Katowicka Hałda

Katowicka Hałda

Część Katowic
Ulica Wincentego Pola w Katowickiej Hałdzie
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Śródmieście Załęska Hałda-Brynów
Data założenia	połowa XVIII wieku
W granicach Katowic	15 października 1924
Położenie na mapie Katowic Katowicka Hałda
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Katowicka Hałda
Położenie na mapie województwa śląskiego Katowicka Hałda
50°14′55″N 18°59′55″E/50,248625 18,998736
Portal Polska

Katowicka Hałda (niem. Kattowitzer Halde, pierwotnie Hałda Katowicka) – dawna kolonia robotnicza na obszarze historycznej gminy Brynów oraz historyczna część Katowic, położona w rejonie katowickiego Śródmieścia oraz Załęskiej Hałdy-Brynowa części zachodniej.

(c) Eugen / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0

Ruch Wujek, będący częścią kopalni Staszic-Wujek, położony na terenie Katowickiej Hałdy

Katowicka Hałda powstała w pierwszej połowie XVIII wieku początkowo jako folwark, później przysiółek Katowic. W centrum przyszłego miasta Katowice licznie osiedlali się kupcy, rzemieślnicy i urzędnicy, którzy nie płacili podatków na budowę dróg, wodociągów, oświetlenia i na obiekty użyteczności publicznej. Wzrastały wydatki, które głównie ponosili chłopi z Katowickiej Hałdy i Brynowa. Protest chłopów, którzy nie chcieli ponosić kosztów na wydatki związane z budową przyszłego miasta spowodował, że w 1865 roku Katowicką Hałdę i Brynów, wydzielono z Katowic i utworzono osobną gminę Brynów.

Na terenie osady już w pierwszej połowie XVIII wieku czynna była huta cynku Henrietta i kopalnia Beate^[1]. W 1899 roku oddano do eksploatacji kopalnię Oheim (obecnie Wujek). Spowodowało to szybki rozwój osady przemysłowej. W 1909 roku oddano do użytku dwa domy noclegowe, a w 1919 roku wzdłuż szosy do Mikołowa (obecnie ulica Mikołowska) wybudowano kolonię domów dla dozoru i robotników kopalni. Zastosowano typ zabudowy luźnej dwukondygnacyjnej, ponieważ domy stawiano na terenach, na których planowano wydobywanie węgla. Każdy budynek podzielony był na dwa mieszkania. Składał się z czterech ogrzewanych pokoi, kuchni, pokoiku dla dziewcząt, łazienki i ubikacji i pralni w piwnicy. Domy wykonane były z cegły, dachy pokryte dachówką ceramiczną. Mieszkania podłączone były do wodociągu i kanalizacji.

Dnia 15 października 1924 roku obszar Katowickiej Hałdy wraz z całym Brynowem został włączony do Katowic^[2]. W dwudziestoleciu międzywojennym w Katowickiej Hałdzie, przy ulicy Mikołowskiej 111, funkcjonowała Biblioteka TCL^[3]. Do 1978 roku zachował się najstarszy budynek osady – cechownia huty Henrietta, znajdująca się na terenach dzisiejszego parku im. Tadeusza Kościuszki.

Przypisy

Bibliografia

• JerzyJ. Jaros JerzyJ., Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1984, ISBN 83-00-00648-6 .
• Muzeum Historii Katowic - Kronika Katowic tom VIII ISBN 83-87727-35-0
• LechL. Szaraniec LechL., Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 122-124, ISBN 83-905115-0-9 .