Katedra w Novarze

Katedra w Novarze

Duomo di Novara;
Cattedrale di Santa Maria Assunta

katedra
Widok od strony piazza della Repubblica
Państwo	Włochy
Miejscowość	Novara
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	diecezja Novara
Wezwanie	Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	15 sierpnia
Historia Data rozpoczęcia budowy 1865 Data zakończenia budowy 1869 Data poświęcenia 1869 Aktualne przeznaczenie czynna katedra i kościół parafialny
Dane świątyni Styl neoklasycystyczny Architekt Alessandro Antonelli Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Liczba naw 3 Dzwonnica • typ dzwonnicy kampanila
Położenie na mapie Piemontu Katedra w Novarze
Położenie na mapie Włoch Katedra w Novarze
45°26′44″N 8°37′12″E/45,445556 8,620000

Katedra w Novarze (wł. Duomo di Novara; oficjalnie: Cattedrale di Santa Maria Assunta – Katedra Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej) – rzymskokatolicki kościół w Novarze. Jest siedzibą biskupa diecezji Novary oraz kościołem parafialnym w parafii pod tym samym wezwaniem^[1].

Historia

Poprzednie katedry

Pierwszy biskup Novary, św. Gaudenty miał zbudować w II połowie IV wieku, z dotacji cesarskich, miejską bazylikę, baptysterium i Domus Episkopalis. Między XI a XII wiekiem świątynia ta została zburzona i zastąpiona nowym budynkiem w stylu romańskim, konsekrowanym 17 kwietnia 1132 roku przez papieża Innocentego II. Nowy kościół został wzniesiony na planie krzyża łacińskiego, miał trzy nawy, fasadę poprzedzoną portykiem i flankowaną dwiema wieżami, którym wewnątrz odpowiadały nawy boczne z emporami^[2].

Począwszy od XV wieku kościół przechodził proces renowacji: w XV wieku przy nawach bocznych zbudowano kilka kaplic, dodając pozostałe w XVI wieku. W 1580 roku, na zlecenie biskupa Francesco Bossiego, wyburzono starą apsydę, zastępując ją nowym, prostokątnym prezbiterium. W pierwszej połowie lat 90. XVI wieku biskup Carlo Bascapè zbudował nowy ołtarz główny, a w 1680 roku Benedetto Odescalchi odrestaurował tyburium^[a], zwieńczając je latarnią. W XVIII wieku katedra była stopniowo restaurowana w stylu barokowym według projektu Benedetta Alfieri, zachowując jednak swoją pierwotną strukturę. Prace te zostały wstrzymane w 1792 roku^[2], a wznowione w 1831 roku, wraz z objęciem władzy przez króla Sardynii Karola Alberta, w sprzyjającym ekonomicznie momencie^[3]. Zrealizowano wówczas nowe prezbiterium według projektu inżyniera Melchioniego^[2]. Nowy ołtarz główny zbudowany został w latach 1832–1836 według projektu architekta Alessandra Antonellego. Ze względu na swoją elegancję i giętkość linii zalicza się do najlepszych, neoklasycznych dzieł tego twórcy. Składa się z 377 bloków z marmuru z Werony, Carrary i Varallo. W sprawie jego dekoracji Antonelli kontaktował się z czołowymi rzeźbiarzami szkół mediolańskiej i rzymskiej, w tym duńskim rzeźbiarzem Bertelem Thorvaldsenem, autorem dwóch płaskorzeźb z aniołkami z brązu. W attyce ołtarza umieszczono trzy marmurowe posągi przedstawiające Religię, Mojżesza i św. Piotra. Pomiędzy kolumnami umieszczono pozłacane cyborium z brązu, wsparte na puttach^[3].

Obecna katedra

Po inauguracji ołtarza w 1836 roku Antonelli zdołał przekonać biskupa Filippa Marię Gentile do konieczności rozbiórki korpusu nawowego katedry romańskiej i zbudowania nowej katedry wraz z boczną kolumnadą. W 1857 roku rozpoczęto, według projektu Antonellego, przebudowę kolumnady po stronie północnej, która trwała do roku 1863. W 1865 roku kapituła oficjalnie zatwierdziła rozbiórkę starej romańskiej katedry; pochodzące z jej rozbiórki materiały, w tym cegły, zostały użyte do wzniesienia nowego budynku. Z dawnej katedry pozostała masywna kampanila (której komora dzwonna i hełm pochodzą z XVII wieku), niektóre elementy wyposażenia, obrazy, dawne freski, kaplica św. Syrusa, pochodząca z XII wieku, a także część mozaikowej posadzki prezbiterium. Konsekracja odbyła się w 1869 roku, ale prace na wykończeniem wnętrza kontynuowano aż do lat 80. XIX wieku^[3].

W latach 60., w następstwie zaleceń posoborowych, pojawił się problem zorganizowania na nowo przestrzeni liturgicznej. W 1966 roku biskup Cambiaghi rozpoczął pierwszy, eksperymentalny i tymczasowy etap, dotyczący nowego usytuowania ołtarza: drewniany ołtarz (obecnie zachowany w chórze) został umieszczony w prezbiterium i zwrócony ku ludziom. Ponieważ zmiany te zostały przyjęte z aprobatą, tak ze strony duchowieństwa, jak i wiernych, w 1969 roku biskup zlecił architektowi Ravarellemu wykonanie projektu adaptacji liturgicznej prezbiterium zgodnie z zaleceniami soborowymi: jego powierzchnię powiększono poprzez modyfikację profilu czterech marmurowych stopni schodów, nadając mu półkolisty kształt i łącząc je poprzecznie z już istniejącym podium; zaprojektowany od nowa granitowy ołtarz został umieszczony na dodatkowej predelli. Ambona wspiera się na steli romańskiej (z końca XII wieku), przedstawiającej św. Pawła^[4].

Architektura

Cechą charakterystyczną dzisiejszej katedry, widzianej z zewnątrz, jest długa kolumnada, zbudowana przez Antonellego w stylu neoklasycystycznym, wychodząca na plac. Wejście do katedry prowadzi przez pronaos, którego trójkątny szczyt wspiera się na czterech wysokich kolumnach z kapitelami w porządku korynckim. Okazały portal główny należy do największych w Europie^[3].

Wnętrze

Wnętrze

Wnętrze jest trzynawowe. Nawy przedzielają kolumny w kolorze żółtej ochry, zwieńczone korynckimi kapitelami. Nawa główna ma sklepienie kolebkowe, zaś nawy boczne – sklepienia kopułowe^[3].

Do najważniejszych obrazów, zdobiących wnętrze katedry należą Zaślubiny św. Katarzyny Gaudenzia Ferrariego oraz płótna Bernardina Lanina i Callista Piazzy, a także popiersie św. Bernarda z Menthon, umieszczone nad ołtarzem św. Kajetana. W nawach bocznych znajdują się ołtarze, których budowę rozpoczęto w latach 80. XIX wieku, według projektu Antonellego^[5].

Uwagi

Przypisy