Kazimierz Zenkteller

Kazimierz Zenkteller

Warwas

podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1884[1] Wojnowice
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1955[1] Jędrzejów
Przebieg służby
Lata służby	1906−1907, 1914−1922
Siły zbrojne	Armia Cesarstwa Niemieckiego, Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Stanowiska	d-ca V Okręgu Wojskowego w Grodzisku Wlkp., d-ca VII Brygady Rezerwowej, d-ca 23 Dywizji Piechoty, d-ca III powstania śląskiego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, powstanie wielkopolskie, III powstanie śląskie, wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza praca	posiadacz ziemski
Odznaczenia

Grób Kazimierza Zenktelera na Cmentarzu św. Rocha w Buku

Kazimierz Zenkteller (Zenkteler^[a]), ps. Warwas (ur. 27 stycznia 1884 w Wojnowicach^[1], zm. 22 stycznia 1955 w Jędrzejowie^[1]) − podpułkownik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, powstaniec wielkopolski i śląski, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się w Wojnowicach, w ziemiańskiej rodzinie kupca Edwarda i Joanny z Szyfterów^[4][1]. Po ukończeniu gimnazjum w Poznaniu, został powołany w 1906 roku na jednoroczny kurs do wojska pruskiego^[5]. W 1909 r. otrzymał awans na sierżanta rezerwy^[5]. Walczył w I wojnie światowej w szeregach wojska niemieckiego^[1]. Ciężko ranny 1 sierpnia 1914 we Flandrii (góra Kennel), został, w stopniu podporucznika artylerii, zwolniony z armii^[1] jako inwalida.

Był jednym z czołowych organizatorów przygotowań do powstania wielkopolskiego. W czasie powstania dowodził na froncie zachodnim, potem był dowódcą V Okręgu Wojskowego w Grodzisku Wlkp.^[1] W grudniu 1918 r. brał udział w obradach Polskiego Sejmu Dzielnicowego. W kwietniu 1919 awansowany do stopnia kapitana^[1]. Na bazie kompanii bukowskiej organizował 1 pułk rezerwowy (później 155 pułk piechoty)^[1]. W czasie wojny z bolszewikami 1920 roku dowodził VII Brygadą Rezerwową^[1]. W grudniu tego roku objął dowództwo nad nowo powstałą 23 Dywizją Piechoty. Od 6 czerwca 1921 roku z polecenia władz Polski objął dowództwo sił powstańczych na Górnym Śląsku, w miejsce zdymisjonowanego Macieja Mielżyńskiego.

W styczniu 1922 roku przeniesiony został do rezerwy^[6]. W Roczniku Oficerskim z 1924 roku figuruje, jako podpułkownik rezerwy 73 pułku piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 32. lokatą. W latach 20. był członkiem Kapituły Orderu „Odrodzenia Polski”^[7].

Zajął się gospodarowaniem w swoim majątku w Mieściskach w Wielkopolsce, w powiecie szamotulskim, gmina Duszniki. W czasie II wojny światowej wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa, osiadł w Jędrzejowie w woj. kieleckim, gdzie spędził resztę życia i został pochowany. 27 grudnia 2001 roku jego ekshumowane prochy złożono w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu przy ul. św. Rocha w Buku (kwatera A od ul. św. Rocha/ganek)^[8].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (8 kwietnia 1921) „za walki z niemcami w Poznańskiem”^[9][10]
• Krzyż Niepodległości z Mieczami (17 września 1932) „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[11]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (13 lipca 1921) „za zasługi, położone dla Rzeczypospolitej Polskiej, na polu organizacji wojskowej”, jako jeden z pierwszych 15 osób odznaczonych Orderem Odrodzenia Polski^[12][13]
• Krzyż Walecznych (1921)^[14]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
• Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Leszek Adamczewski, Sławomir Kmiecik: Zwycięzcy. Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego 1918−1919 we wspomnieniach swoich bliskich, Polskapresse sp. z o.o. Oddział Prasa Poznańska, Poznań 2008, ISBN 978-83-88965-77-7, s. 100–101.
• Łukasz Komorowski, Kazimierz Zenkteler (1884−1955) delegat na Polski Sejm Dzielnicowy, „Przegląd Wielkopolski” 2013, nr 3 (101), s. 56–58.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Zdzisław Kościański, Ppłk Kazimierz Zenkteler "Warwas", Wyd. Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2019, wersja zdigitalizowana.