Katharsis (psychologia)

Katharsis (gr. oczyszczenie) – uwolnienie od cierpienia, odreagowanie zablokowanego napięcia, stłumionych emocji, skrępowanych myśli i wyobrażeń[1].

Chociaż w grece katharsis jest rzeczownikiem występującym w rodzaju żeńskim, w języku polskim jest rodzaju nijakiego („to katharsis” zamiast „ta katharsis”), według zasady, że rzeczowniki pochodzące z greki i kończące się na spółgłoskę mogą być albo rodzaju męskiego i podlegać odmianie, albo być rzeczownikami nieodmiennymi rodzaju nijakiego[2].

Za twórcę koncepcji katharsis uważa się Arystotelesa[3]. Opisywał on katharsis doznawane przez aktorów i widzów, następujące po ukończeniu przedstawienia[4].

Elementy od których katharsis oczyszcza uprzednio podlegają kontroli mechanizmów obronnych, ego lub kontroli społecznej (persony jednostki); oczyszczenie duszy przez doznania artystyczne, doznania w sztuce. Uwolnieniu podlegają przede wszystkim kompleksy psychiczne, które dezorganizowały funkcje ego i niepokoiły świadomość.

Analogiczne do opisu Arystotelesa doznania, rozpoznaje psychologia po dokonaniu aktu ofiary. Również aktu ofiary z użyciem przemocy, dokonanej na obiekcie wybranym przez zbiorowość do roli kozła ofiarnego[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wincenty Okoń: Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”, 2001, s. 163. ISBN 83-88149-41-5.
  2. ↑ Słownik Języka Polskiego, t. I. Warszawa: PWN, 1988, s. 902.
  3. ↑ Adam Bilikiewicz, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, Janusz Rybakowski: Psychiatria. T. 3. Wrocław: Urban & Parner, 2003, s. 287. ISBN 83-87944-24-6.
  4. ↑ a b Georg Baudler: Bóg i kobieta. historia przemocy, seksualizmu i religii. Antoni Baniukiewicz (tł.). Wyd. 1. Łódź: Wydawnictwo Uraeus, 1995, s. 73, seria: Biblioteka Club Voltaire. ISBN 83-85732-25-X.