Kazimierz V

Kazimierz V
ilustracja
ilustracja herbu
książę szczeciński
Okres

od 1413
do 1428

Poprzednik

Świętobor I

Następca

on sam

książę szczeciński
Okres

od 1428
do 1434

Poprzednik

Otton II

Następca

Joachim Młodszy

Dane biograficzne
Dynastia

Gryfici

Data urodzenia

ok. 1381

Data śmierci

w okr. 5 maja–10 grudnia 1434

Ojciec

Świętobor I

Matka

Anna

Żona

Katarzyna brunszwicka, Elżbieta

Dzieci

Joachim Starszy, Anna,
Małgorzata, Joachim Młodszy

Kazimierz V (ur. ok. 1381, zm. między 5 maja a 10 grudnia 1434[1]) – książę szczeciński, najmłodszy syn Świętobora I (panujący od 1413 wraz z Ottonem II, od 1428 samodzielnie) z pomorskiej dynastii Gryfitów.

Życie i panowanie

Był sojusznikiem zakonu krzyżackiego, jako dowódca sprzymierzonych z zakonem wojsk pomorskich walczył w bitwie pod Grunwaldem, gdzie dostał się do niewoli króla polskiego Władysława Jagiełły. Po bitwie zaproszony przez władcę Korony, wziął udział w uczcie triumfalnej. Został zwolniony z niewoli 8 czerwca 1411, za poręczeniem Bogusława VIII, księcia stargardzkiego i słupskiego i cenę późniejszej współpracy książąt szczecińskich z Koroną[2][3][4].

W 1412 wespół ze swoim bratem Ottonem II brał udział w konflikcie zbrojnym przeciwko Marchii Brandenburskiej, w którym obaj odnieśli zwycięstwo. Po objęciu współrządów nad księstwem szczecińskim, po śmierci ojca w 1413 nadal prowadził nieustanne walki z Brandenburczykami[a]. W rok po objęciu rządów – Fryderyk I Hohenzollern, późniejszy książę-elektor doprowadził do zagarnięcia Marchii Wkrzańskiej[3][4].

Mimo odzyskania utraconych ziem w 1420 przy pomocy wojsk koronnych, co było krótkotrwałym sukcesem – wkrótce poniósł klęskę i ponownie utracił ziemie wkrzańskie. Dalsze walki z marchią uaktywniły się w 1425 (zob. wojna wkrzańska o Przęcław (1425–1427)). Książęta szczecińscy ponownie zwrócili się o pomoc do króla polskiego. Tenże wysłał na pomoc posiłki Pomorzanom pod dowództwem Jana z Czarnkowa. Konflikt zakończył się pokojem zawartym w Eberswalde (1427). Postanowieniem pokoju m.in. było, że Marchia Wkrzańska pozostanie w jurysdykcji Brandenburczyków[3][4].

Po śmierci swojego brata Ottona II (1428) objął samodzielne rządy nad księstwem[3]. W tym samym roku na zjeździe razem z braćmi i miastami wendyjskimi należącymi do Hanzy: Stralsundem, Gryfią, Demminem, Anklamem, Wolgastem postanowił w Szczecinie wprowadzić nowy system monetarny(niem.). Zaczęto wybijać tzw. dużego feniga (niem. Gros-Pfennig), który według ordynacji miał 2,22 g wagi i zawierał 1,14 g czystego srebra. Dzielił się on na 3 witteny(niem.) i 12 małych fenigów i odpowiadał wartości pomorskiego szylinga i 6 lubeckim fenigom[5]. Poprawiło to stosunki monetarne w księstwie szczecińskim.

Pod koniec swego panowania rozpoczął rozbudowę zamku w Szczecinie (dobudowanie skrzydła południowego). Rozbudowa została jednak powstrzymana przez radę miejską, która była w konflikcie z rodem książęcym[6].

Książę zmarł między 5 maja a 10 grudnia 1434[7]. Pochowany został w kaplicy św. Ottona na zamku szczecińskim[3].

Rodzina

Kazimierz V z pierwszą żoną Katarzyną na obrazie z 1598 r.

Kazimierz V był dwukrotnie żonaty. Pierwszą małżonką była Katarzyna, córka Bernarda I, księcia brunszwickiego na Lüneburgu i Małgorzaty sasko-wittenberskiej. Drugą małżonką była natomiast Elżbieta, córka Eryka i Elżbiety brunszwickiej[1].

Ze związku małżeńskiego z Katarzyną miał czworo dzieci:

Genealogia

Barnim III Wielki
ur. przed 1300
bądź w okr. 1303–1304
zm. 24 VIII 1368		Agnieszka
ur. na przeł. 1318/1319
zm. po 2 VI 1371		Albrecht Piękny
ur. ok. 1319
zm. 4 IV 1361		Zofia
ur. ok. 1323
zm. 1372
     
   
 Świętobor I
ur. ok. 1351
zm. 21 VI 1413		Anna
ur. zap. 1360
zm. w okr. 18 IV–17 X 1391
   
  
1
Katarzyna brunszwicka
ur. najwcz. 1389
zm. 1429
OO    w okr. 21 VI 1413–1419
Kazimierz V
(ur. ok. 1381,
zm. w okr. 5 V–10 XII 1434)		2

Elżbieta
ur. ok. 1409
zm. przed 6 X 1452
OO    w okr. 1429–2 VII 1431
          
          
  1  1  1  1
Joachim Starszy
 ur. ok. 1420, najp. 1422
 zm. 1422
 		Anna
 ur.najp. 1421
 zm. w okr. 14 V 1447–21 XI 1459
 		Małgorzata
 ur. ok. 1422
 zm. w okr. 1464–1467
 		Joachim Młodszy
 ur. najp. 1424
 zm. p. 4 X 1451
 

Uwagi

  1. ↑ Kazimierz V wraz z bratem Ottonem II, dopuszczony został do współrządów za życia ojca Świętobora I w 1409.

Przypisy

  1. ↑ a b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-418.
  2. ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 416-417.
  3. ↑ a b c d e K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 97.
  4. ↑ a b c J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 265.
  5. ↑ N.Bauer, Wortherbuch der Munzkunde s.242, 1970.
  6. ↑ Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie: Historia zamku. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-20)]. (pol.).
  7. ↑ Edward Rymar ustalił datę śmierci księcia na podstawie analizy ówcześnie wydanych dokumentów. Roczniki kołbackie podają datę 13 kwietnia 1437, natomiast J. Bugenhagen na podstawie inskrypcji nagrobkowej podał rok 1434. Za M. Wehrmannem liczne publikacje niemieckojęzyczne podają datę roczną zgonu, która przypada na 1435. Za: E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 417.
  8. ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 419-424.

Bibliografia

Opracowania

  • Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
  • Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
  • Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.

Opracowania online

Literatura dodatkowa (opracowania)

  • Praca zbiorowa, Przewodnik po Szczecinie, wyd. 13 Muz; Szczecin 1999, ISBN 83-908898-3-8.

Literatura dodatkowa (online)

Wielka wojna z zakonem krzyżackim
Wydarzenia
Postacie (Polska i Litwa)
Postacie (Zakon krzyżacki)
Posłowie z Węgier

Media użyte na tej stronie