Kirkcudbrightshire
 (c) Mick Garratt, CC BY-SA 2.0 Pastwiska nad zatoką Fleet Bay (w tle) | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Kraj | |||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia | 2323 km² | ||
| Populacja (1951) • liczba ludności |
| ||
Położenie na mapie Szkocji | |||
Portal  Wielka Brytania | |||
Kirkcudbrightshire (także Kirkcudbright[1], East Galloway, Stewartry of Kirkcudbright[2] lub The Stewartry[3], gael. Siorrachd Chille Chuithbeirt[4]) – hrabstwo historyczne w południowo-zachodniej Szkocji, z ośrodkiem administracyjnym w Kirkcudbright. Współcześnie teren hrabstwa znajduje się w granicach jednostki administracyjnej Dumfries and Galloway[1].
Położone było nad północnym brzegiem zatoki Solway Firth (Morze Irlandzkie). Wybrzeże przeważająco urwiste, rozczłonkowane przez estuaria rzek Nith, Urr, Dee, Fleet i Cree[2]. Większa część hrabstwa położona była na obszarze Wyżyny Południowoszkockiej. Północno-zachodnią część hrabstwa zajmowało pasmo górskie Galloway Hills[3], w jego obrębie najwyższy szczyt – Merrick (843 m n.p.m.)[1]. Krajobraz pofałdowany, poprzecinany licznymi dolinami[2]. Powierzchnia hrabstwa w 1887 roku – 2325 km², w 1951 roku – 2323 km² (3% terytorium Szkocji). Liczba ludności w 1887 roku – 42 127, w 1951 roku – 30 725 (0,6% populacji Szkocji)[2][5].
Hrabstwo znajdowało się dawniej we władaniu lordów Galloway, posiadających szeroką autonomię[3]. Do XIV wieku zachowało odrębny od reszty Szkocji kodeks prawny[1]. Podporządkowane władzy królewskiej zostało w 1455 roku, w okresie panowania Jakuba II. Reprezentantem władzy królewskiej na terytorium hrabstwa był namiestnik (steward), a nie – jak w innych hrabstwach – szeryf, stąd wariantowa nazwa tego hrabstwa to „namiestnictwo” (The Stewartry)[6].
Głównymi ośrodkami miejskimi były Kirkcudbright, Castle Douglas, Dalbeattie, Gatehouse of Fleet, New Galloway i St John's Town of Dalry[3][7]. Do głównych gałęzi lokalnej gospodarki należały hodowla bydła, rybołówstwo, wydobycie granitu, przemysł włókienniczy i papierniczy[2]. Do lokalnych zabytków należą ruiny cysterskich klasztorów Dundrennan z XII wieku i Sweetheart z XIII wieku[1].
Kirkcudbrightshire otoczone było przez hrabstwa Dumfriesshire na wschodzie, Ayrshire na północy i Wigtownshire na zachodzie[3]. Z tym ostatnim tworzy krainę historyczną Galloway[1]. Zlikwidowane w wyniku reformy administracyjnej w 1975 roku, weszło w skład regionu administracyjnego Dumfries and Galloway[3].
Przypisy
- ↑ a b c d e f Kirkcudbrightshire, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2021-10-30] (ang.).
- ↑ a b c d e Kirkcudbrightshire. A vision of Britain through time. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Old County of Kirkcudbrightshire. Gazetteer for Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
- ↑ Kirkcudbrightshire. Ainmean-Àite na h-Alba. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
- ↑ 1951 Census: Scotland: County Report: Table 1. A vision of Britain through time. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
- ↑ The Stewartry. Gazetteer for Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
- ↑ Kirkcudbrightshire. Undiscovered Scotland. [dostęp 2021-10-30]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Brythones, derivative of Visitor from Wikishire, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kirkcudbrightshire (red) shown within Scotland (pink) within the United Kingdom (light grey).
(c) Mick Garratt, CC BY-SA 2.0
Wall Junction, Overlooking Newton Farm ... ... and Fleet Bay.
