Kazimierz Swoszowski
.jpg) | |
 porucznik pilot | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
   | |
Kazimierz Stanisław Swoszowski (ur. 12 września 1893 w Osławicy, zm. 4 lutego 1920 w Berezowicy Wielkiej) – porucznik pilot–obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Kazimierz Stanisław Swoszowski urodził się 12 września 1893 w Osławicy[1][2][3][a]. Był synem Franciszka (stały nauczyciel 5-klasowej szkoły męskiej w Tłumaczu, zajmujący tymczasową posadę p.o. w 4-klasowej szkole pospolitej męskiej połączonej z wydziałową w Sanoku, zmarły tamże 7 listopada 1903 na gruźlicę w wieku 36 lat[4][5][6][7][8][3]) i Anastazji Floriany (względnie Florentyny[6][9]) z domu Biesiakiewicz[2] bądź Tucz[6]. Miał braci Witolda (ur. 1890 lub 1891[10]), Henryka (ur. 1892), Franciszka Mieczysława (ur. 1898, wzgl. 1899, nauczyciel[11])[6][9]. Wraz z rodziną zamieszkiwał w Sanoku pod numerem 250[6] oraz pod adresem Posady Sanockiej 36[1].
W 1911 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Biega, Stefan Lewicki, Jan Polański, Józef Premik, Paweł Wiktor, Edward Zegarski)[12][13]. Uchwałą Rady Miejskiej w Sanoku z 1911 został uznany przynależnym do gminy Sanok[3]. Rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Lwowskiego. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1913[14].
W 1914, po wybuchu I wojny światowej, powołany został do Armii Austro-Węgier. W czasie wojny został skierowany do szkoły obserwatorów i pilotów wojennych w Wiener Neustadt, którą ukończył w 1916. Skierowany na front włoski walczył jako obserwator w K.u.k. Luftfahrtruppen.
W grudniu 1918 po powrocie z frontu włoskiego zgłosił się do służby w lotnictwie polskim. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej w szeregach Lwowskiej Grupy Lotniczej w stopniu porucznika jako obserwator[15]. Przydzielony został do grupy obrońców Lwowa kapitana Bastyra – 7 Eskadry Myśliwskiej, gdzie latał w charakterze pilota. Brał udział we wszystkich misjach grupy, odznaczając się wielkim męstwem i brawurą. Według niektórych publikacji, w lutym 1919 podczas lotu zwiadowczego zmusił samolot ukraiński do lądowania[16][17][b]. 7 marca samolot Brandenburg C.I, na którym Swoszowski leciał jako obserwator, został zestrzelony przez artylerię ukraińską, lecz zdołał wylądować po polskiej stronie frontu[18]. W kwietniu 1919 załoga Jerzy Borejsza i Swoszowski jako obserwator miała poważny wypadek, lecz nie odnosząc większych obrażeń[19]. Jako pilot uczestniczył w trwającej od 14 maja 1919 polskiej ofensywie[20].
Po zakończeniu walk z Ukraińcami w Galicji został przydzielony do 6 Eskadry Wywiadowczej stacjonującej w Tarnopolu, której w lipcu 1919 został mianowany dowódcą[17].
Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Służąc w stopniu porucznika 4 lutego 1920 poniósł śmierć w Berezowicy Wielkiej, gdy pełniąc misję wywiadowczą nad frontem polsko-bolszewickim został zestrzelony wraz ze swoim towarzyszem porucznikiem obserwatorem Feliksem Błaszkiewiczem[21]. 9 września 1920 roku został pośmiertnie zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniu kapitana, w Korpusie Wojsk Lotniczych, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej[22].
Po zakończeniu wojny został powtórnie pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku. Opiekę nad nagrobkiem Kazimierza Swoszowskiego podjęli harcerze z Hufca Ziemi Sanockiej im. ks. hm. Zdzisława Peszkowskiego[23].
Historyk Andrzej Olejko zadedykował kpt. pil. Kazimierzowi Swoszowskiemu swoją publikację pt. Lotnicze tradycje Bieszczadów[24].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 8126 – pośmiertnie 27 lipca 1922
- Polowa Odznaka Obserwatora – pośmiertnie 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[25]
- Polowa Odznaka Pilota – pośmiertnie 11 listopada 1928 roku „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[26]
Uwagi
- ↑ Według Andrzeja Olejki urodzony 10 września 1893. Olejko 2011 ↓, s. 33
- ↑ Według Album Dziesięciolecia Lotnictwa Polskiego s.86, Swoszowski jako pilot zaatakował wrogi samolot od tyłu (brak bliższej daty). Mariusz Niestrawski. Szachownice nad Galicją i Wołyniem. Część 1. Lotnictwo Wojska Polskiego w wojnie z Ukraińcami. „Lotnictwo Aviation International”. Nr 7/2017 s. 96 podało, że zwycięstwo miało miejsce około 23 lutego, przez załogę: pilot Kazimierz Swoszowski i obserwator Stanisław Pietruski, jednakże zwycięstwo Pietruskiego, uznawane za pierwsze zwycięstwo powietrzne lotnictwa polskiego, miało miejsce 24 lutego, a według jego wspomnień, pilotem był Józef Cagasek (Stanisław Pietruski, Lwowskie loty, "Lotnictwo z Szachownicą" nr 1 (1/2002), s. 15)
Przypisy
- ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 477.
- ↑ a b Bukowsko Baptisms, Volume X, 1893–1940 (ang.). semanchuk.com. [dostęp 2016-05-24].
- ↑ a b c Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 467 (poz. 190).
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 632, 563.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 632, 653.
- ↑ a b c d e Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 374 (poz. 181).
- ↑ Wiadomości osobiste. Zmarli. „Dziennik Urzędowy C. K. Rady Szkolnej Krajowej w Galicyi”, s. 564, Nr 36 z 16 grudnia 1903.
- ↑ Kronika. Zmarli. „Nowa Reforma”, s. 4, Nr 282 z 10 grudnia 1903.
- ↑ a b CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok 1913/14 (zespół 7, sygn. 61). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 361.
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1902/1903 (zespół 7, sygn. 32). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 168.
- ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 505 (poz. 619).
- ↑ XXX. Sprawozdanie Dyrektora c.k. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1910/11. Sanok: Fundusz Naukowy, 1911, s. 40.
- ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-23].
- ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 150. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ Teodor Cybulski: Udział lotnictwa w kampanii polsko-ukraińskiej. W: Album Dziesięciolecia Lotnictwa Polskiego. Poznań: Lotnik, 1930, s. 84.
- ↑ Teodor Cybulski: Udział lotnictwa w kampanii polsko-ukraińskiej. W: Album Dziesięciolecia Lotnictwa Polskiego. Poznań: Lotnik, 1930, s. 86.
- ↑ a b Krzysztof A. Tarkowski, Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką 1919-1920, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991, s. 35, 41, ISBN 83-206-0985-2, OCLC 69498511.
- ↑ Mariusz Niestrawski. Szachownice nad Galicją i Wołyniem. Część 1. Lotnictwo Wojska Polskiego w wojnie z Ukraińcami. „Lotnictwo Aviation International”. Nr 7/2017 s. 98
- ↑ Mariusz Niestrawski. Szachownice nad Galicją i Wołyniem. Część 2. Lotnictwo Wojska Polskiego w wojnie z Ukraińcami. „Lotnictwo Aviation International”. Nr 9/2017, s. 90
- ↑ Teodor Cybulski: Udział lotnictwa w kampanii polsko-ukraińskiej. W: Album Dziesięciolecia Lotnictwa Polskiego. Poznań: Lotnik, 1930, s. 95.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 56, 848.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 22 września 1920 roku, s. 897.
- ↑ Rozkaz L. 12/2013 z 14 września. zhpsanok.pl, 14 września, 2013. [dostęp 2015-03-24].
- ↑ Olejko 2011 ↓, s. 1.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 435.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Marian Romeyko (red.): Ku Czci Poległych Lotników. Księga Pamiątkowa. Warszawa: 1933, s. 305.
- Andrzej Olejko. As przestworzy z bieszczadzkiej Osławicy. „Tygodnik Sanocki”. Nr 4 (533), s. 5, 25 stycznia 2002.
- Andrzej Olejko: Lotnicze tradycje Bieszczadów. Krosno: Ruthenus, 2011. ISBN 978-83-7530-141-0.
Media użyte na tej stronie
Naramiennik porucznika Wojska Polskiego (1919-39).
.png)
Lesser coat of arms of the Austrian Empire form the Congress of Vienna in 1815 until the Austro-Hungarian Compromise of 1867. It then represented the Cisleithanian territories of Austria-Hungary in the Reichsrat until 1915.
It shows the arms of Habsburg-Lorraine encircled by the chain of the Order of Golden Fleece, surmounted on the crowned Austrian imperial double-headed eagle clutching in its claws the Imperial orb, sceptre and sword, with the Imperial Crown of Rudolf above.
After 1915 the inescutcheon only displayed the red-white-red arms of Austria.
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Autor: Lowdown, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Kazimierza Swoszowskiego
Kazimierz Swoszowski (1893-1920)