Keith Jarrett

Keith Jarrett
Ilustracja
Keith Jarrett (2003)
Data i miejsce urodzenia8 maja 1945
Allentown
Pochodzenieamerykańskie
Instrumentyfortepian, organy, perkusja, saksofon sopranowy, melodyka
Gatunkijazz (fusion[1], modern creative[1], post-bop[1], jazz orkiestralny[1], progressive jazz[1]), muzyka poważna[1]
Aktywnośćod 1966
WydawnictwoAtlantic, Impulse!, ECM, Universal Classics
PowiązaniaGary Peacock, Jack DeJohnette, Paul Motian, Charlie Haden, Art Blakey, Charles Lloyd, Miles Davis, Gary Burton, Dewey Redman, Freddie Hubbard, Airto Moreira, Marion Williams, Kenny Wheeler, Don Jacoby, Dennis Russell Davies, Ralph Towner, Sam Brown
Strona internetowa

Keith Jarrett (ur. 8 maja 1945 w Allentown)[2] – amerykański pianista, klawesynista i kompozytor muzyki jazzowej i poważnej. Grał w zespole Milesa Davisa, a następnie rozpoczął karierę solową. Jego nagranie i kompozycja – The Köln Concert, jest najlepiej sprzedającą się solową płytą w historii jazzu. Laureat NEA Jazz Masters Award[3] 2014.

Życiorys

Urodził się 8 maja 1945 w Allentown w Pensylwanii. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku trzech lat. Swoje pierwsze kompozycje układał już trzy lata później. Muzyczne studia zaczął w Berklee College of Music w Bostonie. Miał wtedy piętnaście lat.

W 1966 dołączył do kwartetu Charlesa Lloyda, jednej z bardziej popularnych formacji międzynarodowej sceny jazzowej. W późnych latach 60. stworzył własne trio z Charliem Hadenem i Paulem Motianem, które w 1972 przerodziło się w kwartet dołączając do składu tenorowego saksofonistę Deweya Redmana. Grupa rozpadła się w 1976. W 1970 Jarrett rozpoczął współpracę z Milesem Davisem, w którego składzie grał wraz z Herbie Hancockiem na instrumentach elektrycznych. Współpraca miała dla Jarretta charakter epizodu – po jej zakończeniu Jarrett wybrał tradycyjny fortepian jako instrument gwarantujący mu pełnię wyrazu. W latach 90. u Jarretta zdiagnozowano zespół chronicznego zmęczenia, które objawia się ciągłym zmęczeniem mięśni. Przez ponad rok nie ruszał się z łóżka. Choroba była tak obezwładniająca, że nie starczało mu sił na rozmowę trwającą ponad 3 minuty. Powoli pokonując chorobę potrafił grać po 10-15 minut, co zaowocowało dziełem The Melody At Night With You (1999). W 2009 nakładem ECM ukazał się trzypłytowy koncertowy album Testament z nagraniami koncertów w Londynie i Paryżu.

Twórczość solo

Poza graniem w zespole, Jarrett występuje również solo. W 1971 wydał solową płytę Facing You, która była zapowiedzią solowych koncertów. Jeden z nich został nagrany w 1975 roku i opatrzony tytułem The Köln Concert. To jedna z najważniejszych płyt w historii jazzu. Wiele jego koncertów można nazwać mianem „performance”. Jarrett jest bowiem mistrzem improwizacji. Na jednym ze swych solowych koncertów, siedział przez kilka minut przy fortepianie w ciszy. Gdy publiczności zaczynało się robić nieswojo, ktoś krzyknął: „Es-dur!”. Jarrett odpowiedział: „Dziękuję!”, i szybko zaczął w tej tonacji improwizować.

The Köln Concert

Płyta ta to zapis solowego koncertu, który miał miejsce w 1975 w Kolonii. Na początku nagrania słychać bardzo ciche śmiechy wśród publiczności – improwizacja rozpoczyna się kurantem zegara kolońskiego ratusza.

  1. Part I – 26:02
  2. Part II A – 14:55
  3. Part II B – 18:14
  4. Part II C – 6:57

Kwartet Europejski

W latach 70. Keith Jarrett występował i nagrywał wspólnie z saksofonistą Janem Garbarkiem, basistą Palle Danielssonem oraz Jonem Cristensenem w tzw. Kwartecie Europejskim. Nagrał z nimi następujące płyty:

  • Belonging (1974; nagranie studyjne)
  • My Song (1977; nagranie studyjne)
  • Personal Mountains (1979; wydana w 1989, nagranie koncertowe)
  • Nude Ants (1979; nagranie koncertowe)
  • Sleeper – Tokyo, April 16, 1979 (1979; wydana w 2012, nagranie koncertowe)

Trio

Od 1983 Keith Jarrett współpracuje z basistą Garym Peacockiem i perkusistą Jackiem DeJohnette’em. Nagrali wiele płyt – głównie wersji koncertowych.

  • Changes (styczeń 1983; nagranie studyjne)
  • Standards, Vol. 1 (styczeń 1983; nagranie studyjne)
  • Standards, Vol. 2 (styczeń 1983; nagranie studyjne)
  • Standards Live (lipiec 1985; nagranie koncertowe)
  • Still Live (lipiec 1986 ; nagranie koncertowe)
  • Changeless (październik 1987; nagranie koncertowe)
  • Standards in Norway (październik 1989; nagranie koncertowe)
  • Tribute (październik 1989; nagranie koncertowe)
  • The Cure (kwiecień 1990; nagranie koncertowe)
  • Bye Bye Blackbird (październik 1991; nagranie koncertowe) nagranie poświęcone niedawno zmarłemu Milesowi Davisowi
  • Keith Jarrett at the Blue Note (czerwiec 1994; nagranie koncertowe) 6 płyt
  • Tokyo '96 (marzec 1996; nagranie koncertowe)
  • Whisper Not — Live in Paris 1999 (lipiec 1999; nagranie koncertowe)
  • Inside Out (lipiec 2000; nagranie koncertowe)
  • Always Let Me Go (kwiecień 2001; nagranie koncertowe)
  • The Out-of-Towners (lipiec 2001; nagranie koncertowe)
  • Up for It – Live in Juan-les-Pins, July 2002 (lipiec 2002; nagranie koncertowe)
  • My Foolish Heart – Live in Montreux (lipiec 2001; nagranie koncertowe)
  • Keith Jarrett Trio – New York Sessions (styczeń 1983, nagranie studyjne)
  • Yesterdays (kwiecień 2001; nagranie koncertowe)

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Keith Jarrett (ang.). allmusic.com. [dostęp 2020-07-10].
  2. ↑ allmusic – Keith Jarrett Biography
  3. ↑ NEA Jazz Masters – Keith Jarrett. [dostęp 2014-07-05].

Linki zewnętrzne

Laureaci Nagrody Fundacji Muzycznej Léonie Sonning
1950.
1960.
1970.
1980.
1990.
2000.
2010.
2020.

Media użyte na tej stronie

Keith Jarrett-commons.jpg
Autor: Olivier Bruchez, Licencja: CC BY-SA 2.0
Keith Jarrett playing a Steinway & Sons grand piano during the soundcheck at the Jazz à Juan festival in Juan-les-Pins, Antibes, France, on 17 July 2003. The image was cropped and retouched in order to eliminate some defects as the logo of the supplier of the piano.