Kazimiera Kłoczowska

Kazimiera Kłoczowska
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1859
Krzynowłoga Wielka

Data i miejsce śmierci

13 września 1929
Bogdany Wielkie

Zawód, zajęcie

ziemianka, działaczka społeczna i oświatowa

Dwór Kazimiery Kłoczowskiej z Rykowskich w Bogdanach Wielkich

Kazimiera Józefa Joanna z Rykowskich Kłoczowska (ur. 24 lutego 1859 w Krzynowłodze Wielkiej, zm. 13 września 1929 w Bogdanach Wielkich) – polska ziemianka, dziedziczka Bogdan Wielkich, działaczka społeczna i oświatowa[1].

Życiorys

Była córką Eugeniusza Rykowskiego (1814–1861), dziedzica na Bogdanach Wielkich, Bogdanach Chmielewie i Krzynowłodze Wielkiej, oraz Walerii z Klickich (1833–1883), dziedziczki na Rycicach. Pierwsze dwa lata życia spędziła w Krzynowłodze Wielkiej, a po wybuchu powstania styczniowego wraz z matką i rodzeństwem przeniosła się do Rycic, do babki Julii Tekli z Koziebrodzkich Klickiej. Z końcem insurekcji rodzina przeprowadziła się do Warszawy, gdzie zamieszkała przy Smolnej 7. Matka Kazimiery owdowiała w 1861, w 1865 wyszła ponowie za mąż za architekta Adolfa Schimmelpfenniga[1][2].

Kazimiera kształciła się w Warszawie pod okiem matki i ojczyma[3]. Była uzdolniona artystycznie: grała na fortepianie, rysowała, malowała akwarele, pisała wiersze[1]. Znała biegle francuski i niemiecki, czytała po angielsku. Często wyjeżdżała za granicę (Montreux, Genewa, Nicea)[4], głównie w celach zdrowotnych[2].

Na mocy działów majątku ok. 1886 otrzymała Bogdany Wielkie, gdzie stanął dwór projektu ojczyma[5]. Około 1890 przeniosła się do własnego majątku[1]. W 1895 wyszła za mąż za Józefa Piotra Kłoczowskiego, dzierżawcę majątku w pobliskim Duczyminie[6]. W 1897 urodziła syna Eugeniusza Józefa Dominika[1]. W kolejnym roku urodziła dziecko, które zmarło tuż po narodzinach[2].

We dworze w Bogdanach pielęgnowano tradycje rodzinne i pamięć o powstaniu styczniowym (świadectwem są zachowane do dzisiaj akwarelowe kopie rysunków Artura Grottgera (cykl Polonia) pędzla Kazimiery). Społecznikowskim ambicjom Kazimiery przyświecało pozytywistyczne hasło pracy u podstaw. W założonej przez siebie tajnej szkółce wiejskiej uczyła dzieci i młodzież z majątku w Bogdanach, korzystając z Elementarza Kazimierza Prószyńskiego „Promyka”. Z miejscowymi kobietami czytywała „Gazetę Świąteczną”. Kazimiera zgromadziła we dworze dużą bibliotekę, ściągając najnowsze publikacje z Warszawy i Paryża[7]. Zimą 1906 zorganizowała w Bogdanach placówkę szkolną dla dzieci w wieku 8–14 lat, działającą pod patronatem Polskiej Macierzy Szkolnej[8]. W latach 1917–1918 stanęła na czele szkolnictwa publicznego w gminach Krzynowłoga Wielka i Duczymin. Tworzyła programy nauczania i wspierała młode nauczycielki. We dworze w Bogdanach organizowała pogadanki patriotyczne oraz naukę śpiewu przy fortepianie[9].

Zmarła w Bogdanach Wielkich i została pochowana obok męża Józefa Kłoczowskiego (zm. 19 lipca 1920) na cmentarzu parafialnym w Krzynowłodze Wielkiej[7].

Jest babką historyka mediewisty Jerzego Kłoczowskiego i dominikanina Jana Andrzeja Kłoczowskiego oraz prababką: filozofa Pawła Kłoczowskiego, tłumacza Jana Marii Kłoczowskiego oraz historyka literatury Piotra Kłoczowskiego[2].

Do tradycji społecznikowskich, których orędowniczką była Kazimiera Kłoczowska, odwołuje się Stowarzyszenie „Dwór i park w Bogdanach Wielkich” założone w 2018 przez rodzinę Kłoczowskich[10][11].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Eugeniusz Kłoczowski, Wspomnienia mazowieckiego ziemianina z lat 1897–1951, Artur K.F. Wołosz (red.), Ciechanów 2006.
  2. ↑ a b c d Jan Maria Kłoczowski, Pani na Bogdanach. Kazimiera Kłoczowska (1859–1929), Bogdany Wielkie: Stowarzyszenie "Dwór i Park w Bogdanach Wielkich", 2021, ISBN 978-83-66769-17-5, OCLC 1266894131 [dostęp 2021-11-01].
  3. ↑ Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: Dwór w Krzynowłodze Wielkiej. Rodzina Rykowskich i ich następcy [dostęp 2021-03-20].
  4. ↑ Iwona M. Dacka-Górzyńska, Sławomir Górzyński, Polacy pochowani na cmentarzach Nicei i Mentony, 1 marca 2015 [dostęp 2021-03-20] (pol.).
  5. ↑ Bogdany Wielkie, Polskie Zabytki [dostęp 2021-03-20].
  6. ↑ Marek Jerzy Minakowski, Kazimiera Rykowska h. Doliwa.
  7. ↑ a b Jerzy Kłoczowski, Kłoczowska Kazimiera z Rykowskich, [w:] Antoni Arkuszewski, Stanisława Ciepłowska, Maria Dembińska (red.), Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny, t. 5, Warszawa 2006, s. 63–64.
  8. ↑ Maria Weronika Kmoch, Rewolucja lat 1905–1907 na Północnym Mazowszu i jej następstwa, „Rocznik Przasnyski”, 7 (2020), s. 165–223 [dostęp 2021-03-20] (ang.).
  9. ↑ Maria Weronika Kmoch, Między ideą a rzeczywistością. Rady Opiekuńcze w czasie I wojny światowej na przykładzie powiatu przasnyskiego (1916-1918), „Bieżuńskie Zeszyty Historyczne”, 32 (2018), s. 64–116 [dostęp 2021-03-20] (ang.).
  10. ↑ Jan Maria Kłoczowski, W Bogdanach u Kłoczowskich. Pamięć i przyszłość, „Rocznik Przasnyski”, 6, 2019, s. 213–216.
  11. ↑ Urodziny prababci, krzynowlogawielka.szkolnastrona.pl [dostęp 2021-03-20].

Bibliografia

  • Jan Maria Kłoczowski, Pani na Bogdanach. Kazimiera Kłoczowska (1859–1929), Stowarzyszenie "Dwór i Park w Bogdanach Wielkich", Warszawa 2021.

Media użyte na tej stronie

Dwór Kłoczowskich w Bogdanach Wielkich.jpg
Autor: Maria Weronika Kmoch, Licencja: CC BY-SA 4.0
Został wybudowany w latach 1880-1890 według projektu autorstwa architekta Adolfa Schimmelpfenninga i przeznaczony dla Kazimiery Rykowskiej (1859–1929), córki Eugeniusza Rykowskiego (1814–1861) i Walerii z Klickich (1833–1880), właścicieli pobliskiego dworu w Krzynowłodze Wielkiej