Kazimierz Granat

Kazimierz Granat

Data i miejsce urodzenia	24 lutego 1912 Kijów
Data i miejsce śmierci	7 marca 1979 Sanok
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Sanoku
Miejsce zamieszkania	Sanok
Narodowość	polska
Partia	KZMP, KPP, PPR, PZPR
Odznaczenia

Kazimierz Granat (ur. 24 lutego 1912 w Kijowie, zm. 7 marca 1979 w Sanoku) – polski działacz komunistyczny.

Życiorys

Urodził się 24 lutego 1912 w Kijowie^[1][2][3]. Był synem Ludwika (robotnik i stolarz, który został zesłany na Sybir na przełomie 1903/1904) i Genowefy^[1][4][3]. Podczas I wojny światowej i rewolucji październikowej 1917 przebywał nadal z rodziną (ojciec, brat) w Kijowie^[1]. W 1919 przybyli do niepodległej Polski, w latach 20. Rzeczypospolitej zamieszkiwał z rodziną (pięciu braci, trzy siostry) pod Ostrowcem, gdzie ojciec pracował w tamtejszej hucie^[1][5]. Jego rodzina liczyła 9 osób^[5]. On sam uczył się w gimnazjum w Ostrowcu^[5].

W 1927 w Ćmielowie wstąpił do Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej^{[2][3][1][6][7]}. Rok później został działaczem Komunistycznej Partii Polski^[1][6][7][3]. W latach 30. działał konspiracyjnie w rejonie Ostrowca, Opatowa i Ćmielowa^[1]. Po tzw. „wsypie” działalności komunistycznej w powiecie opatowskim został aresztowany w kwietniu 1932^[8][3], był sądzony przed sądem w Sandomierzu i skazano go na karę 4 lat pozbawienia wolności za działalnością rewolucyjną oraz dodatkowo na karę 1,5 roku za przemówienie podczas procesu, łącznie orzeczono karę w wymiarze 5,5 roku pozbawienia wolności^{[1][6][7][9][10]}. Był osadzony w więzieniu we Wronkach, gdzie spędził cztery lata^{[1][6][7][11][12]}. Na skutek amnestii wyszedł na wolność w maju 1936^[11][3]. Jak sam przyznał w 1977, w więzieniu nauczył się konspiracji oraz stwierdził, iż władze państwowe „zamknęły małego komunistę, a wypuściły wielkiego bolszewika”^[1]. Po wyjściu na wolność pozostawał bez pracy^[5].

Po wybuchu II wojny światowej i klęsce polskiej wojny obronnej pod koniec 1939 przekroczył granicę Generalnego Gubernatorstwa ze Związkiem Radzieckim i udał się do tego kraju^[1][13]. Podczas wojny nie działał politycznie^[5]. W ZSRR nie został przychylnie przyjęty z uwagi na przeszłość w KPP, wobec czego wyjechał z tego kraju, przez Iran trafił do Afryki, gdzie przez kilka lat żył w obozie dla ludności cywilnej^{[5][6][7][11]}. W tym okresie był przez okres 4,5 miesiąca więziony – jak stwierdził później – na skutek wyrażenia swoich przekonań politycznych^[5].

Do Polski wrócił w 1947^[5][3]. W 1947 został aktywistą Polskiej Partii Robotniczej^{[6][7][14][3]}. Pracował w Komitecie Wojewódzkim PPR w Kielcach, następnie był I sekretarzem Komitetu Powiatowego PPR w Sanoku do lipca 1947, później powołano go do pracy w KW PPR w Rzeszowie, po czym powrócił do Sanoka^{[6][7][14][5]}. W tym mieście zamieszkał z rodziną w październiku 1947^[1]. Wszedł w skład Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Sanoku^[6][7]. W 1947 objął funkcję przewodniczącego prezydium MRN w Sanoku^[15]. W procesie scalenia PPR i PPS oraz po powołaniu powiatowej instancji PZPR, został pod koniec grudnia 1948 jej drugim sekretarzem (drugim był Kazimierz Rzeszutko)^[16]. Jako radny w 1948 był autorem wniosku przemianowania nazw sanockich ulic Macieja Kluski na Stefana Okrzei i Andrzeja Potockiego na Ludwika Waryńskiego, który przegłosowano^[17]. Pracował w dziale propagandy KW PZPR w Rzeszowie, jako kierownik ośrodka szkolenia w Radymnie, w Zarządzie Głównym Związku Zawodowego Naftowców w Krośnie (do maja 1951)^[18]. Następnie był dyrektorem handlowym w PSS „Społem” w Sanoku, od maja 1953 do lipca 1955 był dyrektorem w Okręgowej Mleczarni w Sanoku, a potem ponownie zatrudniony na poprzednim stanowisku w PSS^[18][6][7]. We wrześniu 1955 został skierowany na dwuletnie szkolenie do Centralnej Szkoły Partyjnej PZPR, gdzie jednak przebywał do czasu odwilży październikowej 1956^[18]. Powrócił wtedy do Sanoka, ponownie pracował w PSS „Społem”, potem w Spółdzielni Mleczarskiej^[18]. W 1959 przeszedł na rentę^[18].

Został wybrany radnym MRN w Sanoku w 1958^[19], członkiem Powiatowej Rady Narodowej w Sanoku^[20]. 14 lipca 1959 wybrano go przewodniczącym zarządu powiatowej Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Sanoku^[21]. Od 1960 do 1973 był członkiem Komitetu Powiatowego PZPR w Sanoku oraz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Rzeszowie^[6]. W 1971 zasiadł w Komitecie Honorowym obchodów 30-lecia PPR w województwie rzeszowskim^[22]. W 1974 został członkiem komisji ds. odznaczeń w Sanoku^[23]. Od 1960 był członkiem Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Sanoku^[24]. 12 marca 1961 został wybrany członkiem komisji rewizyjnej oddziału powiatowego w Sanoku ZBoWiD^[25], ponownie 17 marca 1963 członkiem komisji rewizyjnej^[26]. Był prezesem sanockiego oddziału Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów^[27]. Po przejściu na emeryturę działał w komisji ds. ruchu robotniczego w Komitecie Miejskim PZPR i w komisji ds. działaczy ruchu robotniczego w historii partii przy KW PZPR w Krośnie^[6][7]. Był ławnikiem Sądu Powiatowego w Sanoku^[28].

Do końca życia był rencistą i mieszkał w Sanoku przy ul. Szopena 17^[29][2]. Zmarł nagle 7 marca 1979 w wieku 67 lat^{[6][7][14][29][30][12]}. Po śmierci trumna z jego zwłokami była wystawiona w budynku Sanockiego Domu Kultury^[14]. Jego pogrzeb odbył się 9 marca 1979^[14][29]. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Centralnym w Sanoku^[29][31]. Jego żoną była pochodząca z Gwoźnicy Górnej Bronisława z domu Przyboś (1913–2009)^[32][33]. Jego synem był Wiesław Granat, w 1979 zastępca dyrektora WSSE w Krośnie z siedzibą w Sanoku^[34].

Grobowiec rodziny Granatów na Cmentarzu Centralnym w Sanoku

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy (1978)^{[6][7][14][35][36]}
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1971)^{[28][1][6][7][14]}.
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1957)^{[37][1][6][14]}.
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)^[28][1]
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 (1973)^[28]
• Odznaka Grunwaldzka^[28]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)^[28]
• Odznaka „Zasłużony dla Województwa Rzeszowskiego” (1966)^[28]
• Odznaka „Zasłużony dla Sanoka” (1978)^[38]
• Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa rzeszowskiego” (1975)^{[1][6][7][39][40][41]}
• Wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa krośnieńskiego” (1976, w gronie pierwszych trzydziestu wyróżnionych osób)^{[1][6][7][40][28]}
• List gratulacyjny dla działacza rewolucyjnego i partyjnego od Edwarda Gierka z okazji obchodów rocznicy 60-lecia Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej (1977)^[42]
• Inne odznaczenia, wojskowe i medale^[6][7][14]

Przypisy

Bibliografia

• Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków zwyczajnych G Grabowski-Guzek 1963-1982, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 62). s. 1-200.
• Związek Bojowników o Wolność i Demokrację. Oddział w Sanoku. Deklaracje i karty ewidencyjne członków nadzwyczajnych Gacek-Guzek 1963-1993, AP Rzeszów – O/Sanok (zespół 659, sygn. 117). s. 1-180.
• Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 131-320, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.