Kenia (góra)

Kenia

(c) Chris 73 / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Państwo	Kenia
Pasmo	Wielki Rów Wschodni
Wysokość	5199 m n.p.m.
Wybitność	3825 m
Pierwsze wejście	1899 Halford John Mackinder
Położenie na mapie Kenii Kenia
0°09′22″N 37°19′05″E/0,156111 37,318056

Kenia (ang. Mount Kenya, suahili Kirinyaga – „Góra Jasności”) – masyw wulkaniczny w Kenii, wysokość 5199 m n.p.m. (szczyt Batian), najwyższy szczyt w Kenii i drugi szczyt w Afryce, po Kilimandżaro. Leży nieznacznie na południe od równika, około 150 km na północ od stolicy Kenii – Nairobi.

Góra jest ważnym źródłem wody dla dużej części populacji Kenii. Swe źródła ma tu między innymi największa rzeka Kenii – Tana.

Wschód słońca nad masywem Kenia

Mapa okolic góry Kenii

Historia

Pierwszym Europejczykiem, który odkrył ten wulkan, był Johann Ludwig Krapf (1849). Społeczność naukowa tamtych czasów nie chciała wierzyć w jego opowieści o śniegu i lodzie tak blisko równika. Potwierdzenie tych faktów nastąpiło dopiero w 1883. Najwyższy szczyt masywu (Batian – 5199 m) po raz pierwszy zdobył Halford John Mackinder w 1899. Dziś na szczyt prowadzi wiele szlaków oraz tras wspinaczkowych.

Rzeźba terenu

Szczyt wznosi się 3700 metrów ponad otaczający go płaskowyż^[1]. Oprócz trzech najwyższych wierzchołków (Batian, Nelion i Lenana), które tworzą centralną część masywu, znajdują się tu też inne szczyty: Coryndon Peak (4960 m), Point Piggot (4957 m), Point Dutton (4885 m), Point John (4883 m), Point John Minor (4875 m), Krapf Rognon (4800 m), Point Peter (4757 m), Point Slade (4750 m) oraz Midget Peak (4700 m).

Najwyższe szczyty masywu

• Batian – 5199 m n.p.m.
• Nelion – 5188 m n.p.m.
• Lenana – 4985 m n.p.m.
• Coryndon Peak – 4960 m n.p.m.
• Point Piggot – 4957 m n.p.m.

Budowa geologiczna

Historia badań

Budowa geologiczna masywu Kenii została po raz pierwszy opisana w 1883 przez Josepha Thomsona. Uznał on, że masyw składa się z wygasłych wulkanów i neków. Joseph Thomson oglądał masyw z daleka i nie prowadził w nim badań i jego opisy spotkały się w Europie z niedowierzaniem. Dopiero w 1887 Sámuel Teleki i Ludwig von Höhnel potwierdzili istnienie krateru. W 1893 ekspedycja pod kierownictwem Johna Waltera Gregory'ego osiągnęła lodowiec Lewis Glacier na wysokości 5000 m. Potwierdziła ona wulkaniczną przeszłość masywu oraz obecność lodowców.

Pełne wyniki badań historii zlodowacenia oraz warunków peryglacjalnych panujących w masywie wraz z badaniem gleb i gleb kopalnych zawarł W.C. Mahaney w pracy Ice on the Equator (Wm Caxton Ltd., Ellison Bay, Wisconsin USA 1990, 7 plates, stron 386 ISBN 0-940473-19-4).

Wulkanizm

Masyw Kenia jest stratowulkanem, który powstał około 3 miliony lat temu, po powstaniu Wielkiego Rowu Wschodniego. Był aktywnym wulkanem u schyłku pliocenu i na początku plejstocenu. Zbudowany jest z bazaltów, porfirytów rombowych, kenitów.

Zlodowacenie

Szczyt przez tysiące lat pokryty był lodowcem, co spowodowało daleko posuniętą erozję wierzchołka i zboczy. Przypuszczalnie pierwotna wysokość wulkanu wynosiła około 6000 m, czyli więcej niż Kilimandżaro. Pozostałością po lodowcach górskich są U-kształtne doliny oraz moreny. Najniżej schodziły one do wysokości 3300 m. Obecnie lodowce nie schodzą niżej niż 4650 m. Aktualnie znajduje się tam 11 małych lodowców. Są to: Northey, Krapf, Gregory, Lewis, Diamond, Darwin, Forel, Heim, Tyndall, Cesar oraz Josef. Jednak według prognoz w ciągu najbliższych 30 lat wszystkie te lodowce zanikną.

Przyroda

Do wysokości 1200 m górę porastają lasy równikowe, najwyższe partie góry pokrywają lodowce. Powyżej 3300 m góra objęta jest ochroną w ramach Parku Narodowego Góry Kenia (ang. Mount Kenya National Park), który zajmuje powierzchnię 715 km². Ekosystem Kenii został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Występuje tu wiele gatunków endemicznych, np. lobelia, senecja, starzec i góralek przylądkowy.

Przypisy

Bibliografia

• Baker, B. H. (1967). Geology of the Mount Kenya Area. Geological Survey of Kenya. Ministry of Natural Resources
• Gregory, J. W. (1894). Contributions to the Geology of British East Africa.-Part I. The Glacial Geology of Mount Kenya. Quarterly Journal of the Geological Society 50: 515–530. doi:10.1144/GSL.JGS.1894.050.01-04.36.
• Gregory, J. W. (1900). Contributions to the Geology of British East Africa. Part II. The Geology of Mount Kenya. Quarterly Journal of the Geological Society 56: 205–222. doi:10.1144/GSL.JGS.1900.056.01-04.12.
• Gregory, John Walter (1968) [1896]. The Great Rift Valley. London: Frank Cass & Co. Ltd.
• Rough Guide. Rough Guide Map Kenya [map], 9 edition, 1:900,000, Rough Guide Map. Cartography by World Mapping Project. (2006) ISBN 1-84353-359-6.
• Thomson, Joseph (1968) [1885]. Through Masai Land (3 ed.). London: Frank Cass & Co Ltd.
• EWP. Mount Kenya Map and Guide [map], 4th edition, 1:50,000 with 1:25,000 inset, EWP Map Guides. Cartography by EWP. (2007) ISBN 978-0-906227-96-1.
• 100 Najpiękniejszych Gór Świata, Grupa IMAGE. Zbigniew Kieras i Wojciech Lewandowski, Wydawn. „Grupa IMAGE”, Warszawa 1995; ISBN 83-85461-20-5.

Linki zewnętrzne

• Masyw Kenia