Kazimierz Szpaczyński

Kazimierz Szpaczyński

podporucznik intendent rezerwy
Data i miejsce urodzenia	11 marca 1890 Jarosław
Data śmierci	wiosna 1940
Przebieg służby
Lata służby	1914–1939
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Miejska Straż Pożarna we Lwowie
Stanowiska	komendant

Stanisław Szpaczyński (ur. 11 marca 1890 w Jarosławiu, zm. 1940) – funkcjonariusz Straży Pożarnej w II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Gmach przy ulicy Podwalnej we Lwowie

Urodził się 11 marca 1890 jako syn Józefa i Barbary. Działał w Polskim Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”. Po ukończeniu Seminarium Nauczycielskiego pracował w ubezpieczalni społecznej. Uczył się w Akademii Handlowej.

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich i służył od 1914, zaś następnie wcielony został do c. i k. armii (1915-1918). Podczas wojny służył w straży ogniowej na terenach czeskich. Tam się ożenił i na świat przyszły jego dwoje dzieci.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego i od listopada 1918 do lutego 1919 służył jako sierżant w rodzinnym Jarosławiu. Później przydzielony do warsztatów broni nr 1 we Lwowie przy placu Józefa Bema. Odbył kurs rachmistrzów wojskowych. Mianowany podchorążym. 20 maja 1920 został urlopowany bezterminowo ze służby wojskowej. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 lipca 1925 w korpusie oficerów intendentów rezerwy^[1]. Należał do Związku Rezerwistów. Był członkiem Polskiego Czerwonego Krzyża. Od stycznia 1935 był członkiem sądu koleżeńskiego Koła Przyjaciół Związku Strzeleckiego przy Zarządzie Z.S. we Lwowie (stowarzyszenia wspierającego Związek Strzelecki; prezesem KPZS został Zenon Wachlowski, a wiceprezesem Juliusz Petry)^[2].

Został funkcjonariuszem Straży Pożarnej. W latach 30. pełnił funkcję zastępcy komendanta Miejskiej Straży Pożarnej we Lwowie, a następnie objął stanowisko komendanta (naczelnika)^[3] Miejskiej Straży Pożarnej we Lwowie. Tę posadę sprawował do końca istnienia II Rzeczypospolitej w 1939.

Kazimierz Spaczyński zamieszkiwał pod adresem ulicy Podwalnej 6 we Lwowie, gdzie mieściła się także siedziba Miejskiej Straży Pożarnej, jego miejsce pracy. Został członkiem sekcji imprez w ramach powołanego 5 października 1936 Obywatelskiego Komitetu Akcji na rzecz Funduszu Obrony Narodowej we Lwowie^[4].

Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej 1939 i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 został aresztowany przez Sowietów w grudniu 1939. Został zatrzymany podczas masowego aresztowania dokonanego w lwowskim Hotelu Bristol, gdzie Kazimierz Szpaczyński jadł obiad ze swoim bratem Stanisławem Szpaczyńskim (który został zwolniony). Był przetrzymywany w więzieniu Brygidki, a rodzina miała wiedzę o jego pobycie tam do marca 1940. Na wiosnę 1940 został zamordowany przez NKWD. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 55/3-76 oznaczony numerem 3313)^[5]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Jego bratem był ppłk inż. Stanisław Szpaczyński (ur. 1882), oficer saperów Wojska Polskiego, który ostatecznie także został aresztowany i również został ofiarą zbrodni katyńskiej na terenach ukraińskich. Kazimierz Szpaczyński podczas I wojny światowej 1 stycznia 1917 ożenił się z Zofią (zm. 1982) z domu Piller (rodzina prowadziła drukarnię^[6]), aktorką dramatyczną w Teatrze Lwowskim, której matka Maria Piller (z domu Wisłobocka) również była aktorką teatralną. Kazimierz i Józefa Szpaczyńscy mieli dwoje dzieci, które urodziły się podczas I wojny światowej: córkę Zofię (1917-1918, po wojnie lekarka) i syna Zbigniewa (1918-). Wiosną 1940 członkowie rodziny K. Szpaczyńskiego; żona, córka z mężem Zygmuntem Michałowiczem i teściowa, zostali deportowanie przez Sowietów w głąb ZSRR na tereny kazachskie do Semipałatyńska. Stamtąd po wojnie kobiety wróciły do Polski i osiadły w Opolu. Syn Zbigniew, uczeń przedwojennego lwowskiego Korpusu Kadetów Nr 1, podczas II wojny światowej żołnierz Armii Krajowej, po wojnie osiadł w Bytomiu, został inżynierem.

Odznaczenia

• Odznaka związkowa straży pożarnych (1931)^[7]
• Odznaka Strzelecka

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)

Przypisy

Bibliografia

• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
• Krzysztof Szymański. Współczesne tajemnice lwowskich kamienic. „Kurier Galicyjski”, s. 27, Nr 12 (160) z 29 czerwca – 16 lipca 2012. 
• Krzysztof Szymański. O rodzinie Szpaczyńskich – ciąg dalszy. „Kurier Galicyjski”, s. 30, Nr 13 (161) z 17 – 30 lipca 2012. 
• Krzysztof Szymański. O rodzinie Szpaczyńskich – ciąg dalszy. „Kurier Galicyjski”, s. 30, Nr 14 (162) z 31 lipca – 16 sierpnia 2012. 
• Krzysztof Szymański. Śladami naszych publikacji. „Kurier Galicyjski”, s. 30, Nr 19 (167) z 16 – 29 października 2012. 
• Krzysztof Szymański. Śladami naszych publikacji. Dokumenty dotarły!. „Kurier Galicyjski”, s. 30, Nr 20 (168) z 30 października – 15 listopada 2012. 
• Krzysztof Szymański. Temat rodziny Szpaczyńskich powrócił. „Kurier Galicyjski”, s. 22-23, Nr 10 (230) z 29 maja – 15 czerwca 2015.