Kazimierz Dłuski
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 1 listopada 1855 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Małżeństwo | |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
   | |
Kazimierz Dłuski (ur. 1 listopada 1855 w Sosnówce k. Mohylowa Podolskiego, zm. 6 września 1930 w Otwocku) – polski lekarz ftyzjatra i społecznik oraz działacz polityczny związany z polskim ruchem socjalistycznym (Polska Partia Socjalistyczna), szwagier Marii Skłodowskiej-Curie.
Życiorys
Podczas studiów na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim w 1877 wstąpił do organizowanego kółka socjalistycznego. W 1878 udał się na emigrację do Szwajcarii, gdzie zetknął się z przebywającymi tam polskimi socjalistami. Publikował w piśmie socjalistycznym „Równość”, był autorem zamieszczonego w numerze 2 artykułu Patriotyzm i socjalizm, który wywołał duże kontrowersje w kręgach ówczesnych socjalistów. Dłuskiego posądzono o sympatie anarchistyczne (przeciwstawił te dwa określenia) i potępiono za krytykę walk politycznych. Po tej publikacji powstał konflikt pomiędzy Bolesławem Limanowskim a Dłuskim, który zakończył się zerwaniem współpracy Limanowskiego z redakcją. W październiku 1881 Dłuski brał udział w zjeździe delegatów partii i grup socjalistycznych w Chur, gdzie rozpatrywano kwestię zorganizowania nowej Międzynarodówki, zastępował tam Ludwika Waryńskiego. W październiku 1882 Kazimierz Dłuski udał się do Paryża z listem polecającym od Johanna Philippa Beckera, gdzie miał skontaktować się z Karolem Marksem. Marks był już wówczas ciężko chory i do spotkania nie doszło, Dłuski pozostał w Paryżu, gdzie ukończył kierunki nauk politycznych i medycynę[1]. Paryskie mieszkanie Dłuskich było otwarte dla emigrantów politycznych z Polski, ich gośćmi był m.in. późniejsi Prezydenci RP: Stanisław Wojciechowski i Ignacy Mościcki[2]. Członek Gminy Narodowo-Socjalistycznej w 1888 roku[3].
Po powrocie do kraju w 1902 stworzył w Zakopanem sanatorium dla ludzi z chorobami płuc m.in. gruźlicą (od 1928 Sanatorium Wojskowe w Zakopanem). Był również jednym z założycieli Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (oraz jego pierwszym prezesem 1910–1919) i Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego. Był członkiem Ligi Narodowej[4]. W 1919 został oddelegowany przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego do składu Komitetu Narodowego Polskiego – w zastępstwie Ignacego Jana Paderewskiego został delegatem pełnomocnym na konferencji pokojowej w Paryżu[5].
Po powrocie zajął się działalnością w Warszawskim Towarzystwie Przeciwgruźliczym, Szkolnej Lidze Przeciwgruźliczej, Towarzystwie Zwalczania Raka i Związku Walki z Alkoholizmem. Był członkiem Obywatelskiego Komitetu Wykonawczego Obrony Państwa w 1920[6]. Wraz z żoną Bronisławą, starszą siostrą Marii Skłodowskiej-Curie, która również była lekarką, w drugiej połowie lat 20. XX wieku otworzyli w podwarszawskim Aninie przy obecnej ul. M. Kajki prewentorium przeciwgruźlicze. Nabyli także majątek na przedłużeniu obecnej al. Wilanowskiej, który w 1922 przekazali robotniczemu Wydziałowi Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim działającemu przy PPS. W 1930 zamknięto prewentorium w Aninie. Bronisława zaangażowała się na prośbę siostry Marii w budowę Instytutu Radowego i zamieszkała tam, nadzorując budowę[7].
Zmarł w Otwocku, został pochowany na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem[8] (sektor P-I-61I62)[9].
Publikacje
- Rokowanie w gruźlicy płuc, 1926
- O Jamach jawnych w płucach gruźliczych
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[10]
- Krzyż Niepodległości (pośmiertnie, 12 marca 1931)[11]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[12]
Przypisy
- ↑ Irena Koberdowa, Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat, Książka i Wiedza, Warszawa 1981
- ↑ Ève Curie: Maria Curie Warszawa 1997, Wyd PWN, ISBN 83-01-12302-8.
- ↑ Wiesław Śladkowski, Gmina Narodowo-Socjalistyczna w Paryżu wobec tradycji 3-Majowej, w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 40, 1991, s. 51.
- ↑ Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887–1907), Londyn 1964, s. 572.
- ↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918–1919. przypisy Andrzej Garlicki, Ryszard Świętek, t. I Wrocław 2010, s. 25.
- ↑ Obrona państwa w 1920 roku, Warszawa 1923, s. 19.
- ↑ Maria Chodorek, Wołoszka Jadwiga. O siostrach Skłodowskich w Aninie. „Wiadomości Sąsiedzkie”. Nr 14. s. 6. ISSN 2082-3266.
- ↑ Notatka biograficzna: Dłuski Kazimierz. Portal Zakopiański. [dostęp 2014-03-07].
- ↑ Cmentarze Parafii Najświętszej Rodziny w Zakopanem - wyszukiwarka osób pochowanych, zakopane-parafia.grobonet.com [dostęp 2020-11-01].
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 629 „za wybitne zasługi na polu pracy niepodległościowej i społecznej oraz przysposobienia wojskowego”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 23.
Bibliografia
- Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- Władysław Pobóg-Malinowski, Adam Wrzosek: Dłuski Kazimierz (1855–1930). T. V: Dąbrowski Jan Henryk - Dunin Piotr. 1939–1946, s. 189–193, seria: Polski Słownik Biograficzny.
- Genealogia: Marek Minakowski: Kazimierz Dłuski h. Nałęcz, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2014-03-07].
Linki zewnętrzne
- Publikacje Kazimierza Dłuskiego w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
Sanatorium dr Dłuskiego w Zakopanem, pocztówka
Kazimierz Dłuski
Autor: Kordiann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Grób Kazimierza Dłuskiego na Cmentarzu Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku