Katolickie gimnazjum św. Macieja

Katolickie gimnazjum św. Macieja

katolickie gimnazjum klasyczne
(c) Diego Delso, CC BY-SA 4.0 Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	ul. Szewska 37 50-139 Wrocław
Data założenia	2 listopada 1659
Data zamknięcia	1945
Patron	św. Maciej
Położenie na mapie Wrocławia Katolickie gimnazjum św. Macieja
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Katolickie gimnazjum św. Macieja
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Katolickie gimnazjum św. Macieja
51°06′50,2920″N 17°02′11,4720″E/51,113970 17,036520

Katolickie gimnazjum św. Macieja (niem. St. Matthias-Gymnasium) we Wrocławiu na Dolnym Śląsku zostało założone 2 listopada 1659 roku przez donację cesarza Leopolda I na terenie zamku cesarskiego. Szkoła była prowadzona przez jezuitów i pod­trzy­my­wała tra­dy­cje wcześniejszej szkoły zało­żo­nej w 1638 r. W latach 1773–1811 gimnazjum to spełniało przejściowo funkcję instytutu studiów teologicznych będąc częścią wrocławskiej Leopoldiny. Kontrreformacyjny pomysł założenia katolickiego uniwersytetu w zdominowanym przez protestantów Wrocławiu przeforsował jezuita baron Fryderyk von Lüdinghausen Wollf. Gdy Austria utraciła Śląsk na rzecz Prus, Leopoldina stała się centrum katolickiej oświaty w Prusach.

Po kasacie zakonu jezuitów (w Prusach) w 1773 roku szkoła przeszła na utrzymanie króla Prus. Od 1811 aż do 1945 roku gimnazjum mieściło się w barokowym kompleksie klasztornym należącym niegdyś do Zakonu Krzyżowców z Czerwoną Gwiazdą przy ulicy Schuhbrücke 37 (obecnie ul. Szewska). Szkoła była wypo­sa­żona we wła­sną biblio­tekę, gabi­nety do nauk przy­rod­ni­czych, salę gim­na­styczną, rysun­kową i muzyczną.

Było to klasyczne (humanistyczne) gimnazjum katolickie dla chłopców w wieku od lat 10 do 18. Uczęsz­czało tu co rok kilku­set uczniów, głów­nie naro­do­wo­ści nie­miec­kiej. Pol­scy słu­cha­cze gim­na­zjum wywo­dzili się głów­nie ze Ślą­ska. Aż do I wojny świa­to­wej mieli moż­li­wość nauki języka pol­skiego poza pro­gra­mem obo­wiąz­ko­wym. W XIX w. liczba uczniów wzrosła z ok. 300 do ponad 700. Mak­sy­malną liczbę 816 uczniów gim­na­zjum osią­gnęło w 1878 r. Kształ­ciło się tu wielu sław­nych ludzi i przyszłych duchownych. Szkoła dawała szanse zdobycia edukacji nawet niezamożnym uczniom, jeżeli byli oni wyjątkowo uzdolnieni i posiadali referencje swych pedagogów. Mogli się oni tutaj nie tylko za darmo uczyć, ale i byli w pełni utrzymywani.

Pod wpływem rządów reżimu hitlerowskiego to katolickie gimnazjum zostało zlaicyzowane i upaństwowione. Po wojnie szkoła nie została restytuowana. Od 1945 roku w jej gmachach mieści się siedziba Zakładów Narodowych im. Ossolineum (fundacja, wydawnictwo i biblioteka narodowa).

Osoby związane z gimnazjum

• Joseph Ignaz Schnabel (1767–1831), kompozytor i muzyk kościelny
• Otto von Hau­gwitz (1767−1842), niemiecki poeta
• Józef Elsner (1769–1854), muzyk i nauczyciel Fryderyka Chopina
• Joseph Christian von Zedlitz (1790−1862), austriacki oficer i pisarz
• Augustin Kaluža (1776–1836), nauczyciel 1806–1818
• Wilhelm von Eichendorff (1786–1849), niemiecki prawnik i poeta, urzędnik austriacki
• Joseph von Eichendorff (1788–1857), niemiecki romantyk i pisarz
• Peter Joseph Elvenich (1796–1886), teolog und rektor 1831–1839
• August Wissowa (1797–1868), klasyczny filolog und rektor 1838–1868
• Jan Dzierżoń (1811−1906), słynny znawca i hodowca psz­czół
• Moritz Brosig (1815-1897), wykładowca muzyki, kompozytor, organista
• Ferdinand Lassalle (1825–1864), pisarz, polityk socjalistyczny i przywódca ruchu robotniczego w Niemczech
• Hugo Ulrich (1827–1872), niemiecki kompozytor, nauczyciel muzyki, aranżer
• Israel Meir Freimann (1830–1884), rabbi i orientalista
• Johannes Oberdick (1835–1903), klasyczny filolog, nauczyciel 1861–1864, dyrektor 1882–1897
• Hermann Cohen (1842–1918), niemiecko-żydowski filozof
• Joseph Jun­gnitz (1844−1919), niemiecki historyk
• Franz Volkmer (1846–1930), niemiecki pedagog
• Georg Wissowa (1851–1931), klasyczny filolog
• Max Filke (1855-1912), niemiecki organista i kompozytor
• Paul Klimek (1859–1923), klasyczny filolog
• Joseph Wittig (1879–1949), niemiecki historyk kościelny i teolog
• Jan Alojzy Ficek (1790−1862), wydawca, polski duchowny i spo­łecz­nik
• Piotr Klimek (1881–1940), polski duchowny, katecheta oraz dziekan
• Gerhard Strecke (1890–1968), niemiecki pedagog muzyczny i kompozytor
• Franz Scholz (1909–1998), niemiecki historyk kościelny i teolog-moralista
• Reinhold Olesch (1910–1990), niemiecki slawista
• Werner Pierchalla (*1922), prawnik, niemiecki polityk (CDU)
• Ponadto ośmiu bisku­pów pomoc­ni­czych, ośmiu bisku­pów i dwu arcybiskupów

Literatura

• Kulak T., Pater M., Wrzesiński W., Historia Uniwersytetu Wrocławskiego 1702-2002, Wrocław 2002.
• Karl Grosser, Alfred Hillebrandt, Vorschlag für die Freilegung der Universität Breslau, Berlin [1913].
• Erinnerungsblätter zum hundertjährigen Jubiläum der Universität Breslau, Breslau 1911.
• Werner Pierchalla: Als Gymnasiast im „Dritten Reich“ (am Staatl. Kath. St. Matthiasgymnasium in Breslau). München 2002: Matthesianer-Verband.
• Joseph Jungnitz: Die Breslauer Weihbischöfe. Verlag von Franz Goerlich, Breslau 1914.

Linki zewnętrzne

• Matthias-Gymnasium
• Katolickie gimnazjum św. Macieja. www2.oss.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-19)].
• Historia Maciejówki