Kazimierz Opaliński

Kazimierz Opaliński

Data i miejsce urodzenia	22 lutego 1890 Przemyśl
Data i miejsce śmierci	6 czerwca 1979 Warszawa
Zawód	aktor, reżyser
Odznaczenia

Grób Kazimierza Opalińskiego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Kazimierz Józef Opaliński (ur. 22 lutego 1890 w Przemyślu, zm. 6 czerwca 1979 w Warszawie) – polski aktor teatralny i filmowy, reżyser teatralny, kierownik artystyczny i dyrektor teatru. Budowniczy Polski Ludowej.

Życiorys

Syn Franciszka. Debiutował w 1912 w przemyskim teatrze amatorskim Fredreum. W czasie I wojny światowej służył w oblężonej Twierdzy Przemyśl. W marcu 1915 po kapitulacji dostał się do niewoli rosyjskiej, w której przebywał do lata 1918. Występował we Lwowie, Sosnowcu, Katowicach, Lublinie, Gdańsku, Łodzi, Warszawie. W latach 1936–1939, jak również po II wojnie światowej był związany z Teatrem im. Słowackiego w Krakowie, w latach 1951–1952 z Teatrem Powszechnym w Łodzi. Od 1953 był aktorem teatrów warszawskich: Teatru Współczesnego i Teatru Narodowego, z którym był związany do końca życia. Był zasłużonym członkiem SPATiF–ZASP.

Znany głównie ze sztuk Aleksandra Fredry. Występował w radiowej powieści W Jezioranach.

Został pochowany w alei zasłużonych cmentarza Powązkowskiego (grób 92)^[1].

Filmografia (wybór)

• Ludzie Wisły (1938) – Dobziałkowski
• Sportowiec mimo woli (1939/1940)
• Za wami pójdą inni (1949) – antykwariusz
• Dwie brygady (1950) – aktor Jerzy Borowicz grający Franciszka Karhana
• Pierwsze dni (1951) – szynkarz Stanisław Wysmyk
• Trzy opowieści (1953) – Nowicki (nowela 3. Sprawa konia)
• Piątka z ulicy Barskiej (1953) – maszynista kolejki transportowej
• Trudna miłość (1954) – Nalepa, ojciec Hanki
• Pod gwiazdą frygijską (1956) – szewc Nepomucen Łąpiec
• Człowiek na torze (1956) – maszynista Władysław Orzechowski
• Tajemnice domu towarowego (1957) – Mazczenko (głos, polski dubbing)^[2]
• Eroica (1957) – komendant Mokotowa (nowela Scherzo Alla Polacca)
• Pan Anatol szuka miliona (1958) – kasjer Rapaczyński
• Rok pierwszy (1960) – ojciec Otryny
• Zezowate szczęście (1960) – naczelnik więzienia
• Droga na Zachód (1961) – maszynista Walczak
• Zaduszki (1961) – Skotnicki
• Czarne skrzydła (1962) – Feliks Kostryń, dyrektor kopalni „Erazm”
• Gangsterzy i filantropi (1962) – emerytowany sędzia grający z „profesorem” w szachy (cz. 1. Profesor)
• Jadą goście, jadą (1962) – Konstanty Nawrocki
• Zbrodnia (1963) – służący Egidio (głos, polski dubbing)^[3]
• Rękopis znaleziony w Saragossie (1964) – pustelnik / szejk
• Życie raz jeszcze (1964) – adwokat Grajewskiego
• Faraon (1965) – Beroes, prorok chaldejski
• Klub profesora Tutki (serial telewizyjny) (1966–1968) – doktor, rozmówca profesora
• Piekło i niebo (1966) – Ignacy Zasada, dziadek Piotrusia
• Szyfry (1966) – leśniczy Pieczara
• Człowiek, który zdemoralizował Hadleyburg (1967) – Edward Richards
• Wierny i lojalny sługa (1969) (głos, polski dubbing)^[4]
• Nowy (1969) – kierownik działu
• Bolesław Śmiały (1971) – Bogumił, arcybiskup gnieźnieński
• Wesele (1972) – Ojciec
• Chłopcy (1973) – Józef Kalmita, pensjonariusz domu starców
• Czarne chmury (serial telewizyjny) (1973) – Sękosz, mieszczanin z Lecka (odc. 2 Krwawe swaty)
• Ziemia obiecana (1974) – ojciec Maksa
• Potop (1974) – poseł cesarski
• Noce i dnie (1975) – rejent Joachim Ostrzeński, stryj Barbary

Odznaczenia i nagrody

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[5]
• Order Budowniczych Polski Ludowej (1974)^[6]
• Złoty Krzyż Zasługi (1952)^[7]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)^[8]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt pracy aktorskiej w teatrze, filmie, radiu i telewizji (1969)
• Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (nagroda zespołowa) za rolę Lona w spektaklu Teatru TV Drewniany talerz Edmunda Morrisa (1968)
• Najlepszy aktor Teatru TV w plebiscycie czytelników „Radia i TV” (1969)
• „Złoty Ekran” – nagroda tygodnika „Ekran” (1967)
• Nagroda artystyczna m.st. Warszawy (1972)
• Nagroda na X Międzynarodowym Festiwalu Filmów TV w Pradze za najlepszą rolę męską w filmie Chłopcy w reż. Ryszarda Bera (1973)

Upamiętnienie

Ulice imienia Kazimierza Opalińskiego znajdują się w przemyskiej dzielnicy Kazanów i katowickiej dzielnicy Ligota

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Opaliński w bazie filmpolski.pl
• Kazimierz Opaliński w bazie Filmweb
• Kazimierz Opaliński, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Kazimierz Opaliński w bazie IMDb (ang.)
• Kazimierz Opaliński we wspomnieniach Tadeusza Łomnickiego