Kazimierz Chłapowski (1832–1916)

Kazimierz Chłapowski

zdjęcie ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu
Dryja, odmiana barona cesarstwa
baron
Rodzina	Chłapowscy herbu Dryja
Ojciec	Dezydery Chłapowski (1788-1879)
Matka	Antonina Grudzińska (1794-1857)
Żona	Anna z Chłapowskich (1843–1919)
Dzieci	Stanisław Chłapowski (1863-1929), Kazimierz Chłapowski (1872-1923), Mieczysław Chłapowski (1874-1939), Marian Chłapowski (1885-1932),Maria Krasicka (1866-1932), Zofia Korwin-Szlubowska (1869-1961), Józefa Popiel (1870-1945), Ludwika Chłapowska (1877-1939)
Rodzeństwo	Stanisław Chłapowski (1821-1902), Tadeusz Chłapowski (1824-1879), Zofia Koźmian (1824-1853)

Kazimierz Chłapowski

Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1832 Turwia
Data i miejsce śmierci	5 marca 1916 Poznań
deputowany do Reichstagu kadencja V i VI
Okres	od 1881 do 1887
członek pruskiej Izby Panów
Okres	od 1902 do 1916
Odznaczenia

Kazimierz Chłapowski, baron herbu Dryja (ur. 24 grudnia 1832 w Turwi, zm. 5 marca 1916 w Poznaniu) – ziemianin, polski działacz gospodarczy i polityk konserwatywny, poseł do niemieckiego Reichstagu oraz członek pruskiej Izby Panów

Życiorys

Ukończył Liceum Ogólnokształcące św. Marii Magdaleny w Poznaniu^[1] oraz szkołę wojskową w Berlinie^[2]. Odbył podróż edukacyjną po Anglii i Francji, zapoznając się z nowymi metodami gospodarowania w rolnictwie^[1]. W Kopaszewie koło Kościana prowadził wzorowe gospodarstwo^[3], wielokrotnie otrzymując nagrody na wystawach krajowych i międzynarodowych za pochodzące z niego produkty^[1]. Był zamiłowanym sadownikiem. Działał w Centralnym Towarzystwie Gospodarczym, kółkach rolniczych, przewodniczył Towarzystwu Rolniczemu w powiecie kościańskim. Członek - korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego (1872-1892)^[4].

W działalności politycznej był związany ze emigracyjnym środowiskiem katolickim, z którym kontakt nawiązał jeszcze w Paryżu. Jego dwór w Kopaszewie był ogniskiem życia katolicko-polskiego oraz miejscem zamieszkania wielu byłych emigrantów. Był organizatorem pielgrzymki polskiej do Watykanu w 1877 roku, która miała stanowić manifestację polskiej walki o własną kulturę, której chrześcijaństwo i związki z papiestwem były istotnym elementem^[2]. W r. 1881 znowu poprowadził poznańską pielgrzymkę do Rzymu,Od 1895 członek prezydium Sodalicji Mariańskiej w Poznaniu^[1]. Aktywnie walczył o powrót jezuitów do Wielkopolski. Wspólnie z żoną hojnie uposażył kościański klasztor Sióstr Miłosierdzia^[2]. Po śmierci swego szwagra Jana Koźmiana i Kajetana Piotra Morawskiego był uważany za czołową postać tzw. obozu ultramontańskiego. Głosił konieczność bezwzględnego posłuszeństwa Kościołowi, a walkę narodową popierał o tyle o ile była popierana przez Kościół. Stąd szerzej zaangażował się w życie polityczne dopiero w okresie Kulturkampfu. Zorganizował wówczas w Poznaniu, Gnieźnie i Toruniu szereg wieców katolickich^[1]. W latach 1881-1887 był deputowanym do niemieckiego Reichstagu V i VI kadencji, gdzie był członkiem Koła Polskiego^[3][5]. W październiku 1881 roku uzyskał mandat posła z okręgu wyborczego Krobia (Kröben), zdobywając 66,73% głosów; wygrał także powtórnie w październiku 1884 roku, uzyskując 65,77% głosów^[6]. Po śmierci brata Stanisława od 1902 zasiadał w pruskiej Izbie Panów. W Izbie działał na rzecz obrony polskich interesów narodowych, występując m.in. przeciw dodatkom kresowym dla urzędników pruskich (1903) oraz ustawom wywłaszczeniowym (1908)^[1]. W listopadzie 1912 przewodniczył także wielkiemu wiecowi protestacyjnemu przeciw wywłaszczeniu w Inowrocławiu. Swoje stanowisko w sprawach politycznych wielokrotnie prezentował artykułach w "Kurierze Poznańskim", "Czasie" i "Dzienniku Poznańskim". Wzywał do solidarności społeczeństwa na gruncie polityki polsko-katolickiej, opowiadał się za sojuszem taktycznym z niemiecką partią Centrum. Występując w obronie godności narodowej przestrzegał zarazem przed drażnieniem władz pruskich^[1]. Był zdecydowanym przeciwnikiem pojedynków, w tym celu założył a następnie stanął na czele Ligę obrony czci i honoru zwalczającej pojedynki. W tym celu wydał także dwie broszury "O pojedynkach" (1902) i "Pojedynki a Liga ku ochronie czci i honoru" (1911)^[1].

Miał zainteresowania historyczno-wojskowe, m.in. ogłosił drukiem pamiętniki swego ojca.

Umarł po ciężkiej chorobie, na raka żołądka.

Odznaczony

W 1883 otrzymał komandorię orderu Grzegorza Wielkiego za zasługi dla Kościoła^[1].

Rodzina i życie prywatne

Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej. Był najmłodszym synem Dezyderego i Antoniny z Grudzińskich. Miał rodzeństwo: braci Stanisława (1821-1902), Tadeusza (1824-1879) oraz siostrę Zofię (1824-1853) żonę Jana Koźmiana (1814-1877). 16 lipca 1862 w Czerwonej Wsi koło Kościana ożenił się z Anną Chłapowską herbu Dryja (1843–1919). Mieli czterech synów: Stanisława (1863-1929), posła na Sejm II RP Kazimierza (1872-1923), Mieczysława (1874-1939) i Mariana (1885-1932) oraz cztery córki: Marię (1866-1932) żonę Ksawerego Franciszka Krasickiego (1853-1915), Zofię (1869-1961), żonę Bronisława Korwin-Szlubowskiego (1855-1939), Józefę (1870-1945), żonę Wacława Chościak-Popiela (1879-1940) i Ludwikę (1877-1939)^[7].

Przypisy

Bibliografia

• Witold Jakóbczyk, Chłapowski Kazimierz (1832-1916), Polski Słownik Biograficzny t. 3, Kraków 1937, s. 304-305
• Stefan Jankowiak, Kazimierz Chłapowski, w: Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981, ISBN 83-01-02722-3

Linki zewnętrzne

• Kazimierz Chłapowski – publikacje w bibliotece Polona