Augusta II Mocnego, króla Polski (zm. 1733)
• Maria Małgorzata Wettyn, królewna polska (zm. 1734)
• Maria Józefa, ostatnia królowa Polski (zm. 1757)
• August III Sas, król Polski (zm. 1763)
• Fryderyk Krystian Wettyn, elektor Saksonii, królewicz polski (zm. 1763)
• Maria Antonina Wittelsbach, elektorowa Saksonii (zm. 1780)
• Fryderyk August I, elektor i król Saksonii, książę warszawski (zm. 1827)
• Amalia Wittelsbach, królowa Saksonii, księżna warszawska (zm. 1828)

Wielka Krypta

• Karolina Burbon-Parmeńska, księżna Saksonii (zm. 1804)
• Franciszek Ksawery Wettyn, królewicz polski (zm. 1806)
• Maria Elżbieta Wettyn, królewna polska (zm. 1818)
• Maria Kunegunda Wettyn, królewna polska (zm. 1826)
• Maria Teresa Habsburg, królowa Saksonii (zm. 1827)
• Maria Karolina Habsburg, księżna Saksonii (zm. 1832)
• Antoni, król Saksonii (zm. 1836)
• Maksymilian, książę koronny Saksonii (zm. 1838)
• Maria Augusta Wettyn, córka Fryderyka Augusta I, Konstytucją 3 Maja przewidziana do objęcia tronu polskiego (zm. 1863)

Królewska Krypta i Nowa Krypta

• Fryderyk August II, król Saksonii (zm. 1854)
• Jan, król Saksonii (zm. 1873)
• Maria Anna Wittelsbach, królowa Saksonii (zm. 1877)
• Amelia Augusta Wittelsbach, królowa Saksonii (zm. 1877)
• Maria Anna Portugalska, księżna Saksonii (zm. 1884)
• Albert I, król Saksonii (zm. 1902)
• Jerzy I, król Saksonii (zm. 1904)
• Karola von Holstein-Gottorp-Vasa, królowa Saksonii (zm. 1907)
• Fryderyk August III, ostatni król Saksonii (zm. 1932)

Zobacz też

• Kościół Św. Trójcy i klasztor Misjonarzy w Mikulińcach

Bibliografia

• Jürgen Helfricht: Dresden und seine Kirchen – Evangelische Verlagsanstalt, Leipzig 2005.

Linki zewnętrzne

• Artykuł o kościele Dworskim w Dreźnie. dresden-guidebook.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-01-06)]. (niem.)
• O organach kościoła Dworskiego. jehmlich-orgelbau.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-09)]. (niem.)
• Kościół Dworski (pol.)