Kazimierz Orlik-Łukoski

Kazimierz Łukoski

„Orlik”

generał brygady
Data i miejsce urodzenia	13 września 1890 Sokół, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	kwiecień 1940 Charków, USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	12 Dywizja Piechoty 15 Dywizja Piechoty 11 Dywizja Piechoty Grupa Operacyjna „Jasło”
Stanowiska	dowódca piechoty dywizyjnej dowódca dywizji dowódca grupy operacyjnej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Kazimierz Łukoski, ps. „Orlik” (ur. 13 września 1890 w Sokole, zm. w kwietniu 1940 w Charkowie) – generał brygady Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Był synem Ignacego i Władysławy z Kwasieborskich. W 1910 ukończył gimnazjum realne w Warszawie. W latach 1911–1914 studiował w Wyższej Szkole Rolniczej w Wiedniu. Był członkiem (od 1912) i ostatnim komendantem placu w Wiedniu Polskich Drużyn Strzeleckich. W latach 1914–1917 służył w Legionach Polskich. Od 31 stycznia do 9 marca 1917 był słuchaczem kursu oficerów Sztabu Generalnego w Warszawie. 22 marca 1917 roku został skierowany do 2 pułku piechoty. 3 czerwca 1917 przydzielony został do Inspekcji Wyszkolenia Polskiej Siły Zbrojnej na stanowisko adiutanta gen. Feliksa von Bartha. W latach 1917–1918 m.in. w Polskim Korpusie Posiłkowym, następnie w II Korpusie Polskim w Rosji. Był dowódcą 6 pułku strzelców polskich w Armii Polskiej we Francji, który 1 września 1919 po powrocie do kraju i zjednoczeniu z Wojskiem Polskim, przemianowany został na 48 pułk piechoty Strzelców Kresowych.

48 pułkiem piechoty dowodził do 25 sierpnia 1920, a następnie objął dowództwo XXI Brygady Piechoty. Przejściowo dowodził również XXII Brygadą Piechoty. W październiku 1921 wyznaczony został na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 12 Dywizji Piechoty w Tarnopolu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 98. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[1]. W sierpniu 1925 przeniesiony został do 15 Dywizji Piechoty w Bydgoszczy na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej^[2]. 7 marca 1927 został mianowany na stanowisko dowódcy 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie^[3]. 1 stycznia 1928 Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 i 4. lokatą w korpusie generałów^[4]. Na stanowisku dowódcy dywizji pozostawał do 7 lipca 1939.

W kampanii wrześniowej 1939 dowodził Grupą Operacyjną „Jasło” (przemianowaną na Grupę Operacyjną „Południową”) w Armii „Karpaty”. Po agresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli sowieckiej i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany w Charkowie przez NKWD.

Kazimierz Łukoski był żonaty z Ireną Jung, z którą miał dwóch synów: Andrzeja (dowódca 1 kompanii „Maciek” batalionu „Zośka” Armii Krajowej), który poległ 18 sierpnia 1944 podczas powstania warszawskiego i Jerzego.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (21 marca 1922)^[5][6]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[7][8]
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931)^[9]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[5][10]
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie)^[5]
• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 17 marca 1930^[11], 13 maja 1933^[12])
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[5]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]
• Złota Odznaka Honorowa Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej I stopnia^[13]
• Znak oficerski „Parasol”
• Państwowa Odznaka Sportowa
• Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929)^[5][14]
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)^[5]

Upamiętnienie

Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała dywizji^[15]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

15 sierpnia 2014, w 94. rocznicę bitwy warszawskiej, na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie została odsłonięta w Ossowie tablica upamiętniająca ośmiu dowódców polskich oddziałów uczestniczących w walkach, którzy w 1940 zostali ofiarami zbrodni katyńskiej; upamiętnieni zostali gen. dyw. Stanisław Haller, gen. dyw. Henryk Minkiewicz, gen. dyw. Leonard Skierski, gen. bryg. Bronisław Bohaterewicz, gen. bryg. Kazimierz Orlik-Łukoski, gen. bryg. Mieczysław Smorawiński, płk dypl. Stefan Kossecki, ppłk. Wilhelm Kasprzykiewicz^[16][17].

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.
• Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
• Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.