Kazimierz Kałucki
| Data i miejsce urodzenia | 17 sierpnia 1935 r. |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 8 maja 2005 r. |
| Zawód, zajęcie | chemik (technologia chemiczna), nauczyciel akademicki |
| Narodowość | polska |
| Tytuł naukowy | prof. dr inż. |
| Alma Mater | Politechnika Szczecińska |
| Uczelnia | Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie |
| Wydział | Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej |
| Stanowisko | kierownik Zakładu Podstaw Technologii Chemicznej i dyrektor Instytutu Technologii Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska (1992–2005), |
| Odznaczenia | |
  | |
.jpg)
Kazimierz Kałucki (ur. 17 sierpnia 1935 w Sasowie, zm. 8 maja 2005 w Szczecinie) – chemik, specjalista w zakresie technologii chemicznej, naukowiec i nauczyciel akademicki[1][2][3][4][5].
Życiorys
Kazimierz Kałucki urodził się w 1935 r. w województwie tarnopolskim. Po II wojnie światowej został wysiedlony – wraz z rodzicami – do Dębna Lubuskiego na Ziemiach Odzyskanych (Ziemie Zachodnie), gdzie skończył szkołę średnią. We wrześniu 1952 r. rozpoczął studia w Szczecinie, na Wydziale Chemicznym ówczesnej Szkoły Inżynierskiej. Tytuł magistra inżyniera chemii otrzymał w 1957 r. jako absolwent Politechniki Szczecińskiej, w którą przekształcono WSI w roku 1955[3].
Pracę naukową i dydaktyczną rozpoczął pod kierownictwem prof. Józefa Kępińskiego, w dziedzinie technologii chemicznej, której pozostał wierny. Początkowo zajmował się głównie problemami chemii i technologii chloru, a później procesami katalitycznymi – ich teoretycznymi podstawami i zastosowaniami w praktyce przemysłowej. Stopień doktora uzyskał w 1966 roku. W latach 1969-1970 odbył staż naukowy w Uniwersytecie Technicznym w Delfcie (Delft, Holandia). Został habilitowany w roku 1982. W Politechnice Szczecińskiej przebył całą drogę awansu służbowego – od stanowiska asystenta do profesora zwyczajnego (1993 r.)[3].
W latach 1987–1990 był Prorektorem ds. Nauki PS, a w latach 1996–2002 – dziekanem Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej. Był też przez wiele lat członkiem Senatu PS.
Na Wydziale utworzył i kierował Zakładem Podstaw Technologii Chemicznej, który w 1992 roku został przekształcony w Instytut Technologii Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska. Pełnił funkcję dyrektora Instytutu do śmierci w roku 2005[6][7].
W 1992 roku Kazimierz Kałucki zainicjował ogólnopolską współpracę specjalistów w obszarze technologii chemicznej, w tym[3]:
- koordynację prac zmierzających do opracowania standardów nauczania technologii (zostały przyjęte przez Radę Główną Szkolnictwa Wyższego i MEN),
- powołanie ogólnopolskiego Kongresu Technologii Chemicznej – I Kongres odbył się w Szczecinie w 1994 r., powołano też Stały Komitet Kongresów Chemicznych, który nie ogranicza się do organizacji cyklicznych spotkań – między kongresami zajmuje się koordynacją prac jednostek naukowych oraz nauki i przemysłu,
- stworzenie nowego międzynarodowego czasopisma, poświęconego technologii chemicznej (ułatwiającego popularyzację osiągnięć polskich specjalistów).
Kazimierz Kałucki utworzył redakcję „Polish Journal of Chemical Technology” w swoim Instytucie i kierował nią do śmierci. Pismo jest notowane przez Chemical Abstracts i znajduje się na liście filadelfijskiej.
W 2005 roku zorganizował w Szczecinie kolejne spotkanie na temat kształcenia, z zamiarem przedyskutowania niezbędnych modyfikacji programu – otworzył konferencję, jednak nagła śmierć uniemożliwiła realizację zamierzeń[3].
Tematyka pracy naukowej
Prace naukowe Kazimierza Kałuckiego dotyczyły przede wszystkim technologii chloru i związków chloru oraz procesów katalitycznych, w tym wytwarzania nowoczesnych katalizatorów. Szczególnie wyróżniane są[3]:
- opracowania podstaw teoretycznych otrzymywania ditlenku chloru i odfenolowania ścieków oraz wdrożenia technologii (instalacja ClO2 w Instytucie Celulozowo–Papierniczym w Łodzi i analogicznym instytucie w Leningradzie, instalacja w Olkuskiej Fabryce Naczyń Emaliowanych Emalia Olkusz S.A.),
- badania podstawowe i wdrożenia w praktyce przemysłowej katalizatorów syntezy amoniaku katalizy przemysłowej, szczególnie w procesach syntezy amoniaku (zakłady w Puławach, Włocławku i Policach).
Prace Kałuckiego, prowadzone we współpracy z Instytutem Nawozów Sztucznych w Puławach, umożliwiły uruchomienie produkcji nowego katalizatora syntezy NH3 dla potrzeb kilku wytwórni w kraju (m.in. w ZA Kędzierzyn) i za granicą, w tym – w wytwórni zachodnioeuropejskiej, która poprzednio konkurowała z Polską. Nestor polskiej szkoły katalitycznej, prof. Jerzego Habera (PAN Kraków), uznał opracowanie polskiego katalizatora syntezy amoniaku za jedno z największych osiągnięć w dziedzinie katalizy przemysłowej[3].
Spośród innych osiągnięć badawczych Kałuckiego i jego współpracowników wyróżniane są opracowania procesu konwersji metanu w oksygenaty (ominięcie etapu wytwarzania gazu syntezowego dzięki zastosowaniu katalizy heterogenicznej i homogenicznej)[1].
Publikacje
Kazimierz Kałucki jest autorem lub współautorem ok. 200 prac naukowych i 30 patentów[3]. Tematykę naukowych publikacji Kazimierza Kałuckiego ilustrują tytuły artykułów zamieszczonych w bazie SIGMA-NOT[8], które ukazały się w czasopiśmie Przemysł Chemiczny:
- Beata Michalkiewicz, Kazimierz Kałucki, Bezpośrednia przemiana metanu do metanolu, formaldehydu i kwasów organicznych. Przemysł Chemiczny 2002, nr 3
- Barbara Grzmil, Kazimierz Kałucki, Chlorek potasu w procesach otrzymywania siarczanu potasu. Część I. Wytwarzanie siarczanu potasu z surowców naturalnych. Przemysł Chemiczny 2000, nr 2
- Barbara Grzmil, Kazimierz Kałucki, Chlorek potasu w procesach otrzymywania siarczanu potasu. Część II. Wytwarzanie siarczanu potasu z odpadowych siarczanów. Przemysł Chemiczny 2000, nr 3
- Marek Lewicki, Kazimierz Kałucki, Katalizator absorpcyjnego procesu usuwania SO2 z gazów odlotowych. Przemysł Chemiczny 1998, nr 12
- Ryszard J. Kaleńczuk, Kazimierz Kałucki, Metoda odsiarczania naturalnego węgla aktywnego – nośnika katalizatorów heterogennych. Przemysł Chemiczny 1993, nr 6
- Ryszard J. Kaleńczuk, Kazimierz Kałucki, Badanie szybkości termicznego rozkładu azotanu kobaltawego osadzonego na aktywnym tlenku glinu. Przemysł Chemiczny 1993, nr 8
- Ryszard J. Kaleńczuk, Kazimierz Kałucki, Badanie szybkości termicznego rozkładu azotanu kobaltawego osadzonego na aktywnym tlenku glinu. Przemysł Chemiczny 1993, nr 7
- Urszula Narkiewicz, Walerian Arabczyk, Kazimierz Kałucki, Aktywność w syntezie amoniaku katalizatorów żelazowych osadzonych na węglu aktywnym. Przemysł Chemiczny 1993, nr 3
- Kazimierz Kałucki, Walerian Arabczyk, Henryk Gabryel, Badania przebiegu wytopu katalizatora żelazowego do syntezy amoniaku. Przemysł Chemiczny 1994, nr 2
- Kazimierz Kałucki, Walerian Arabczyk, Antoni W. Morawski, Jan Kmita, Badania fizykochemicznych zmian w katalizatorze wanadowym do utleniania SO2 zachodzących w trakcie pracy w reaktorze przemysłowym. Przemysł Chemiczny 1993, nr 10
- Kazimierz Kałucki, Walerian Arabczyk, Urszula Narkiewicz, Zygmunt Śpiewak, Przemysłowy katalizator syntezy amoniaku o zwiększonej odporności termicznej. Przemysł Chemiczny 1994, nr 5
- Kazimierz Kałucki, Beata Michalkiewicz, Antoni W. Morawski Walerian Arabczyk, Janusz Ziebro, Utlenianie metanu do formaldehydu, Przemysł Chemiczny 1995, nr 4.
Kazimierz Kałucki publikował również materiały dydaktyczne, np.:
- Józef Kępiński, Kazimierz Kałucki, Iwo Pollo, Technologia chemiczna nieorganiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1984[9],
- Kazimierz Kałucki, Materiały do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu "Podstawy technologii chemicznej", Wyd. Uczelniane PS, 2005[10],
- Kazimierz Kałucki, Materiały do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu "Reaktory chemiczne", Wyd. Uczelniane PS, 2005[11].
Działalność pozauczelniana
Kazimierz Kałucki był[3]:
- członkiem Komisji Technologii Chemicznej Komitetu Chemii PAN[12],
- przewodniczącym Sekcji Technologii Chemicznej w Komitecie Badań Naukowych i członkiem innych sekcji tego Komitetu,
- przewodniczącym Oddziału Polskiego Towarzystwa Chemicznego w Szczecinie,
- członkiem Klubu Katalizy PTChem oraz American Chemical Society[13].
Odznaczenia
Kazimierz Kałucki był odznaczony m.in.[3]:
- Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski,
- Medalem Ignacego Mościckiego,
- Brązowym Krzyżem Zasługi,
- nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
- wyróżnieniem za szczególne zasługi dla Pomorza Zachodniego.
Aktywność pozazawodowa – krótkofalarstwo
Przed obroną pracy doktorskiej Kazimierz Kałucki zaangażował się w krótkofalarstwo – otrzymał znak wywoławczy SP 1 CGM, a wkrótce został członkiem Zarządu Lokalnego Polskiego Związku Krótkofalowców. Był uczestnikiem i organizatorem imprez klubowych[14].
W 1970 roku, wracając ze stażu w Holandii przywiózł do kraju unikatowy nadajnik Heathkit(ang.) HW-100 (urządzenie udostępniał kolegom klubowym). Aktywny kontakt z elektroniką sprawił, że prof. Kałucki zdobył umiejętności pozwalające na samodzielne naprawianie aparatury elektronicznej i jej modernizację. Zainicjował też komputeryzację pracowni w Politechnice Szczecińskiej (doprowadził do zakupu jednego z pierwszych komputerów cyfrowych, samodzielnie tworzył algorytmy)[a].
Uwagi
- ↑ Informacja przekazana przez Wojciecha Jacobsona: „Kazik był świetnym łącznikiem radiowym dla Ludka Mączki w czasie żeglugi na MARII. Był nawet "QSL Managerem" (zob. QSL card(ang.)) – do niego przychodziły poświadczenia łączności z innymi radioamatorami”.
Przypisy
- ↑ a b Prof. dr hab. inż. Kazimierz Kałucki, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2020-02-02].
- ↑ Maria Tomaszewska, Jacek A. Soroka. Prof. dr hab. inż. Kazimierz Kałucki 1935-2005. „Przemysł Chemiczny”, 2005.
- ↑ a b c d e f g h i j Kalendarium chemików polskich i europejskich: Kazimierz Kałucki. „Chemik”. 63 (5), s. 396, 2010. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. (pol.).
- ↑ SP1CGM 1935-2005 Kazimierz Kałucki. [w:] Wspomnienie prof. Marii Tomaszewskiej (przedruk z „Inżynier” nr 2(21) lipiec 2005) [on-line]. Krótkofalowcy z Dębna. [dostęp 2012-05-02]. (pol.).
- ↑ Antoni W. Morawski: prof. dr hab. inż. Kazimierz Kałucki 17.08.1935 – 8.05.2005. [w:] Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie [on-line]. Urząd Miasta Szczecin. [dostęp 2012-05-01]. (pol.).
- ↑ Kalendarium Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej. [w:] Strona internetowa Politechniki Szczecińskiej [on-line]. ZUT w Szczecinie. [dostęp 2011-10-01]. (pol.).
- ↑ Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska. [w:] Strona internetowa – historia Instytutu [on-line]. www.itn.zut.edu.pl. [dostęp 2012-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
- ↑ Kazimierz Kałucki – publikacje w bazie czasopism fachowych. [w:] Baza artykułów technicznych online [on-line]. SIGMA NOT, Czasopisma. [dostęp 2012-05-01]. (pol.).
- ↑ Technologia chemiczna nieorganiczna. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. PWN, 1984. [dostęp 2012-05-02]. (pol.).
- ↑ Materiały do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu "Podstawy technologii chemicznej", [w:] Informacje bibliograficzne [online], Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, 2005, ISBN 83-7457-001-6 [dostęp 2012-05-02] (pol.).
- ↑ Materiały do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu "Reaktory chemiczne", [w:] Informacje bibliograficzne [online], Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, 2005, ISBN 978-83-88764-94-3 [dostęp 2012-05-02] (pol.).
- ↑ Komitet Chemii w kadencji 2003-2006. ichf.edu.pl. [dostęp 2012-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-26)]. (pol.).
- ↑ R&D Groups Working on Catalysis in Poland. [w:] EFCATS European Federation of Catalysis Societics [on-line]. www.efcats.org/. [dostęp 2012-05-02]. (ang.).
- ↑ Maria Tomaszewska, Jacek A. Soroka: SP1CGM 1935–2005 Kazimierz Kałucki. [w:] Wspomnienie na stronie internetowej „Krótkofalowcy z Dębna - SP3DRY“; przedruk z czasopisma Politechniki Szczecińskiej „Inżynier” nr 2(21) [on-line]. sp3dry.debno.com, lipiec 2005. [dostęp 2018-08-28].
Media użyte na tej stronie
Baretka: Brązowy "Krzyż Zasługi".
Autor: Joanna Kośmider, Licencja: CC BY-SA 3.0
Szczecin, ul. Pułaskiego 10 - dawna biblioteka Politechniki Szczecińckiej, obecnie Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska ZUT (zabytek nr 1283)