Kazimierz Kulwieć
Kazimierz Jakub Kulwieć (ur. 1 maja 1871 w Turbiszkach, pow. kalwaryjski, zm. 14 lutego 1943 pod Archangielskiem) – polski przyrodnik i krajoznawca. Był dziadkiem Grażyny Strumiłło-Miłosz.
Życiorys
Syn Wincentego i Leonii z Pawłowskich. Ojciec Kazimierza Kulwiecia posiadał majątek na Litwie, jednak za udział w Powstaniu Styczniowym utracił swoje dobra. Kazimierz Kulwieć był absolwentem suwalskiego gimnazjum. W 1897 roku ukończył studia przyrodnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim ze stopniem kandydata nauk przyrodniczych. Rok później poślubił w Suwałkach Julię Kazimierę Kunegundę Stankiewicz, córkę notariusza. Rozpoczął pracę badacza flory i fauny, a teren jego badań był bardzo rozległy, od obszaru Morza Śródziemnego aż po Archangielsk. Z przyrodnikami Kazimierzem Czerwińskim i Romualdem Minkiewiczem przyjeżdżał w latach 1901–1903 nad Wigry. W 1903 roku dokonali oni „szeregu systematycznych pomiarów głębokości jezior należących do systematu wigierskiego”. Relacje z pobytów i wyniki badań zamieścił Kazimierz Kulwieć na łamach „Wszechświata” (1902 nr 21-23) i „Pamiętnika Fizjograficznego” (1904 t. XVIII).
Z inicjatywy Kazimierza Kulwiecia oraz m.in. Zygmunta Glogera i Aleksandra Janowskiego powstało w roku 1906 Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. W 1910 roku pod redakcją Kulwiecia zaczął wychodzić organ PTK – „Ziemia”. Był członkiem Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej w 1908 roku[1]. W 1907 został dyrektorem siedmioklasowej Żeńskiej Szkoły Handlowej Teodory Raczkowskiej[2][3]. W szkole uczył przyrody[4].
Wybuch I wojny światowej zastał rodzinę Kulwieciów na Nowogródczyźnie. Kazimierz został wezwany do Moskwy by zorganizować polskie gimnazjum. Przez trzy lata był jego dyrektorem. Po powrocie do kraju utworzył gimnazjum w Warszawie. Po wojnie bolszewickiej kupił majątek Rusocin (nad Świtezią, w granicach obecnej Białorusi). W latach dwudziestych XX wieku zabiegał o uruchomienie placówki krajoznawczej nad Wigrami. W 1929 roku oddano do użytku w Starym Folwarku schronisko PTK, którego patronem został Kazimierz Kulwieć.
Od czerwca 1935 roku, przez jedną kadencję, pełnił funkcję prezesa Zarządu Oddziału Pomorskiego Ligi Ochrony Przyrody z siedzibą w Toruniu[5].
We wrześniu 1939 roku wschodnie tereny Rzeczypospolitej znalazły się pod okupacją sowiecką. Rodzina Kulwieciów została deportowana 10 lutego 1940 w głąb archangielskiej tajgi. Mimo trudności Kulwieć przygotował pracę na temat flory i fauny Archangielska.
Kazimierz Kulwieć zmarł na obczyźnie w lutym 1943 roku. Pozostał po nim olbrzymi dorobek krajoznawczy (publikacje, fotografie) i pedagogiczny. Nie można było przewieźć go do Polski i rękopis córka Wanda z Kulwieciów-Strumiłłowa (1899–1991) musiała zniszczyć.
Przypisy
- ↑ Józef Stemler, Dzieło samopomocy narodowej. Polska Macierz Szkolna 1905-1935, Warszawa 1935, s. 86.
- ↑ PTTK – Patron biblioteki, centralnabibliotekapttk.pl [dostęp 2021-04-16].
- ↑ KULWIEĆ Kazimierz Jakub, e-wietor.pl [dostęp 2021-04-16].
- ↑ Dziesięciolecie kursów handlowych Teodory Raczkowskiej, „Nowa Gazeta”, 4 (436), 1909, s. 3.
- ↑ Leńkowa Antonina, Dzieje Ligi Ochrony Przyrody w Polsce, Warszawa: LOP Zakład Zadrzewień i Zieleni, 1968, s. 105.
Bibliografia
- A.M.: Kulwieć Kazimierz Jakub (1871–1943). w: Stanisław Feliksiak (red.) Słownik biologów polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 314 – 315, ISBN 83-01-00656-0
- Bacewicz J. w: Biografie Suwalskie. Suwałki, 1993, Matusiewicz A., 2004, Kwartalnik Wigry, nr 2, s. 8–14.
- Kazimierz Przybyszewski: Toruński Słownik Biograficzny. tom 4, ToMiTo UMK, Toruń 2004. (pdf)
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Kazimierz Kulwieć, Polish zoologist, (1871-1943)