Kazimierz Ratoń

Kazimierz Ratoń (ur. 4 marca 1942 w Sosnowcu, zm. styczeń 1983 w Warszawie) – polski poeta.

Uczył się w liceum ogólnokształcącym w Żywcu, potem w Technikum Materiałów Wiążących w Opolu i w Technikum Włókienniczym w Bielsku-Białej. W latach 60. był związany z grupą Współczesność. Wiersze, prozy poetyckie, tłumaczenia i recenzje publikował m.in. w Kulturze, Poezji, Kierunkach, Za i Przeciw, W Drodze, Literaturze i w Więzi. W 1965 roku był laureatem Łódzkiej Wiosny Poetów. W 1975 roku polski PEN Club przyznał mu nagrodę im. Roberta Gravesa.

Życie

Przez większą część życia Ratoń ciężko chorował na gruźlicę, najpewniej z tej przyczyny regularnie nadużywał alkoholu.

Antoni Pawlak jednego razu opowiedział anegdotę o Ratoniu: On był postacią przedziwną. Bardzo ciekawy poeta, idący obok obowiązujących nurtów. Zamknięty w sobie, milczek. Snuł się po siedzibie Związku Literatów Polskich na Krakowskim Przedmieściu. Snuł się i bacznie wszystko i wszystkich obserwował spod zmrużonych powiek. Zawsze podejrzewałem, że w oczach jego jest kpina, ironia i rozbawienie. Myślę, że byliśmy dla niego trochę śmieszni, może trochę żałośni. Co jakiś czas próbował kogoś strzelić na kilka złotych. Raz próbował ustrzelić prezesa Jarosława Iwaszkiewicza. Iwaszkiewicz nie dał się ― wiedział, że Ratoń nie na życie tych pieniędzy potrzebuje, a na alkohol. Wielki poeta nie rozumiał, że alkohol i życie mogą być jednym. I czasami są. Prezes chciał pomóc, ale nie w pijaństwie. No to polecił sekretarce, żeby Ratoniowi kupiła garnitur. Ratoń troszkę zdziwiony był tym prezesowym podarunkiem. Przez kilka dni chodził trzeźwy i w nowym garniturze. Kiedy zwróciłem mu uwagę, że z tyłu marynarki dynda mu metka, machnął lekceważąco ręką. Po kilku dniach wszystko wróciło do normy. Ratoń przyszedł do kawiarni ZLP w wytartym swetrze, zionąc alkoholem. ― Gdzie pana śliczny garnitur? ― rzucił ktoś w przelocie. ― Sprzedałem ― odrzucił Ratoń. ― Na co mi garnitur?

Śmierć

Ratoń zmarł w osamotnieniu, skłócony z rodziną i odrzucony przez środowisko literackie. Jego ciało odnaleziono w śniegu na ulicy w Warszawie 14 stycznia 1983 roku. Lekarz stwierdzający zgon ocenił, że śmierć poety nastąpiła ok. tydzień wcześniej.

Charakterystyka poezji

Ratoń pozostaje jednym z najbardziej znanych polskich poetów wyklętych. Pisał w sposób niezwykle brutalny, co do dziś wzbudza silny odbiór jego twórczości.

Ratoń dziś

Od 2005 Galeria Literacka w Olkuszu organizuje Ogólnopolski Konkurs Poetycki sygnowany jego imieniem.

W 2011 ukazała się książka poświęcona jego twórczości. Magdalena Boczkowska wydała pracę o Ratoniu pt. W centrum literatury, na marginesie życia. O twórczości Kazimierza Ratonia.

Twórczość

• Pieśni północne, wyd. Instytut Wydawniczy „Pax”, Warszawa 1972
• Gdziekolwiek pójdę…, wyd. Iskry, Warszawa 1974
• Pieśni ocalone, wyd. Staromiejski Dom Kultury, Warszawa 1992
• Poezje, wyd. Oficyna 21, Warszawa 2002
• Dziennik. Proza. Teksty krytyczne, oprac. i posłowie Magdalena Boczkowska, wstęp Jan Zdzisław Brudnicki, wyd. Instytut Mikołowski, 2012