Katedra w Samtawisi
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | Samtawisi |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
Położenie na mapie Gruzji  | |
 42°00′22″N 44°24′31″E/42,006111 44,408611 | |
Katedra w Samtawisi – jedenastowieczna cerkiew prawosławna w Samtawisi, w Wewnętrznej Kartlii.
Katedra w Samtawisi została zbudowana w I poł. XI w. Według inskrypcji na jej wschodniej fasadzie doszło do tego w czasie sprawowania urzędu biskupa Samtawisi przez Hilariona[1]. Świątynia chrześcijańska na tym miejscu funkcjonowała jednak już wcześniej, pierwsza bazylika w Samtawisi powstała w 472 i fragmenty jej fundamentów przetrwały pod podłogą późniejszej cerkwi[2]. Obecnie istniejąca (2012) świątynia została wybudowana w latach 1025–1030, być może przy udziale tego samego twórcy, który w podobnym okresie pracował przy cerkwi Sweti Cchoweli w Mccheta[2]. W 1168 z inicjatywy biskupa Samtawisi Jana do katedry dobudowany został zachodni narteks – ta część świątyni nie przetrwała[1]. Cerkiew była remontowana w XVII w., gdy odnowiono trzynastoboczny bęben, na którym wspiera się kopuła budowli. Następnie w XIX stuleciu z bryły budynku usunięto elementy obronne (nadbudówki), odnowiono gzymsy i mury[1].
Katedra w Samtawisi jest świątynią krzyżowo-kopułową. Na jej zachodniej elewacji widoczna jest płaskorzeźba w kształcie krzyża z inskrypcją[2]. Obiekt został wzniesiony na planie prostokąta bliskiego kwadratowi, z centralnie położoną kopułą wspartą na czterech filarach. Pomieszczenie ołtarzowe cerkwi zamyka absyda. Naroża budynku są obniżone i przykryte dachem jednospadowym, co zwraca uwagę oglądającego na wschodnią i zachodnią fasadę budynku. Cały obiekt obiegają arkady[1]. Architektura katedry w Samtawisi stała się wzorem dla dalszy obiektów tego typu wznoszonych w Gruzji między XI a XIII stuleciem, m.in. klasztorów Kwatachewi, Betania, Kabeni, Samtawro, cerkwi w Ikorcie, katedry w Ertacmindzie[1].
W najbliższym otoczeniu świątyni widoczne są fundamenty innych cerkwi funkcjonujących pierwotnie w tym miejscu, muru otaczającego cały kompleks oraz osiemnastowiecznej dzwonnicy. Wokół katedry rozciąga się cmentarz[2].
W 2007 roku katedra została wpisana na gruzińską listę informacyjną UNESCO – listę obiektów, które Gruzja zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa UNESCO[3].
Przypisy
Media użyte na tej stronie
Autor: George Mel, Licencja: CC BY-SA 2.0
Samtavisi Cathedral is an eleventh-century Georgian Orthodox cathedral in eastern Georgia, in the region of Shida Kartli, some 45km from the nation’s capital Tbilisi. The cathedral is now one of the centers of the Eparchy of Samtavisi and Gori of the Georgian Orthodox Church. The cathedral is located on the left bank of the Lekhura River, some 11km of the town of Kaspi. According to a Georgian tradition, the first monastery on this place was founded by the Assyrian missionary Isidore in 572 and later rebuilt in the 10th century. Neither of these buildings has survived however. The earliest extant structures date to the eleventh century, the main edifice being built in 1030 as revealed by a now lost stone inscription. The cathedral was built by a local bishop and a skilful architect Hilarion who also authored the nearby church of Ashuriani. Heavily damaged by a series of earthquakes, the Cathedral was partially reconstructed in the 15th and 19th centuries. The masterly decorated eastern façade is the only survived original structure.