Kazimierz Żelisławski

Kazimierz Żelisławski

pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	15 marca 1893 Adamki, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	1940 Katyń, RFSRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego Wojsko Polskie
Jednostki	18 Siewierski Pułk Dragonów 2 Pułk Ułanów Grochowskich 3 Pułk Ułanów Śląskich 13 Pułk Ułanów Wileńskich 4 Pułk Strzelców Konnych Ziemi Łęczyckiej Nowogródzka Brygada Kawalerii
Stanowiska	dowódca pułku kawalerii zastępca dowódcy brygady kawalerii dowódca brygady kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Kazimierz Żelisławski (ur. 15 marca 1893 w Adamkach, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Zygmunta Żelisławskiego i Marii z Migdalskich. W 1903 rozpoczął naukę w Szkole Realnej w Kaliszu. Po strajku szkolnym (1905) przeniósł się do Szkoły Handlowej w Kaliszu, gdzie ukończył 5 klas, po czym przeniósł się, wraz z matką i młodszym rodzeństwem, do Warszawy. Ukończył 5 semestrów Szkoły Technicznej im. H. Wawelberga i S. Rotwanda. W latach 1912–14 studiował (zaliczył 2 lata studiów) na politechnice w Glons w Belgii i był w latach 1913–1914 członkiem tamtejszego Związku Strzeleckiego.

W trakcie wakacji, które spędzał w Błaszkach, zaskoczył go wybuch wojny – nie chcąc być wziętym z poboru, zgłosił się 27 września 1914 na ochotnika, do służby w 18 Siewierskim Pułku Dragonów. Wraz z pułkiem, wchodzącym w skład Kaukaskiej Dywizji Konnej, uczestniczył w walkach pod Łodzią i Sochaczewem, na froncie tureckim i austriackim. W 1916, w ciągu siedmiu miesięcy służby frontowej, awansował kolejno na chorążego, podporucznika i porucznika. Za zaangażowanie, odwagę i męstwo wykazane w walkach został odznaczony rosyjskimi orderami świętych: Anny, Stanisława i Jerzego.

Od listopada 1917 do czerwca 1918, w stopniu podrotmistrza, walczył w szeregach 2 pułku ułanów, który wchodził w skład I Korpusu Polskiego w Rosji. Dowodził plutonem w 3 szwadronie ppłk. Eugeniusza Ślaskiego. W listopadzie 1918 przyjęty został do Wojska Polskiego i przydzielony do odtwarzanego 2 pułku ułanów. Objął dowództwo 4 szwadronu, który formował się w Siedlcach^[1].

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w macierzystym 2 pułku ułanów grochowskich w Suwałkach, w którym pełnił obowiązki zastępcy dowódcy pułku. W styczniu 1928 zastąpił płk. Cypriana Bystrama na stanowisku dowódcy 3 pułku ułanów śląskich w Tarnowskich Górach^[2]. W marcu 1937 objął dowództwo 13 pułku ułanów wileńskich w Nowej Wilejce. W marcu 1939 przeniesiony został do Płocka, na stanowisko dowódcy 4 pułku strzelców konnych Ziemi Łęczyckiej. W lipcu tego roku wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, która od marca przebywała w rejonie Płocka.

W dniach 12–24 września 1939 dowodził Nowogródzką BK, która wchodziła w skład Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Andersa. Po agresji ZSRR na Polskę, 24 września został zastępcą gen. bryg. Konstantego Plisowskiego, który objął dowództwo nad Nowogródzką BK. 27 września po rozwiązaniu brygady dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Kozielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany na terenie obecnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu, gdzie w 1943 roku jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców. Na terenach polskich, okupowanych od 1939 przez Niemców, wydanie czasopisma „Goniec Krakowski” z 16 kwietnia 1943 poinformowało wówczas o ekshumacji ciał polskich żołnierzy w Katyniu i zidentyfikowaniu m.in. zwłok gen. Smorawińskiego^[3].

Od 28 lipca 2000 spoczywa na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady^[4]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Żonaty z Marią z Arnoldów, miał córkę Danutę i syna Zygmunta^[5].

Awanse

• chorąży – 7 czerwca 1916
• podporucznik – 12 września 1916
• porucznik – 21 grudnia 1916
• podrotmistrz – 19 listopada 1917
• rotmistrz
• major – 26 stycznia 1922^[6], zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 91. lokatą w korpusie oficerów jazdy
• podpułkownik – 12 kwietnia 1927 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 13. lokatą w korpusie oficerów kawalerii
• pułkownik – ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 w korpusie oficerów kawalerii
• generał brygady – pośmiertnie 5 października 2007

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[7] nr 4003^[8], (VM 90-8556) i (VM 89-8487)^[5]
• Krzyż Walecznych (trzykrotnie: KW 142-134)^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1933)^[9][10]
• Medal Niepodległości (29 grudnia 1933)^[11]
• Order Świętego Stanisława z Mieczami kl. 3
• Order Świętej Anny kl. 4
• Order Świętego Jerzego kl. 4

Przypisy

Bibliografia

• Władysław Seweryn Herkner, Zarys historii wojennej 2-go Pułku Ułanów Grochowskich im. gen. Józefa Dwernickiego, Warszawa 1929.
• Roczniki Oficerskie 1923, 1924, 1928 i 1932.
• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
• Kazimierz Banaszek; Krystyna Wanda Roman; Zdzisław Sawicki: Kawalerowie Orderu Virtuti Militari w mogiłach katyńskich. Kapituła Orderu Wojennego Virtuti Militari, 2000. ISBN 83-87893-79-X.
• http://ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl/wpis/4387

Linki zewnętrzne

• Tadeusz Łaszczewski, Kazimierz Żelisławski-Pilawa (1893–1940)