Kienesa w Łucku
| ||
 | ||
| Państwo |  Ukraina | |
| Miejscowość | Łuck | |
| Wyznanie | karaimizm | |
| Rodzaj | kienesa | |
| Historia | ||
| Data budowy | 1814 | |
| Data zniszczenia | 1972 | |
| Dane świątyni | ||
| Budulec | drewno | |
| Stan obecny | nieistniejąca | |
Położenie na mapie Łucka  | ||
Położenie na mapie Ukrainy  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | ||
 50°44′52″N 25°19′28″E/50,747778 25,324444 | ||
Kienesa w Łucku – istniejąca do 1972 w Łucku, ostatnia w Europie drewniana kienesa karaimska. Znajdowała się przy ulicy Karaimskiej, nad brzegiem Styru.
Historia
O istnieniu w Łucku dwóch odrębnych synagog – rabanickiej i karaimskiej – mówi już przywilej z 22 grudnia 1506[1]. Kolejna kienesa powstała w mieście prawdopodobnie po 1633 roku[2]. Późniejszą, tutaj opisywaną, wzniesiono po pożarze w 1814[3]. Podczas I wojny światowej została znacznie uszkodzona, a w 1918 obrabowana przez wojska austriackie[4]. Wiadomo, że zrabowano wtedy z niej bogate wyposażenie[2]. Odrestaurowano ją w latach 1924-1926 z zasiłku polskich służb konserwatorskich, co zostało upamiętnione polsko-hebrajskim napisem wewnątrz nawy[3].
Władze radzieckie zamknęły świątynię dla kultu religijnego i zamieniły na magazyn[3]. Spłonęła podczas pożaru w 1972 roku[4].
Architektura i wystrój
Nakryta była podwójnie łamanym dachem, charakterystycznym dla budownictwa staropolskiego[3]. Jej wnętrze prezentowało się bardzo bogato. Zdobiły je, wykonane prawdopodobnie około 1840, polichromie z motywami roślinnymi i elementami pejzażu[5].
Znajdujący się na wschodniej ścianie renesansowy echał, mogący pochodzić jeszcze z XVII stulecia, nawiązywał do wzorów dawnej sztuki polskiej, był trójkondygnacyjny z korynckimi kolumienkami po bokach[5].
Do czasu rabunku dokonanego przez austriackich żołnierzy świątynia była wyposażona w stare gdańskie świeczniki, kryształowe żyrandole, cenne tkaniny, rzeźbione kolumny[2].
Obszerny opis świątyni wraz z rysunkami sporządził w 1912 malarz Józef Teofil Smoliński[6]. Opisywał on wystrój kienesy w następujący sposób:
Bożnica ma formę czworoboku, z dwuspadkowym dachem (mansard), pokrytym gontami. Obszerny przedsionek z osobnem pojedyńczem pokryciem ma takież jak i synagoga ściany, oszalowane pionowo kładzionemi deskami.
Wewnątrz urządzenie tej świątyni w dekoracyjności swej przeładowane ozdobami w charakterze niby wschodnim, przypomina dzisiejsze Żydowskie domy modlitwy. Naprzeciwko drzwi wchodowych na plaszczyźnie ściany wschodniej, na wysoko podniesionych skabelonach, umieszczony jest ołtarz (Pechałl) w stylu odrodzenia z końca XVI w.; składa się on z trzech kondygnacyi z kolumnami korynckiemi dobrze rzeźbioną ornamentyką, wiązącą się z całością konstrukcyjną budowy ołtarzowej. W kondygnacyach ołtarza są zamykane wnęki, mieszczące starsze pergaminowe zwoje pisma świętego. Na drzwiczkach i tarczy hebrajskie cytaty z biblii świętej. Cały ołtarz jest dość gustownie polichromowany. W cyboryum o bogato rzeźbionych drzwiczkach, zakrywanych firanką (Travella), w dużej wnęce mieszczą się rodały w aksamitnych futerałach z wzorzystemi jedwabnemi oslonami (Parochet); są one przyozdobione srebrnemi wotywnemi tablicami trybowanemi i cyzelowanemi, z XV do XVIII wieku, z takiemiż srebrnymi filigranowymi wskaźnikami do odczytywania rodałów. Na wierzchu są nałożone dwie korony, wyrobione artystycznie ze srebra w stylu odrodzenia i baroku XVII i XVIII w. Po obu stro-nach, na stoliczkach empirowych stoją siedmioramienne świeczniki, zapalane przy pewnych uroczystościach[7].
Przypisy
- ↑ Jan Tyszkiewicz: Dzieje Karaimów w państwie polsko-litewskim do końca XV wieku i ich związki z Krymem. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 23, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
- ↑ a b c Ołeksandr Kotys: Karaj Awazy: hołos karajima z Łućka (ukr.). ВолиньPost, 2012-09-24. [dostęp 2015-01-28].
- ↑ a b c d Mariusz Pawelec: Obecność tematyki karaimskiej w kulturze i nauce polskiej. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 101, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
- ↑ a b Szymon Pilecki: Karaimskie życie rodzinne, społeczne i religijne okresu międzywojennego, czas wojny, decyzje o przyjeździe do Polski. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 37, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
- ↑ a b Mariusz Pawelec: Obecność tematyki karaimskiej w kulturze i nauce polskiej. W: Beata Machul-Telus (red.): Karaimi. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2012, s. 102, seria: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. ISBN 978-83-7666-143-8.
- ↑ Józef Smoliński. Karaimi i bożnica ich w Łucku. „Ziemia”. nr 3-8/1912.
- ↑ Józef Smoliński. Karaimi i bożnica ich w Łucku. „Ziemia”. nr 8/1912. s. 117-118.
| ||||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Ukraine
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of Israel. Shows a Magen David (“Shield of David”) between two stripes. The Shield of David is a traditional Jewish symbol. The stripes symbolize a Jewish prayer shawl (tallit).
Autor: Andrew J.Kurbiko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Karaites national flag
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Districts of Volyn region since July 17, 2020
Karaite kenesa in Lutsk (Ukraine)