Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo

Katedra Najświętszej Marii Panny
w Toledo

Catedral de Santa María

katedra
Fasada katedry
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Madryt
Miejscowość	Toledo
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	Archidiecezja Toledo
Wezwanie	Najświętszej Marii Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1227 Data zakończenia budowy 1493
Dane świątyni Styl gotyk Architekt Petrus Petri (Pedro Pérez) Świątynia • materiał bud. • długość • szerokość • biały kamień 120 m 59 m Wieża kościelna • liczba wież • wysokość wież 1 92 m
Położenie na mapie Kastylii-La Manchy (c) Miguillen, CC BY-SA 3.0 Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo
Położenie na mapie Hiszpanii Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo
39°51′27″N 4°01′23″W/39,857500 -4,023056

Katedra Najświętszej Marii Panny w Toledo (hiszp. Catedral de Santa María de Toledo lub Catedral Primada de España) – gotycka katedra wybudowana w Toledo, siedziba Archidiecezji Toledo. Katedra jest jednym z najważniejszych przykładów sakralnej architektury gotyckiej w Hiszpanii. Powstała w latach 1227–1493 na fundamentach dawnej katedry wizygockiej z VI wieku, która była później używana jako meczet^[1].

Historia

Od VIII w. Toledo, podobnie jak większość Półwyspu Iberyjskiego, znalazło się pod panowaniem Maurów. W miejscu wcześniejszego chrześcijańskiego kościoła wybudowano meczet. W 1085 r. miasto zostało zdobyte przez kastylijskiego króla Alfonsa VI Mężnego. Początkowo nie niszczono zastanej architektury muzułmańskiej, a istniejący meczet zaadaptowano na świątynię chrześcijańską. Budowę rozpoczęto dopiero w 1227 r. za panowania Ferdynanda III Świętego^[2]. W 1493 roku, za panowania Królów Katolickich zamknięto ostatnie sklepienia głównej nawy. Do budowy użyto białego kamienia z Olihuelas (Olías del Rey).

Architektura

Obserwując katedrę z placu del Ayuntamient, można wyróżnić trzy główne elementy tej części budynku: blisko stumetrową wieżę, właściwą fasadę z trzema portalami i barokową kaplicę z charakterystyczną kopułą. Gotycka wieża ozdobiona maswerkami i sterczynami składa się z pięciu poziomów. Najniższy był przeznaczony na skarbiec, wyżej znajdowało się mieszkanie dzwonnika, trzeci poziom był przeznaczony na areszt dla duchownych, a dwa najwyższe zajmowała dzwonnica. Trzy portale fasady głównej rozmieszczone są symetrycznie. Są głęboko wcięte w mur budowli, dzięki czemu mają szerokie ościeża i arkady (archiwolty), które w całości pokryte są dekoracją kamienną i rzeźbami figuralnymi^[2].

Gotyckie wnętrze świątyni zdobią liczne witraże, a wzdłuż filarów wiązkowych i ścian znajdują się przedłużone służki. Podobnie jak w katedrach w Sewilli, Salamance czy Burgos pośrodku nawy głównej wydzielono dekorowanym murem przestrzeń dla kanoników, czyli chór. Od strony transeptu chór zamknięty jest ozdobną kratą. W podobny sposób od reszty kościoła odseparowano prezbiterium. Ołtarz z polichromowanymi rzeźbami jest wstawiony w filigranowo zdobione, złocone oprawy^[3].

We wnętrzu świątyni znajdują się dzieła artystów, takich jak: Francisco Goya, El Greco, Antoon van Dyck, Caravaggio, Diego Velázquez, Peter Paul Rubens i Tycjan. W kaplicy św. Jana pełniącej funkcję skarbca przechowywana jest prawie trzymetrowa monstrancja, pokryta złotem sprowadzonym z hiszpańskich kolonii w Ameryce^[2].

Przypisy