Kierunek – Socjalna Demokracja

Kierunek – Socjalna Demokracja

SMER – sociálna demokracia

Państwo	Słowacja
Skrót	SMER
Lider	Robert Fico
Data założenia	1999
Ideologia polityczna	socjaldemokracja
Członkostwo międzynarodowe	Partia Europejskich Socjalistów, Międzynarodówka Socjalistyczna
Grupa w Parlamencie Europejskim	Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów
Barwy	czerwona, zielona
Strona internetowa

Kierunek – Socjalna Demokracja^[1] (słow. SMER – sociálna demokracia, SMER) – słowacka partia polityczna o profilu socjaldemokratycznym^[2], określana także jako partia lewicy narodowej^[3]. Przewodniczącym ugrupowania od czasu jego powstania jest Robert Fico^[4]. Smer dołączył do Partii Europejskich Socjalistów^[5].

Historia

Partię pod nazwą Smer założył 29 października 1999 Robert Fico, jeden z liderów postkomunistycznej Partii Demokratycznej Lewicy^[4]. Ugrupowanie zajęło trzecie miejsce w wyborach parlamentarnych w 2002, zdobywając 13,5% głosów i 25 mandatów (na 150)^[6]. Pozostała wówczas w opozycji wobec drugiego rządu Mikuláša Dzurindy, sprzeciwiała się przeprowadzanym przez centroprawicę reformom, opowiadając się np. za zlikwidowaniem podatku liniowego. W pierwszych w historii Słowacji wyborach do Parlamentu Europejskiego 2004 partia osiągnęła 16,9% głosów i zajęła trzecie miejsce (3 mandaty)^[7].

1 marca 2003 do partii dołączyła Partia Porozumienia Obywatelskiego. 1 stycznia 2005 Smer zakończył proces integracji z innymi lewicowymi formacjami – przyłączyły się do niego Partia Demokratycznej Lewicy, Socjaldemokratyczna Alternatywa i Socjaldemokratyczna Partia Słowacji. Nastąpiła wówczas modyfikacja nazwy partii^[4].

W 2006 Smer wygrał wybory parlamentarne z wynikiem 29,1% głosów i 50 mandatami^[6]. Ugrupowanie zawarło koalicję z Partią Ludową – Ruchem na rzecz Demokratycznej Słowacji Vladimíra Mečiara i Słowacką Partią Narodową Jána Sloty, tworząc rząd z Robertem Ficą jako premierem. Gabinet ten przetrwał pełną kadencję do 2010^[8]. Za zawarcie koalicji ze skrajnie prawicową i nacjonalistyczną Słowacką Partią Narodową w 2006 SMER został czasowo zawieszony w prawach członkowskich w Partii Europejskich Socjalistów^[9].

W wyborach w tym samym roku partia zdobyła 34,8% głosów i ponownie zajęła pierwsze miejsce wśród ugrupowań politycznych (62 mandaty)^[10]. Słabe wyniki koalicjantów, z których pierwszy znalazł się poza parlamentem, a drugie utracił ponad połowę posłów^[6], spowodowały jednak przejście partii Roberta Fica do opozycji. Już w 2012 po rozpadzie centroprawicowej koalicji doszło do kolejnych wyborów do Rady Narodowej. Smer odniósł zdecydowane zwycięstwo z wynikiem 44,4%, co przełożyło się na 83 mandaty w 150-osobowym parlamencie^[2]. Pozwoliło to na utworzenie pierwszego od czasu rozpadu Czechosłowacji monopartyjnego gabinetu, na czele którego ponownie stanął Robert Fico.

W 2016 Smer ponownie zwyciężył w wyborach krajowych, tracąc jednak ponad 30 mandatów i tym samym bezwzględną większość w parlamencie^[11]. Partia zawiązała wówczas koalicję ze Słowacką Partią Narodową oraz ugrupowaniami Most-Híd i SIEŤ^[12], jej lider pozostał premierem.

W marcu 2018, po skandalu związanym z zabójstwem dziennikarza Jána Kuciaka i masowych protestach, Robert Fico podał się do dymisji, która została przyjęta przez prezydenta Andreja Kiskę^[13]. W tym samym miesiącu na czele nowego gabinetu stanął inny członek partii, dotychczasowy wicepremier Peter Pellegrini^[14].

W wyborach do Rady Narodowej w 2020 Smer otrzymał 18,3% głosów (38 mandatów), zajmując drugie miejsce za ugrupowaniem Zwyczajni Ludzie^[15]. W konsekwencji partia utraciła władzę, przechodząc do opozycji. W czerwcu tego samego roku doszło do rozłamu w partii, gdy Peter Pellegrini ogłosił powołanie nowej partii pod nazwą Głos – Socjalna Demokracja i z grupą posłów wystąpił z klubu poselskiego^[16][17].

Wyniki wyborów

Przypisy