Kino atrakcji

Kino atrakcji – termin z zakresu historii filmu, charakteryzujący wczesny etap rozwoju kina niemego, kiedy to filmy koncentrowały się przede wszystkim na wizualnej atrakcyjności, zadziwieniu widza wysmakowanymi planami i kostiumami, efektami specjalnymi oraz niezwykłą tematyką, mniej interesując się fabułą, budowaniem postaci i opowiadaniem wydarzeń. Termin stworzyli w 1985 roku Tom Gunning i André Gaudreault[1].

Według autorów terminu kino atrakcji przestało dominować po ok. 1910 roku (przy czym w latach 1903–1910 trwał okres przejściowy). Po tym czasie nastąpiło natomiast utrwalenie się kina narracyjnego ("kina integralności narracyjnej"[2]), przedkładającego opowiadanie ponad pokazywanie[3].

Jedną z charakterystycznych cech kina atrakcji jest wyrazista świadomość obecności odbiorcy (inaczej niż w filmach narracyjnych, w których widz pełni rolę niewidocznego podglądacza), którego film stara się zadziwić, zachwycić lub wystraszyć[4][5]

Powstanie terminu wiązało się z nową tendencją w badaniach z dziedziny historii filmu, zgodnie z którą dawne utwory kinematograficzne należało omawiać w kontekście ich czasów i intencji, jakie przyświecały ich twórcom, zamiast (jak czyniono wcześniej) uważać je jedynie za prymitywne wersje późniejszych, właściwych filmów[2].

Termin "kino atrakcji" bywał również krytykowany. Charles Mussler twierdził, że wczesne kino koncentrowało się w dużo większym stopniu na narracji, niż sugerują Gunning i Gaudreault. Zwracał przy tym uwagę zarówno na powstawanie w tym czasie filmów opartych na fabule (m.in. tworzonych przez Edwina Portera), jak i na rolę lektorów, którzy komentowali filmy podczas ich projekcji, tym samym być może wzmacniając ich wymiar fabularny. Gunning twierdzi jednak, że fabuła wczesnych filmów miała być jedynie pretekstem dla ukazywania atrakcji, a lektorzy mogli nie tyle służyć opowiadaniu, co zwracaniu jej uwagi na efekty, a ponadto ich komentarze nie stanowiły integralnej części filmów[6].

Przypisy

  1. ↑ Encyclopedia of early cinema. London: Routledge, 2010, s. 178. ISBN 978-0-415-23440-5.
  2. ↑ a b Tadeusz Lubelski Lumière i Mélies: fotograf i iluzjonista inicjują kinematograf. W: Kino nieme. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2010, s. 79. ISBN 978-83-242-1297-2.
  3. ↑ David Bordwell: On the history of film style. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1997, s. 127. ISBN 978-0-674-63429-9.
  4. ↑ Lee Grieveson, Peter Krm̃er, Peter D. Kramer: The silent cinema reader. London: Routledge, 2004, s. 44. ISBN 978-0-415-25284-3.
  5. ↑ Encyclopedia of early cinema. London: Routledge, 2010, s. 179. ISBN 978-0-415-23440-5.
  6. ↑ Encyclopedia of early cinema. London: Routledge, 2010, s. 180. ISBN 978-0-415-23440-5.

Bibliografia