Kazimierz Parzonko

Kazimierz Parzonko

Wichura, Zygmunt

sierżant
Data i miejsce śmierci	22 września 1953 Białystok
Przebieg służby
Lata służby	do 1952
Siły zbrojne	Armia Krajowa Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość
Jednostki	5 Wileńska Brygada AK, 6 Wileńska Brygada (WiN)
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Odznaczenia

Pomnik poświęcony Kazimierzowi Kamieńskiemu i żołnierzom 6 Brygady Wileńskiej w Wysokiem Mazowieckim. Wśród żołnierzy wymieniony jest również Kazimierz Parzonko

Kazimierz Parzonko pseud.: „Wichura”, „Zygmunt” (ur. ?, zm. 22 września 1953 w Białymstoku) – żołnierz Armii Krajowej, podoficer Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, sierżant 6 Partyzanckiej Brygady Wileńskiej, dowódca patrolu tej Brygady, żołnierz wyklęty.

Życiorys

W okresie okupacji niemieckiej służył w szeregach ZWZ i Armii Krajowej. Po wojnie, od 1946 roku walczył w szeregach 5 Brygady Wileńskiej Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”^[1]. Z nim przyłączył się do 6 Brygady Wileńskiej, w której walczył w pododdziale Adama Ratyńca „Lamparta”. Od września 1951 roku dowodził własnym patrolem, w którym walczyli m.in.: kpr. Wacław Zalewski „Zbyszek” i Józef Mościcki „Pantera”.

Do niektórych akcji,w których uczestniczył lub dowodził Parzonko, należały:

• w nocy z 30 kwietnia na 1 maja 1951 roku w Zajęcznikach – zastrzelenie organizatorów ORMO na tym terenie, członków PZPR: Aleksandra Burzyńskiego – przewodniczącego Gminnej Rady Narodowej i Michała Lejzorowicza – gminnego komendanta ORMO
• 30 lipca 1951 w Przybyszynie – zastrzelenie Franciszka Jasińskiego – gminnego komendanta ORMO, członka PZPR.

Oddział Parzonki był we wrześniu 1952 roku ostatnim zwartym oddziałem 6 Wileńskiej Brygady walczącym z komunistycznym wrogiem^[2]. W listopadzie 1952 roku w wyniku kombinacji operacyjnej UB aresztowano ostatnich żołnierzy z 6 Wileńskiej Brygady: Mieczysława Grodzkiego „Żubryda”, Józefa Kostro „Pawła”, Tadeusza Kryńskiego „Rokitę”, Józefa Mościckiego „Panterę”, Kazimierza Parzonkę „Wichurę”, „Zygmunta” i Kazimierza Radziszewskiego „Marynarza”. Dnia 31 marca 1953 roku na sesji wyjazdowej w Ciechanowcu zapadł wyrok w sprawie czterech żołnierzy: Kazimierza Parzonki „Zygmunta”, Kazimierza Radziszewskiego „Marynarza”, Józefa Mościckiego „Pantery” oraz Józefa Kostro „Pawła”: „Zygmunt” – 8-krotna kara śmierci, „Marynarz” – 4-krotna kara śmierci, „Paweł” – 3-krotna kara śmierci, „Pantera” – 4-krotna kara śmierci. Pozostałych aresztowanych skazano w Warszawie. W uzasadnieniu wyroku pisano: Z uwagi na wszechstronną działalność kontrrewolucyjną typu faszystowskiego po stronie wszystkich wyżej wymienionych skazanych, wysokie napięcie złej woli uwydatnione w bestialskim sposobie dokonywania mordów. Sąd jest zdania, że żaden ze skazanych na karę śmierci w tej sprawie nie zasługuje na ułaskawienie. (...) skazani sami wykluczyli się ze społeczeństwa ludowego i nie można liczyć na ich reedukację, a więc na łaskę nie zasługują. (...) Mimo szeregów aktów łaski władzy ludowej w postaci ustaw amnestyjnych 1945 r. i 1947 r. z okazji do powrotu na drogę normalnego życia nie skorzystali, w dalszym ciągu podnosząc bandycką łapę na tą władzę, aż do ich ujęcia w końcu listopada 1952 r. Mając powyższe na uwadze skład sądzący staje na stanowisku, że skazani sami wykluczyli się ze społeczeństwa ludowego i nie można liczyć na ich reedukację, a więc na łaskę nie zasługują^[3]. Po odmowie Rady Państwa skorzystania z prawa łaski 22 września 1953 roku zastrzeleni zostali w białostockim więzieniu: Kazimierz Parzonko „Zygmunt”, Kazimierz Radziszewski „Marynarz” i Józef Mościcki „Pantera”. Pozostali skazani na śmierć, czyli Mieczysław Grodzki „Żubryd”, Józef Kostro „Paweł”, Tadeusz Kryński „Rokita” oraz dowódca 6 Wileńskiej Brygady, Kazimierz Kamieński „Huzar” zostali zastrzeleni w tym więzieniu 11 października 1953 roku^[3].

Upamiętnienie

W Wysokiem Mazowieckim odsłonięto pomnik upamiętniający Kazimierza Kamieńskiego, oficerów i żołnierzy 6 Wileńskiej Brygady. Wśród poległych wymieniony jest również Kazimierz Parzonko.

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 9 listopada 2007 roku „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” Kazimierz Parzonko został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[4], a przekazanie orderu rodzinie odbyło się 11 listopada tego samego roku w czasie uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości^[5][1].

Przypisy

Bibliografia

• Dawid Golik i in.: Żołnierze wyklęci – Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Wolumen”, 2013. ISBN 978-83-7233-077-2.
• Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski: Kazimierz Kamieński „Huzar” ostatni podlaski komendant 6 Brygady Wileńskiej AK i jego żołnierze 1939–1952. Wysokie Mazowieckie: Fundacja „Pamiętamy”, listopad 2007. [dostęp 2014-07-11].
• Kazimierz Krajewski, Tomasz Łabuszewski: Ostatni komendanci – Ostatni żołnierze 1951–1963. Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2013. ISBN 978-83-935994-4-8.