Katedra Panny Marii w Székesfehérvár

Katedra Panny Marii
w Székesfehérvár

katedra koronacyjna królów Węgier
Ogród Ruin – pozostałości bazyliki w Białogrodzie Królewskim
Państwo	Węgry
Miejscowość	Székesfehérvár
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Historia Data rozpoczęcia budowy 1018 Data zakończenia budowy 1038 Aktualne przeznaczenie ruiny Data zniszczenia • przez 1601 eksplozję prochu
Dane świątyni Styl romański
Położenie na mapie Węgier Katedra Panny Marii w Székesfehérvár
47°11′30,12″N 18°24′38,52″E/47,191700 18,410700

Ogród Ruin, w głębi pałac biskupi

Pałac biskupi zbudowany częściowo na fundamentach katedry

Katedra Panny Marii w Białogrodzie Królewskim (węg. koronazó bazilika) – katedra koronacyjna królów Węgier w Székesfehérvár, największa nekropolia królewska na Węgrzech. Do 1527 r. była miejscem przechowywania węgierskich klejnotów koronnych. Romańska bazylika wybudowana za panowania Świętego Stefana.

Historia

Romańską ośmioprzęsłową bazylikę wybudowano w latach 1018–1038. Do budowy użyto wielu marmurowych detali pochodzenia rzymskiego m.in. z Gorsium. Świątynia była wielokrotnie przebudowywana. Turcy po zajęciu miasta w 1543 r. sprofanowali groby królewskie, a katedrę przekształcono na magazyn prochu i amunicji. W 1601 r. doszło w nim do eksplozji, która całkowicie zniszczyła bazylikę. Ruiny przetrwały do XVIII w., kiedy je wykorzystano do budowy pobliskiego barokowego pałacu biskupiego. W 1848 r. w ruinach odkryto grobowiec Beli III i jego pierwszej żony Agnieszki de Châtillon. Szczątki władcy przeniesiono do kościoła Macieja w Budzie, natomiast marmurowy sarkofag został wystawiony w kościele dolnym nowej katedry w Székesfehérvár. W latach 30. XX w. kontynuowano badania archeologiczne, odnajdując szczątki władców, które jednak były tak przemieszane, że nikogo nie zdołano zidentyfikować. W 2000 r. królewskie szczątki pochowano w specjalnie przygotowanym ossuarium^[1]. Znaleziony sarkofag z XI w. uznawany za sarkofag Świętego Stefana został wystawiony w specjalnym mauzoleum projektu Gézy Luxa. Od lat 70. badania są kontynuowane.

Pozostałości świątyni zostały wyeksponowane jako "Ogród Ruin" (węg. Középkori Romkert)

Planowana jest częściowa rekonstrukcja bazyliki^[2].

W bazylice koronowano 37 królów węgierskich, pochowano 15.

Koronowani

Pochowani

• Stefan I Święty 1038
• Koloman Uczony 1116
  • jego żona Felicja Sycylijska 1102
• Bela II Ślepy 1141
  • jego żona Helena Serbska 1146
• Gejza II 1162
• Władysław II 1163
• Stefan IV 1165
• Władysław III 1205
• Karol Robert 1342
  • jego żona Maria bytomska 1315
• Ludwik I Wielki 1382
  • jego żony:
    • Małgorzata Luksemburska 1349
    • Elżbieta Bośniaczka 1387
• Albrecht II Habsburg 1439
  • jego żona Elżbieta Luksemburska 1442
• Maciej Korwin 1490
• Władysław II Jagiellończyk 1516
  • jego żona Anna de Foix-Candale 1506
• Ludwik II Jagiellończyk 1526
• Jan Zapolya 1540

W bazylice zostali pochowani także król Bela III zm. 1196 i jego żona Agnieszka z Châtillon zm. 1184.

W 1848 r. ich szczątki zostały przewiezione do kościoła Macieja w Budzie.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Hankó Ildikó: Királyaink tömegsírban. [dostęp 2008-10-01]. (węg.).