Kazimierz Zenkteller

Kazimierz Zenkteller
Warwas
Ilustracja
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia27 stycznia 1884[1]
Wojnowice
Data i miejsce śmierci22 stycznia 1955[1]
Jędrzejów
Przebieg służby
Lata służby1906−1907, 1914−1922
Siły zbrojneKaiserstandarte.svg Armia Cesarstwa Niemieckiego,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
FormacjaOrzełek Wojsk Wielkopolskich.svg Armia Wielkopolska
Stanowiskad-ca V Okręgu Wojskowego w Grodzisku Wlkp.,
d-ca VII Brygady Rezerwowej,
d-ca 23 Dywizji Piechoty,
d-ca III powstania śląskiego
Główne wojny i bitwyI wojna światowa,
powstanie wielkopolskie,
III powstanie śląskie,
wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza pracaposiadacz ziemski
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920-1941)
Grób Kazimierza Zenktelera na Cmentarzu św. Rocha w Buku

Kazimierz Zenkteller (Zenkteler[a]), ps. Warwas (ur. 27 stycznia 1884 w Wojnowicach[1], zm. 22 stycznia 1955 w Jędrzejowie[1]) − podpułkownik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski i śląski, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w Wojnowicach, w ziemiańskiej rodzinie kupca Edwarda i Joanny z Szyfterów[4][1]. Po ukończeniu gimnazjum w Poznaniu, został powołany w 1906 roku na jednoroczny kurs do wojska pruskiego[5]. W 1909 r. otrzymał awans na sierżanta rezerwy[5]. Walczył w I wojnie światowej w szeregach wojska niemieckiego[1]. Ciężko ranny 1 sierpnia 1914 we Flandrii (góra Kennel), został, w stopniu podporucznika artylerii, zwolniony z armii[1] jako inwalida.

Był jednym z czołowych organizatorów przygotowań do powstania wielkopolskiego. W czasie powstania dowodził na froncie zachodnim, potem był dowódcą V Okręgu Wojskowego w Grodzisku Wlkp.[1] W grudniu 1918 r. brał udział w obradach Polskiego Sejmu Dzielnicowego. W kwietniu 1919 awansowany do stopnia kapitana[1]. Na bazie kompanii bukowskiej organizował 1 pułk rezerwowy (później 155 pułk piechoty)[1]. W czasie wojny z bolszewikami 1920 roku dowodził VII Brygadą Rezerwową[1]. W grudniu tego roku objął dowództwo nad nowo powstałą 23 Dywizją Piechoty. Od 6 czerwca 1921 roku z polecenia władz Polski objął dowództwo sił powstańczych na Górnym Śląsku, w miejsce zdymisjonowanego Macieja Mielżyńskiego.

W styczniu 1922 roku przeniesiony został do rezerwy[6]. W Roczniku Oficerskim z 1924 roku figuruje, jako podpułkownik rezerwy 73 pułku piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 32. lokatą. W latach 20. był członkiem Kapituły Orderu „Odrodzenia Polski”[7].

Zajął się gospodarowaniem w swoim majątku w Mieściskach w Wielkopolsce, w powiecie szamotulskim, gmina Duszniki. W czasie II wojny światowej wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, osiadł w Jędrzejowie w woj. kieleckim, gdzie spędził resztę życia i został pochowany. 27 grudnia 2001 roku jego ekshumowane prochy złożono w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu przy ul. św. Rocha w Buku (kwatera A od ul. św. Rocha/ganek)[8].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. Stosowane są dwie pisownie nazwiska: Zenkteller[2] oraz Zenkteler[3].

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k Andrzej Kowalczyk, Buk. Zarys dziejów miasta, Poznań: Kantor Wydawniczy SAWW, 1989, s. 90-91, ISBN 978-83-85066-00-2, OCLC 169689461.
  2. Naczelna Komenda Wojsk Powstańczych, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2008-12-31].
  3. (np. w Zwycięzcach Leszka Adamczewskiego i Sławomira Kmiecika, Poznań: Wydawnictwo Polskapresse Sp. z o.o. Oddział Prasa Poznańska, 2008, ISBN 978-83-88965-77-7)
  4. Polak (red.) 1991 ↓, s. 164.
  5. a b Zdzisław Kościański, Ppłk Kazimierz Zenkteller, Poznań: IPN, 2019, s. 6.
  6. Druga lista 1922 ↓, s. 1.
  7. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 31.
  8. Miasto i Gmina Buk - groby powstańców wielkopolskich. [dostęp 2019-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-11)].
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 9 kwietnia 1921 roku, s. 654.
  10. Polak (red.) 1991 ↓, s. 165.
  11. M.P. z 1932 r. nr 217, poz. 249
  12. Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 157 z 19 lipca 1921. 
  13. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 14, 31.
  14. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 83)

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Kaiserstandarte.svg

Standarte seiner Majestät des Deutschen Kaisers
„Die Standarte, 4 m im Quadrat, besteht aus goldgelber Seide und zeigt das eiserne Kreuz, belegt mit dem kleineren Wappen Sr. Majestät. In den Winkeln des Kreuzes erscheinen je eine Kaiserkrone und drei rotbewehrte, schwarze Adler. Auf dem Kreuz steht "GO TT MIT UNS 18 70". Sobald Se. Majestät sich an Bord eines Schiffes begibt, wird die Kaiserstandarte am Topp des Grossmastes gehisst und alle anderen Kommando- und Unterscheidungszeichen gestrichen“.(Ströhl: Deutsche Wappenrolle, S. 80)
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
Cemetery of Saint Roch in Buk (Kazimierz Zenkteler).jpg
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz św. Rocha w Buku - grób Kazimierza Zenktelera.
Orzełek Wojsk Wielkopolskich.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Wielkopolskich wz. 1919
Kazimierz zenkteler.jpg
Kazimierz Zenkteller