Kazimierz Sakowicz

Kazimierz Sakowicz (ur. 1899[1], zm. 5 lipca 1944) – polski dziennikarz, oficer i członek ruchu oporu, świadek zbrodni w Ponarach.

Sakowicz przed wojną był dziennikarzem Przeglądu Gospodarczego w Wilnie[2] i oficerem polskiej armii[3]. W czasie wojny należał do polskiego ruchu oporu[4] (Armii Krajowej[5][3]).

Dom Sakowicza znajdował się w wypoczynkowej miejscowości Ponary (dziś dzielnica Wilna). Ze strychu swojego domu Sakowicz przez wiele miesięcy obserwował pobliskie egzekucje, w których Niemcy i ich litewscy kolaboranci w ciągu kilku lat wymordowali dziesiątki tysięcy osób – Żydów, polskich intelektualistów, radzieckich jeńców[3]. Sam również utrzymywał kontakty, zapoznał się z kilkoma szaulisami[6]. Swoje notatki, prowadzone od 11 lipca 1941 roku, zakopywał w butelkach po wodzie sodowej przy werandzie swego domu, zostały one odnalezione po wojnie[3][2]. Skatalogowano i opublikowano je dopiero w latach 90., aczkolwiek do tej pory nie odnaleziono notatek z okresu od listopada 1943 do śmierci Sakowicza w lipcu 1944 roku[2]. Jego notatki na temat zbrodni w Ponarach opublikowano dopiero w 1998 pod tytułem Dziennik pisany w Ponarach od 11 lipca 1941 r. do 6 listopada 1943 r. (hebrajskie wydanie ukazało się w 2000, niemieckie wydanie w 2003, angielskie w 2005; wydanie litewskie w 2012).

Sakowicz zginął w 1944 r., śmiertelnie raniony w zasadzce zorganizowanej przez litewskich kolaborantów (szaulisów), którzy prawdopodobnie zauważyli jego zainteresowanie ich działaniami i postanowili zabić niewygodnego świadka[2][3].

Jego mogiła znajduje się na Cmentarzu na Rossie w Wilnie[1].

Przypisy

  1. ↑ a b Kazimierz Sakowicz. nieobecni.com.pl.
  2. ↑ a b c d Grzegorz Górny, Raport z rozstrzelanego świata, Rzeczpospolita, 19.10.2002.
  3. ↑ a b c d e Marek Sterlingow, Wilno. Sześć razy z rąk do rąk, Gazeta Wyborcza, 2009-09-18.
  4. ↑ Tadeusz Piotrowski, Poland's Holocaust, McFarland & Company, 1997, ​ISBN 0-7864-0371-3​, s. 171.
  5. ↑ Piotr Szubarczyk, Zbrodnia w Ponarach.
  6. ↑ The Atrocity at Ponar (Melamed), www.lithuanianjews.org.il [dostęp 2017-11-24] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-24].

Literatura dodatkowa

  • Kazimierz Sakowicz: Dziennik pisany w Ponarach od 11 lipca 1941 r. do 6 listopada 1943 r., Biblioteka Wileńskich Rozmaitości i Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 1999, ​ISBN 83-87865-01-X​

Linki zewnętrzne