Katedra w Syrakuzach

Katedra metropolitarna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Syrakuzach

Cattedrale metropolitana della Natività di Maria Santissima

katedra
Państwo	Włochy
Region autonomiczny	Sycylia
Miejscowość	Syrakuzy
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	Syrakuz
Wezwanie	Narodzenia NMP
Położenie na mapie Sycylii Katedra w Syrakuzach
Położenie na mapie Włoch Katedra w Syrakuzach
37,05944°N 15,29361°E/37,059444 15,293611

Katedra metropolitarna Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Syrakuzach (wł. Cattedrale metropolitana della Natività di Maria Santissima) – rzymskokatolicki kościół w Syrakuzach na Sycylii, zlokalizowany w historycznym centrum miasta na wyspie Ortygia, pełniący funkcję katedry archidiecezji Syrakuz. Katedra powstała w VII wieku w efekcie przekształcenia w kościół starożytnej świątyni Ateny z V wieku p.n.e., z której pozostałości zachowały się do czasów obecnych w budynku katedry.

Historia

Miejsce obecnej katedry było miejscem kultu już w czasach przedchrześcijańskich. W V wieku p.n.e. tyran Syrakuz Gelon po zwycięstwie nad Kartagińczykami w bitwie pod Himerą (480 rok p.n.e.) wzniósł tutaj dużą świątynię Ateny^[1]. Była ona budowlą w porządku doryckim o 6 kolumnach na krótkich bokach i 14 na długich^[2]. Świątynia ta była wzmiankowana przez Platona i Atenajosa, natomiast Cyceron napiętnował grabież jej dekoracji przez gubernatora Werresa w 70 roku p.n.e.^[3][2] Wykopaliska archeologiczne Paolo Orsi z lat 1907–1910 wykazały, że świątynia z V w. p.n.e. powstała na fundamentach starszych budowli o charakterze sakralnym^[1].

W VII wieku Bizantyjczycy przerobili starożytną świątynię na kościół chrześcijański, przy czym nawa główna powstała z celli świątyni Ateny, nawy boczne z przestrzeni pomiędzy naosem a kolumnadą, w ściany kościoła włączono doryckie kolumny świątyni, zmieniona została też orientacja budynku – fasada znalazła się w miejscu tylnej części starożytnej świątyni^[1] W 878 roku budynek został przekształcony w meczet^[4][2]. Ponownie stał się kościołem po odzyskaniu Syrakuz w 1085 roku przez normańskiego hrabiego Sycylii Rogera I^[2]. Za rządów normańskich apsyda została udekorowana mozaikami oraz wybudowano nowe sklepienie nawy głównej, gdyż stare zawaliło się podczas trzęsienia ziemi w 1100 roku^[2]. W 1518 roku wykonano drewniany sufit^[1].

Podczas trzęsienia ziemi na Sycylii w 1693 roku zniszczeniu uległa fasada kościoła. Nową fasadę zaprojektował Andrea Palma w latach 1725–1753^[2] w stylu tzw. baroku sycylijskiego.

W 2005 roku całe miasto Syrakuzy wraz z nekropolią Pantalica zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO^[5].

Architektura i sztuka

Fasada ma dwa poziomy. W niższym piętrze znajduje się sześć dużych kolumn w porządku korynckim, przy czym cztery centralne wspierają tympanon. W górnym piętrze umieszczono cztery duże korynckie kolumny, podtrzymujące z kolei górny tympanon. Pośrodku górnej kondygnacji znajduje się nisza otoczona dwoma kolumnami (mniejszymi od głównych kolumn). W niszy tej znajduje się posąg Maryi Niepokalanej, zwany „Marònna ro Pilèri”. Po prawej stronie górnego piętra umieszczono figurę św. Łucji, patronki Syrakuz, a po lewej św. Marcjana, pierwszego biskupa Syrakuz^[1].

W lewej elewacji bocznej widoczne są starożytne kolumny doryckie. Prawa elewacja boczna jest niewidoczna, gdyż sąsiaduje bezpośrednio z pałacem arcybiskupim.

Lewa ściana boczna

Dorycka kolumna pochodząca ze świątyni Ateny

Wnętrze katedry jest trójnawowe. Na ścianie na końcu absydy znajduje się obraz olejny Narodzenie Najświętszej Maryi Panny, autorstwa Agostino Scilla z 1663 roku^[2].

W ścianach naw bocznych można zobaczyć starożytne kolumny w porządku doryckim. W prawej nawie znajduje się chrzcielnica z grecką marmurową wazą z okresu hellenistycznego wspartą na siedmiu brązowych lwach^[2]. Natomiast na ścianach są fragmenty mozaik z okresu normańskiego^[2].

Wnętrze katedry, widok w kierunku ołtarza głównego

Ołtarz główny

Lewa nawa boczna, w ścianie starożytne kolumny doryckie

Chrzcielnica

Przypisy